Ron Bormans, collegevoorzitter van de Hogeschool Rotterdam, zei tegen NPO Radio 1 dat studenten een ‘culturele en praktische kloof ervaren’ als ze in Nederland komen studeren. Dat moet anders, vindt hij. Zo wil hij dat hogescholen in de laatste periode van de middelbare school ‘nadrukkelijker aanwezig zijn’ op de Caribische eilanden om zo de studenten beter voor te bereiden op hun Nederlandse studie.

Twee studenten, afkomstig uit Caribisch Nederland en nu studerend aan de Hogeschool Rotterdam, vertellen over hun verhuizing van de Caraïben naar Nederland en de problemen waar zij tegenaan liepen en lopen.

Eindeloos wachten op BSN, ‘zonder dat nummer besta je niet’

Dillon van Liempt (25), afkomstig van Curaçao, is vierdejaars international business en languauges. ‘Je krijgt wel wat voorlichting vanuit de scholen zelf, maar de gegeven informatie gaat vaak over de studie zelf en niet over het leven in Nederland’, vertelt hij.

Van Liempt moest veel regelen voor zijn verhuizing. ‘Er is niet echt iemand die je daarbij goed helpt. Studenten uit Caribisch Nederland hebben geen burgerservicenummer (BSN, red.). Tot je dat nummer hebt, kun je niet veel. Geen woning huren, geen bankrekening openen of zorgverzekering afsluiten, geen mobiel telefoonabonnement aanvragen. Je bestaat eigenlijk niet.’

‘Nederlandse studenten zijn meer op zichzelf gericht.’

Van Liempt was achttien jaar toen hij in Nederland kwam. ‘Het is best veel geregel en gedoe, terwijl je relatief jong bent. Ik was wel een paar keer in Nederland op vakantie geweest, maar dat is toch heel anders dan er wonen. De cultuur is anders, de cultuur op Curaçao is toch meer verwant aan Latijns-Amerika, echt gericht op de familie. Nederlanders zijn een stuk onafhankelijker, Nederlandse studenten zijn meer op zichzelf gericht. Hij lacht even, en voegt er nog aan toe: ‘En het klimaat is natuurlijk heel anders!’

‘Te positief beeld op voorlichtingsdag’

Op Curaçao bezocht Dillon een bijeenkomst georganiseerd door de hogeschool. ‘De scholen komen natuurlijk om studenten te werven, de studie en de school in een positief daglicht te zetten.’ Het is een positief verhaal, met te weinig aandacht voor ‘de mindere kanten’ van het studeren. Ook daar moet aandacht aan besteed worden, vindt hij. ‘Nederlandse studenten kunnen meeloopdagen volgen, dan krijg je een realistischer beeld. Wij moeten het doen met wat voorlichting en de websites van de hogeschool.’

‘Schep een realistisch beeld, ook van de mindere kanten van de studie’

Als hij een advies moet geven is het dit: ‘Schep een realistisch beeld, ook van de mindere kanten van de studie, en laat de studenten uit Caribisch Nederland niet aan hun lot over, maar help en begeleid ze.’

Caribische studenten minder succesvol

Theo Vleeskens is manager van de afdeling taal & toelating aan de Hogeschool. De afdeling is onder meer verantwoordelijk voor het begeleiden van studenten uit Caribisch Nederland. ‘Er zijn circa achthonderd studenten van de Caraïben aan onze hogeschool, zegt hij. ‘Jaarlijks melden zich er ongeveer tweehonderd aan, dat getal is nu wat lager door de pandemie.’

Hij sluit zich volledig aan bij de woorden van de Nationale Ombudsman en Ron Bormans. ’23 procent van de studenten uit de Caraïben haalt na vijf jaar hun diploma. Dat is een stuk lager dan autochtone Nederlandse studenten, maar ook lager dan niet-Westerse studenten.’ Volgens hem komt dat, onder andere, door de beperkte voorlichting op de eilanden. ‘Daarnaast hebben veel studenten een taalachterstand, een lagere taalvaardigheid omdat het Nederlands niet hun moedertaal is.’

Studenten ook voorbereiden op praktische zaken

Maar het zit hem niet alleen daarin. ‘De cultuur is heel anders, we bereiden de studenten daarop voor. De grootste stad op Curaçao telt 40.000 inwoners, nogal wat anders dan Rotterdam.’ De voorbereiding zit hem dus ook in andere, praktische zaken. ‘Hoe werkt het openbaar vervoer? Veel dingen gaan hier anders dan op de eilanden, de mentaliteit van de Nederlanders. Het onderwijs is daar vaak ‘klassiek’, terwijl in Nederland de nadruk ligt op zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Veel studenten zijn niet gewend om zelfstandig aan de slag te gaan, ze missen wat assertiviteit.’

‘De grootste stad op Curaçao telt 40.000 inwoners, nogal wat anders dan Rotterdam.’

Vleeskens is het totaal eens met het idee dat het anders moet, maar er is nog een lange weg te gaan. ‘De vier landen [in het Nederlandse koninkrijk, red] zijn met elkaar in gesprek, daar moet een werkgroep uit komen die onderzoek gaat doen wat er nou nodig is. Maar het kan alleen werken als alle partijen op de eilanden en in Nederland, dus ook de ministeries van de vier landen, samenwerken. En iemand moet dit natuurlijk ook gaan betalen,’ zegt hij.

‘Tussenjaar genomen ter voorbereiding, nog steeds zwaar’

Isabella de Cuba (21), is vierdejaars student international business and management. ‘Na mijn havo wilde ik graag doorstuderen’, vertelt ze. ‘Op Aruba is de keuze beperkt en omdat ik al een Nederlands paspoort heb en mijn middelbare school in het Nederlands was, was Nederland een logische keuze. Ik heb een tussenjaar gedaan om mij voor te bereiden op de verhuizing, ben een aantal weken in Nederland geweest met mijn moeder om mij voor te bereiden en kreeg ook veel hulp in Nederland. Maar toch was het best zwaar. Bijvoorbeeld: huisvesting, hoe vind je een huis als je op Aruba zit?’

‘Hoe vind je een huis als je op Aruba zit?’

Daarna kostte het veel tijd en moeite om aan een BSN te komen en praktische zaken te regelen. ‘Ik had op Aruba wel wat voorlichting gehad, maar dat ging vooral over de studie, niet over het leven in Nederland. Ik had enorme heimwee, was niet gewend aan de kou en ervoer een redelijke culture clash. Nederlanders zijn enorm direct, dat kan ik nu na vier jaar wel waarderen, maar in het begin vond ik dat heel moeilijk. Je kunt nooit honderd procent voorbereid zijn op naar de andere kant van de wereld verhuizen, zonder familie, zeker als je pas net achttien jaar bent geworden.’

‘Ik had nog nooit een trein of metro genomen’

De Cuba had het geluk dat ze al wat vriendinnen had die in Nederland woonden. ‘Maar je moet helemaal opnieuw beginnen, nieuwe vrienden maken, je weg leren kennen, en ondertussen gewoon studeren en huiswerk maken. Het niveau van het onderwijs ligt ook hoger. Dat was best zwaar. In bijna elk opzicht verschilt Nederland van Aruba.’ En dan zijn er nog praktische dingen: ‘Ik had nog nooit zelf een trein of een metro genomen. Toen ik in Rotterdam voor het eerst met de metro ging, vond ik het enorm spannend en eng.’

‘Op de eilanden zelf is er nauwelijks voorlichting.’

Er kan veel beter, denkt ze. ‘In Nederland zelf is best veel aandacht voor studenten uit Caribisch Nederland, maar op de eilanden zelf is er nauwelijks voorlichting. Bovendien gaat het vaak over de studie zelf, terwijl er best veel dingen anders zijn in Nederland dan op Aruba. Veel jonge mensen willen graag naar Nederland, terwijl ik niet weet of het voor iedereen is weggelegd: een andere cultuur, een koud land, vreemde mensen. Je moet daar ook aandacht aan besteden, ook al op de eilanden zelf, in het laatste jaar van de middelbare school, misschien al zelfs eerder. Je stapt enorm uit je comfortzone, veel mensen zijn daar niet op voorbereid.’

Tekst: Rutger de Quay
Foto’s: Dillon van Liempt, Isabella de Cuba
Fotobewerking: Demian Janssen

Volg ons op Instagram

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.