Om uitval en vertraging zoveel mogelijk te voorkomen is er in het eerste jaar van de opleiding informatica veel veranderd. Eerstejaars hebben geen losse vakken meer, maar werken dagelijks van 9.30 tot 16.00 uur in de klas aan opdrachten. Aan het eind van een halfjaar halen ze 30 studiepunten, of 0. Profielen nam een kijkje bij dit zogenoemde Basecamp.

‘Bij het vak “Analyse” kregen we vorig jaar veel theorie, maar was het vrij onduidelijk hoe je dat in de praktijk moest gebruiken’, vertelt Kim die het eerste jaar informatica opnieuw doet. Nu volgt ze dat dus in de vorm van Base Camp, waarin van aparte vakken en lessen eigenlijk geen sprake meer is. Theorie wordt uitgelegd op het moment dat studenten het nodig hebben voor de opdracht die ze die week moeten maken. Kim: ‘Nu pas heb ik het idee van “Oh, wat we toen hebben geleerd, moet je zo toepassen”. Bij een opdracht krijg je meteen een verwijzing naar het boek. Nu begrijp ik het beter.’

De hele dag in leerteams van vier bij elkaar

In de Basecamp-aanpak worden de eerstejaars geacht vier dagen in de week van 9.30 tot 16.00 uur in de klas te zitten. Het gaat om een vast klaslokaal op hogeschoollocatie Wijnhaven 107, en op dit moment – met name vanwege het grote aantal eerstejaars – zitten de studenten twee dagen in dat lokaal; de andere twee dagen is Basecamp online. In het fysieke klaslokaal zitten de studenten in leerteams van vier bij elkaar. Elke klas telt twee docenten die klassikaal de theorie uitleggen wanneer dat nodig is, en de hele dag in of in de buurt van het lokaal zijn om studenten te begeleiden bij de opdracht die ze die week moeten maken.

Kim zegt het fijn te vinden dat ze de hele dag op school moet zijn. ‘Je mag wel even naar de gang of naar buiten tijdens de pauze maar je mag niet eerder weg dan 16.00 uur. Dat is misschien streng maar ik vind het ook fijn. Want thuis doe ik niets. Hier ben ik minder afgeleid, en dus meer met mijn studie bezig.’ Leerteamgenoot Miquel vindt Basecamp ‘wel prima’ maar omdat hij zich niet een dag lang kan focussen, doet hij alsnog veel thuis. ‘Ik weet dat dat niet echt de bedoeling is, maar dat is ook mijn eigen verantwoordelijkheid. Inmiddels loop ik wel een beetje achter, ook omdat ik twee weken ziek ben geweest. Ik kan het denk ik nog wel rechttrekken.’

‘Minder klasgevoel dan vorig jaar’

Binnen de leergroep, waarin verder nog Lucy en Taha zitten, vragen de studenten elkaar om uitleg als ze iets niet snappen. Contact buiten het groepje is er beperkt. ‘Ik heb minder een klasgevoel dan vorig jaar’, ervaart Lucy die het eerste jaar ook voor de tweede keer doet. Vragen stellen aan de docenten, doen de studenten niet zo makkelijk, maken ze duidelijk. Kim: ‘Docenten zijn vaak ook een paar uur weg.’

Onderwijsmanager Albert Hofstede vertelt dat het niet per se de bedoeling is dat de docenten continu in het lokaal zijn. Wel is er ’s ochtends een gezamenlijk startmoment, tussendoor nog een moment en tegen 16.00 uur nog een afsluiting. Hofstede: ‘De docenten lopen daarnaast sowieso rond in het gebouw. Misschien hebben ze tussendoor even overleg met een collega maar er moet altijd wel een docent bereikbaar zijn. Het is meer les op afroep.’

Docent Marian Slingerland: ‘We zijn beschikbaar, maar zitten er niet per se bovenop. Er zijn ook studenten die juist vragen of ze even alleen mogen werken. Klassikaal worden er dingen uitgelegd, en dat gebeurt veel korter dan voorheen. En als je merkt dat er over iets specifieks veel vragen zijn, ga je daar wat uitgebreider op in.’

‘Vragen stellen doen studenten nauwelijks’

Vragen aan de docenten stellen is bij de eerstejaars wel een dingetje. Hofstede: ‘Vragen stellen doen ze niet of nauwelijks. Alle docenten klagen daarover. Het komt misschien ook omdat je in dit vakgebied in principe heel solitair kunt werken. Misschien moeten we hen wat meer onderwijzen in assertiviteit, iets waar informaticastudenten vaak al wat laag op scoren.’

Alle eerstejaars krijgen komende week daarom in elk geval een lesje over vragen stellen, vertelt Slingerland. Overigens komt het geen-vragen-stellen niet per definitie voort uit ‘niet durven’, zegt Slingerland: ‘Er zijn studenten die iets heel graag zelf willen uitzoeken. Maar als je ergens twee dagen mee bezig bent, is het wel handig om anderen om hulp te vragen.’ In de genoemde les willen de docenten het stellen van vragen bespreekbaar maken. ‘Je moet niet te lang wachten met het stellen van vragen, want anders is de kans groot dat je achter gaat lopen.’

Extra opdrachten voor keuzevakpunten

Als je achter gaat lopen, heb je nog de zogenoemde challenge-weken. Voor studenten die op schema zitten zijn er dan extra opdrachten voor keuzevakpunten, anderen kunnen proberen op dat moment hun achterstand in te halen. Toen Kim ‘een beetje’ achterliep, besloot ze na overleg met een van de docenten toch voor de challenge te gaan. Daar heeft ze nu eigenlijk een beetje spijt van. ‘Ik moet nu alsnog die oude opdracht maken, waarschijnlijk in de volgende challenge-week.’

Het eerste halfjaar van de opleiding wordt afgesloten met een zogenoemde Meesterproef en een assessment waarin je moet aantonen dat je in een halfjaar voldoende hebt geleerd voor de 30 studiepunten die daarvoor staan. Onderwijsmanager Hofstede: ‘Het is dan alles of niks, je haalt het of niet.’ In dat laatste geval kun je stoppen met de opleiding of het eerste deel van Basecamp nog een keer doen; dat kan dan ook vanaf februari.

Pas naar tweede jaar met 60 punten voor Basecamp

Je mag pas door naar het tweede deel van het eerste jaar (waar je in een groep een app maakt) als je het eerste deel hebt gehaald. Na het tweede deel geldt dezelfde afspraak: je haalt 30 punten of 0 en je mag pas naar het tweede jaar als je het totale Basecamp hebt gehaald. Er geldt met andere woorden een doorstroomnorm van in totaal 60 studiepunten. Informatica experimenteert met de doorstroomnorm, die binnen een paar jaar mogelijk ook bij andere opleidingen wordt ingevoerd.

Voor het behoorlijk schoolse systeem van Basecamp heeft de opleiding niet zonder reden gekozen. Bij informatica vallen veel studenten uit, en veel anderen lopen in het eerste jaar vertraging op. Net als op de middelbare school wachten ook veel informaticastudenten bij tentamens tot het laatste moment met leren. ‘Maar bij informatica en veel andere technische opleidingen werkt dat niet’, vertelt onderwijsmanager Hofstede. De opleiding heeft zich bij de ontwikkeling ook laten leiden door de beroepspraktijk waarin je ook hele dagen werkt.

Niet blij met de online dagen

Wat niet of in elk geval minder goed werkt zijn de twee dagen dat de studenten niet op de hogeschool zijn maar online. Hofstede: ‘Studenten vinden het onderwijs over algemeen prettig maar met de online dagen zijn ze niet blij. Veel studenten vinden het ook makkelijker om delen van die dagen te laten schieten. We denken erover om volgend semester een extra lokaal te reserveren voor studenten die óp school hun “online werkdag” willen doen.’

Tijdens de twee lesdagen op school voelen de meeste studenten zich verplicht om op tijd te zijn en ook niet eerder dan 16.00 uur naar huis te gaan. ‘Vorig jaar kreeg ik nog weleens de vraag hoe lang de les nog duurde. Nu niet: iedereen weet dat je tot 16.00 uur hier zit. Door de setting in groepjes voelt het ook lastig om iets anders te gaan doen.’ Verder houdt Slingerland de studenten gedurende de dag in zekere zin goed in de gaten. ‘Je loopt rond en vraagt soms aan studenten hoe ver ze zijn. En als iemand er niet is, ga ik wel vragen waarom.’

Als docent ‘actiever bezig als coach’

Het onderwijs geven in Basecamp vindt Slingerland ‘behoorlijk verschillend’ vergeleken met het geven van vakken. ‘Je staat minder voor de klas en bent actiever bezig als coach.’ Met twee docenten een klas runnen vindt ze heel fijn. ‘Je kunt ook de vragen die studenten hebben verdelen, en misschien zijn er studenten die hun vraag liever aan de ene docent stellen en niet aan de ander.’

Slingerland gaf vorig jaar een ander los vak en wist nog niet heel veel van programmeren. Ze heeft om die reden een cursus programmeren gedaan. ‘Het is nu meestal zo dat de ene docent technischer is dan de andere, van wie die ene weer kan leren over bijvoorbeeld pedagogiek.’ Student Kim zegt te merken dat sommige docenten vorig jaar ‘meer ervaring hadden met programmeren’. ‘Dit jaar studeert de docent met ons mee en loopt daarbij iets voor op ons.’

Ondertussen heeft onderwijsmanager Hofstede goede hoop op een hoog percentage studenten dat het eerste deel van de Basecamp gaat halen. ‘We gokken er nu op dat driekwart van de studenten het in één keer gaat halen, en dat van die groep ook weer driekwart het tweede semester haalt.’

Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Demian Janssen

Volg ons op Instagram