Geen menstruatieverlof op de HR maar bestuur ‘erkent het vraagstuk’
Gepubliceerd: 31 May 2022 • Leestijd: 2 minuten en 32 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Er komt op de Hogeschool Rotterdam geen formeel menstruatieverlof. Het college van bestuur gaat niet mee met de wens van de centrale medezeggenschapsraad (cmr) en vindt dat ernstige menstruatieklachten en andere zaken die het werk belemmeren bespreekbaar moeten zijn met de leidinggevende.
‘We moeten de leidinggevenden professionaliseren in hoe ze hiermee om moeten gaan’, vertelde Wijnand van den Brink van het cvb. ‘Ga hierover met elkaar het gesprek aan.’ Als je expliciet zou kiezen voor een menstruatieverlof vreest Van den Brink voor een steeds langer wordende lijst taboes waarvoor je verlof zou moeten krijgen.
Collega-bestuurder Zakia Guernina viel hem bij en zei te verwachten dat het instellen van een formeel menstruatieverlof ‘het omgekeerde effect zou kunnen hebben’. Met andere woorden dat het juist daardoor als taboe wordt ervaren. ‘Je zult je verbazen over de hoeveelheid personen dat zich er niet over wil uitspreken.’
‘Menstruatie is geen keuze voor de vrouw!’
Meerdere cmr-leden spraken zich uit over het onderwerp, onder wie Maram Sharout. ‘Menstruatie is geen keuze voor de vrouw! We moeten niet gaan denken dat dit een ziekte is of niet. Het is geen ziekte!’ Guernina kon het daar alleen maar mee eens zijn. ‘Het hoort er gewoon bij en dan moeten wij als vrouwen niet ons handje op hoeven houden om verlof te krijgen. Het is onderdeel van ons vrouw-zijn. Als er geen voortplanting is, zijn er geen mensen.’ ‘En zijn er geen studenten’, vulde cmr-voorzitter Sjoerd van Vliet lachend aan.
Initiatiefnemer van het voorstel om een menstruatieverlof in te stellen is cmr-lid Rajiv Girwar. Hij was niet echt blij met de reacties van de leden van het college van bestuur. ‘Het is juist heel krachtig om dit (menstruatieklachten en -verlof, red.) te benoemen. Wij willen opkomen voor deze mensen juist omdat het blijkbaar niet altijd bespreekbaar is te maken.’
Ook collegevoorzitter Ron Bormans mengde zich in de discussie. Hij meende dat de cmr-leden in de reactie van het cvb teveel een ‘nee’ hoorden. ‘Er ligt nu een opdracht aan leidinggevenden om hier recht aan te doen. Er is erkenning van het vraagstuk.’
‘Ik proef dat de durf er niet is’
Girwar was het daar niet mee eens. ‘Ik proef dat de durf er niet is om een menstruatieverlof in te voeren’, aldus het cmr-lid die met zijn opmerking twee protesterende leden van het college, Guernina en Bormans, op zijn dak kreeg. Bormans: ‘Dit kan niet!’
Cmr-lid Lidewij ten Kate vertelde over een aantal jaren terug toen zij als 32-jarige medewerker van de HR bepaalde persoonlijke zaken niet durfde te bespreken met haar leidinggevende van een jaar of 55 à 60. ‘Een ander persoon, een soort vertrouwenspersoon zou dan een uitkomst zijn.’ Collega-raadslid Tim Fleumer kwam met een pleidooi dat hiermee een beetje in lijn lag. ‘Misschien moeten we iets collectiefs regelen waar je als vrouw op terug kunt vallen. Zoiets als zorgverlof; je hebt er recht op als bijvoorbeeld iemand in je omgeving overlijdt.’
‘Misschien een escape naar ander dan leidinggevende’
Bestuurder Van den Brink bewoog mee met het pleidooi van Ten Kate en Fleumer. ‘Misschien is het utopische om te veronderstellen dat het altijd veilig voelt om hierover met je leidinggevende te spreken. ‘Misschien moet er een escape zijn naar een andere persoon?’
Cmr en cvb gaan op korte termijn verder in gesprek over het onderwerp. Ondertussen kwam studentlid Adil Bouchekourte met de aankondiging dat hij namens de cmr met een voorstel komt over het gratis ter beschikking stellen van maandverband en tampons op de Hogeschool Rotterdam, zoals al gebeurt op het Albeda College. Collegevoorzitter Bormans reageerde positief en gaf aan dat ook het bestuur daarover nadenkt.
Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Demian Janssen
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief. 
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
Misschien is het goed om bijvoorbeeld hier kennis van te nemen: https://www.ad.nl/binnenland/een-op-de-drie-vrouwen-kan-niet-normaal-functioneren-door-menstruatiepijn~a9ceee5b/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F#:~:text=Een%20op%20de%20drie%20vrouwen%20heeft%20zulke%20heftige%20menstruatiepijn%2C%20dat,naar%20ongesteldheid%20door%20het%20Radboudumc.
Een op de drie vrouwen (beter: menstruerende personen) kan eigenlijk niet zoals gebruikelijk functioneren, een meerderheid van deze mensen gaan ‘gewoon door’. Dit heeft juist te maken met reacties als ‘Het hoort er gewoon bij en dan moeten wij als vrouwen niet ons handje op hoeven houden om verlof te krijgen. Het is onderdeel van ons vrouw-zijn. Als er geen voortplanting is, zijn er geen mensen.’
Spijtig dat er zo over wordt gedacht en gesproken door het CvB. Juist het instellen van een formeel verlof maakt dat dit bespreekbaar wordt en dat we gaan normaliseren dat dergelijke klachten juist NIET normaal zijn.
Serieus dit? Het hoort er m.i. inderdaad gewoon bij. Op mn 11e was ik voor het eerst ongesteld, op 51e voor de laatste keer. Tijdens mn middelbare school tijd ben ik een aantal maal naar huis gebracht door de conciërge omdat ik was flauw gevallen, na mn 2 kinderen was ik vaak zo erg ongesteld dat het eruit gutste en om maar te zwijgen over mn humeur. Tegen de pijn heb ik mn hele menstruerende leven pijnstillers geslikt. Maar om verlof vragen, echt niet, is mijn probleem niet dat van mn werkgever. We willen dat iedereen gelijk behandeld wordt waarom dan toch weer een uitzonderingspositie voor menstruerende personen die er last van hebben, je bent niet ziek. Trouwens wanneer heb je er ‘last’ van en wie bepaald dat, wat zijn de criteria dan? Wellicht kan je dan DI uren op nemen.
Overigens, ik kan me trouwens herinneren dat Leontien van Morsel haar werelduurrecord reed precies op de 3e dag van haar menstruatie, want dan was ze op haar sterkst.
Sorry maar als niet-meer-menstruerend persoon denk ik er echt zo over. Geen uitzonderingspositie ajb.
Het lijkt mij een redelijk voorstel om het te overleggen met een vertrouwenspersoon/leidinggevende en (nog) niet gelijk vast te leggen. Goed dat dit onderwerp besproken wordt.
@Nina Adriaanse
Waarom kunnen die reacties niet?
Ik zie het verschil tussen jou mening, en de opmerkingen die jij beschrijft, niet(?). Het hoort toch ook bij het vrouw zijn? Menstruatieklachten zijn toch heel normaal, aangezien de helft van de bevolking er, in watvoor mate dan ook, last van heeft?
Je hoort toch ook niet te bedelen voor iets wat nodig is, omdat je vrouw bent?
Alleen de opmerking ‘Als er geen voortplanting is, zijn er geen mensen.’ is inderdaad niet sterk, aangezien we met overbevolking kampen in de wereld/ons land.
Wat volgens mij het punt is, is dat het erom gaat dat je je ziek kunt melden als je ziek (dus: ziek) bent van je menstruatie. Door het beestje bij de naam te noemen kan het bespreken hiervan makkelijker worden gemaakt. Over de voor- en nadelen van de term ‘menstruatieverlof’ kun je denk ik discussiëren.
Wat ik jammer vind aan de reactie van het cvb, is dat n.a.v. individuele ervaringen met menstruatie(klachten) wordt aangenomen dat dit voor alle menstruerende mensen geldt. Als de één kan werken met pijn/klachten of pijnstillers, wil dat niet zeggen dat dat voor de ander ook zo geldt. Binnen zo’n regeling van menstruatieverlof (of hoe je het maar wilt noemen) is maatwerk nodig. Het argument dat mensen hun ‘handje niet zouden moeten ophouden’ voor verlof vind ik daarom ook ongepast richting mensen die echt ziek zijn van hun menstruatie.
Het artikel zal allicht niet de volledige nuance van de beslissing weergeven maar ik verbaas me over de citaten die het artikel wel hebben gehaald.
Van den Brink vreest “voor een steeds langer wordende lijst taboes”, maar het argument voor menstruatieverlof gaat niet over verlof voor een taboe. Het gaat over verlof voor een fysieke aangelegenheid die functioneren deels of soms ernstig belemmert.
Als iemand eens in de maand griep krijgt maar dat maatschappelijk wat ongemakkelijk ligt als onderwerp zeg je ook niet dat ze maar door moeten werken.
Van den Brink’s uitspraak had moeten zijn dat hij vreest voor “een steeds langer wordende lijst fysieke aandoeningen die functioneren belemmeren” maar door het als een “taboe” te bestempelen wordt de discussie op het sociale/maatschappelijke niveau gedwongen in plaats van het medische.
Zakia Guernina stelt dat dit verlof het “het omgekeerde effect zou kunnen hebben” omdat het dan als taboe wordt ervaren. Als eerste is dat een slecht argument omdat het een onbewijsbare toekomstvoorspelling betreft. Ten tweede is dit hele probleem op te lossen door vrouwen de mogelijkheid tot verlof aan te bieden. Dan heeft iedere menustruerende de vrije keuze om er gebruik van te maken of om niet van de optie gebruik te maken als ze last hebben van “menstruatieverlofschaamte”.
Haar argument “Het hoort er gewoon bij” raakt tevens kant noch wal. Wat betekent dat, het “hoort er gewoon bij”, dat het onderdeel is van de realiteit van fysieke belemmeringen binnen het menselijk bestaan? Gebroken benen, griep, kanker, migraine, schimmelinfecties, corona en depressie horen er dan ook “gewoon bij”.
De mensheid gaat al haar hele bestaan gebukt onder fysiologische beperkingen waar iets mee gedaan moet worden en in de huidige moderne samenleving betekent dat ziekteverlof en zorg. Dit is niets meer dan het argument dat je maar door moet werken als je belemmerende klachten hebt, anders levert dit de werkgever problemen en kosten op.
Bormans stelt zich enigzins zwak op door de verantwoordelijkheid bij de individuele leidinggevenden neer te leggen, dan krijg je scheve verhoudingen binnen werkplekken in de HR. Personen zullen zich niet altijd goed gehoord voelen of de discussie niet aan willen gaan met iemand waarmee ze direct moeten samenwerken. Daarnaast, wanneer de werknemer niet krijgt van de leidinggevende wat nodig is, is er geen HR-breed beleid om op terug te vallen en staat die persoon feitelijk machteloos.
Ik ben teleurgesteld in deze mensen.
Ik vind het een slechte argumentatie van het CvB. Aan de ene kant bestempel je menstruatie als een taboe (1 op een schijnbaar lange lijst met andere taboes als we Van den Brink moeten geloven).
Aan de andere kant moet degene die aan dit ‘taboe’ lijdt het zelf maar bespreekbaar maken met een leidinggevende.
Als we ons even herinneren dat iets een taboe is als er niet over gesproken mag worden. En als iemand er wel over spreekt, dat dit negatieve consequenties heeft voor die persoon. Consequenties zoals uitsluiting of de mond gesnoerd worden.
Het is dan ook tegenstrijdig (en zelfs een beetje wreed) om iemand te vragen een taboe bespreekbaar te maken.
Het zou beter zijn om iets dat geen taboe zou moeten zijn, uit de taboesfeer te halen. Pas dan kun je zoiets vragen.
Of zeg anders gewoon dat je het niet belangrijk genoeg vindt om er een verlofregeling voor op te tuigen.
De argumentatie van het CvB vind ik ook zwak. Er is juist recht op allerlei soorten verlof om gelijkheid te bevorderen. Zoals zwangerschapsverlof en kolfverlof.
Zelf meld ik me ziek als ik zo ziek ben tijdens de menstruatie dat ik niet kan functioneren. Dat is niet elke keer hetzelfde; de ene maand lig ik creperend in bed, de andere maand kan ik gewoon functioneren.
Argumenten als ‘ het is normaal’ en ‘ het hoort erbij’ zijn schijnargumenten. Je zegt hiermee dat je vindt dat mensen naar hun werk moeten komen als ze zoveel pijn hebben dat ze eigenlijk niet kunnen functioneren. Wat ik heel kwalijk vind, is dat dergelijke argumenten vaak voortkomen uit een gebrek aan empathie (“als ik het me niet voor kan stellen / als ik het zelf niet heb ervaren, kan het niet zo erg zijn”).
In plaats van ‘argumenten’ aan te dragen op onderbuikgevoelens, zou het CvB ook kunnen kijken hoe een dergelijk verlof uitpakt in andere landen, waar menstruatieverlof opgenomen kan worden. Wat zijn daar de resultaten van? Ik kan me heel goed voorstellen dat bijvoorbeeld de arbeidsproductiviteit omhoog gaat als mensen de mogelijkheid hebben om menstruatieverlof op te nemen.
Ik snap niet zo goed wat het onderscheid is tussen ziekteverlof (dan ben je lichamelijk of geestelijk niet in staat om te werken vanwege een aandoening) en menstruatieverlof (dan ben je lichamelijk niet in staat om te werken vanwege je menstruatie). Als dat bij jou zo heftig is dat je dus niet kunt werken, is het dan niet ook gewoon een aandoening? En zou dat dan niet ook gewoon onder het ziekteverlof kunnen/moeten vallen? Tja, het komt maandelijks terug, en als leidinggevenden vragen hebben over steeds ziek melden, dan zou het niet meer dan normaal moeten zijn dat je uitlegt dat het om menstruatieklachten gaat en dat dat dan geaccepteerd wordt (daar zou een principeuitspraak zeker helpen), maar daar hoeft toch geen hele nieuwe verlofregeling voor?
Wat jammer dat een lid van het CvB het onderwerp menstruatie een taboe noemt.
Leidinggevenden moeten hier zeker iets mee. Echter met het alleen verantwoordelijk maken van de leidinggevenden creëer je ook ongelijkheid. De ene leidinggevende zal er meer voor openstaan dan de andere en dan krijg je dus de situatie dat menstruatie in het ene team wel bespreekbaar is en in het andere team niet. Ik vind het ook een beetje gemakkelijk om het alleen maar naar de leidinggevenden door te schuiven.
Waarom blijft het zo hangen op het erover praten?
Hoe moeilijk is het om hier één of meerdere kleine pilots mee te doen?
Er zijn vast leidinggevenden en teams die dat willen.
Je kunt experimenteren met diverse soorten verlof. Het hoeft niet in alle gevallen meteen over hele dagen verlof te gaan. Iets later beginnen of iets eerder naar huis kunnen gaan kan ook al helpen. Het tijdelijk aanpassen van arbeidsomstandigheden op die dagen waar mogelijk (thuiswerken bijvoorbeeld) kan al voldoende zijn.
Ga in gesprek met vrouwelijke medewerkers en vraag hen waar zij behoefte aan hebben. Praat niet over hen en wel met hen. Het is voor iedere vrouw anders en kan ook per maand verschillen. De oplossing hoeft niet altijd verlof te zijn.
En…wellicht dat we studenten van diverse opleidingen (Social Work, HRM, Verpleegkunde bijvoorbeeld) over dit onderwerp kunnen laten nadenken?
Ik ben benieuwd naar hun visie.
Kortom, als er echt erkenning voor dit vraagstuk is, laten we het dan aanpakken. Op z’n Rotterdams.