Met een publiciteitscampagne binden studenten Iris Faes en Guusje Ceelen de strijd aan met de cijfercultuur. De prestatiedruk en het onderling vergelijken schieten door, vinden ze. Vandaag hangen ze hogeschoollocatie Kralingse Zoom vol met flyers om hun punt te maken.

‘We moesten voor onze derdejaarsopdracht een “wicked problem” aanpakken, een probleem dat een beetje ongrijpbaar en onoplosbaar is’, zeggen de derdejaars creative marketing en sales. En dat is het probleem van de cijfercultuur zeker: aan de ene kant wordt geklaagd over een zesjescultuur, en aan de andere kant over prestatiedruk. Een beetje ambitie en uitdaging zijn natuurlijk goed, maar de druk is nu te groot, vinden ze.

‘Cancel Cijfercultuur!’

Toch kun je beide problemen – zesjesgedrag én prestatiedruk – tackelen, door simpelweg de cijfercultuur af te schaffen. Ze bedachten daarvoor een campagne die ‘Cancel Cijfercultuur!’ heet en studenten en docenten ervan bewust moet maken dat de cijfergekte best abnormaal is.

‘Mensen zijn zichzelf zo erg aan het vergelijken, terwijl de ene persoon de andere niet is’

Eerst deden ze onderzoek en maakten ze een plan, en de publiekscampagne die deel uitmaakt van de opdracht voeren ze vandaag uit op locatie Kralingse Zoom. ‘We hebben een guerrilla-marketingcampagne bedacht: de hele school volhangen met flyers om studenten bewust te maken van het probleem’, zegt Iris. ‘We willen de cijfercultuur denormaliseren – ehhh … dat is geloof ik geen echt woord – we willen in elk geval dat studenten het minder normaal gaan vinden.’

‘Zo goed moet ik ook presteren’

Zelf hebben ze ook last van cijferstress. Guusje meer dan Iris, denkt ze: ‘Wat ik merk is dat alle goede prestaties worden gedeeld op social media. Op LinkedIn zie je continu “Scriptie beoordeeld met een 8!”, “Cum laude afgestudeerd” of “Stage afgerond en een baan binnengehaald”. Dan denk je: zo goed moet ik ook presteren.’

Iris denkt even na en constateert dan dat ze als ze ergens ‘met hart en ziel’ aan gewerkt heeft, ook maar moeilijk tevreden kan zijn met een ‘zeventje’. ‘Mensen zijn zichzelf zo erg aan het vergelijken, terwijl de ene persoon de andere niet is’, zegt Guusje. ‘De 7 van de een is misschien een betere prestatie dan de 9 van de ander.’ En dan troeven studenten elkaar ook nog af met nevenactiviteiten, ‘leipe stages waaraan je een vette baan overhoudt’, vrijwilligerswerk. En ook sociaal moet je shinen.

Nog steeds bezig met citoscore

De financiële druk – studeren is duur en je wilt het snel goed afronden om al te grote schulden te voorkomen – komt er ook nog eens bij. Goede cijfers geven dan een goed gevoel. En ook de druk van ouders kan groot zijn. Omdat je het altijd goed deed op school bijvoorbeeld, of omdat je broer/zus zo’n uitblinker is, of omdat pa en ma alles betalen. ‘Het begint al op de basisschool met de cito’, zegt Iris: ‘Ik ben 22 en zelfs nu nog hoor ik studenten aan elkaar vragen: Wat had jij als citoscore? Dat is nu al helemaal niet meer representatief!’

Omdat je het altijd goed deed op school bijvoorbeeld, of omdat je broer/zus zo’n uitblinker is, of omdat pa en ma alles betalen.

In de enquête die ze voorlegden aan 55 studenten, gaf 90,9% aan prestatiedruk te ervaren. De helft van de studenten zei zichzelf te vergelijken met anderen en beaamde bijvoorbeeld de stelling ‘Ik moet een 8 halen om mezelf te bewijzen en anderen te overtreffen’.

Ook in de vier diepte-interviews met studenten komt dat beeld naar voren. ‘Vanaf de basisschool word je al op het gebied van resultaat met elkaar vergeleken door de Cito toets en zo. Verder wil je later een goede baan hebben en krijg ik heel erg het idee dat dat alleen kan wanneer je goede resultaten haalt op school en een hoge opleiding volgt’, zegt een bedrijfskundestudent. 

Beoordelen is nodig, maar kan anders

Het probleem is ook ‘wicked’ omdat iedereen anders is, maar tijdens en aan het einde van de opleiding langs dezelfde meetlat wordt gelegd. ‘Je wordt op het hbo klaargestoomd voor een beroep en je moet dus een bepaald niveau halen’, zegt Iris, ‘wij snappen ook dat je studenten moet beoordelen op hun kunnen.’

Maar, denken de studenten, daarvoor hoef je niet continu beoordeeld te worden op een schaal van 0 tot 10. Ze zien wel iets in een model waarin je beoordeeld wordt met onbekwaam – bekwaam – excellent bijvoorbeeld.

Vuurtje aanwakkeren

Naast dat ze studenten willen laten inzien dat het geven van cijfers niet per se normaal is, hopen ze dat er geleidelijk ook op de HR iets op gang komt. ‘We weten dat er al docenten mee bezig zijn’, zegt Guusje. ‘Het is een beetje onrealistisch om te verwachten dat we de HR met ons tweeën hierdoor in een klap veranderen, maar als we andere studenten hiervan bewust maken, kunnen we samen meer invloed hebben.’ Iris: ‘We wakkeren het vuurtje aan.’

Wat vind jij van de cijfercultuur? Geef je mening in de enquête van Iris en Guusje.

Tekst: Edith van Gameren
Foto: Iris en Guusje

Volg ons op Instagram