Met ingang van dit studiejaar heeft de Hogeschool Rotterdam éindelijk een ggz-spreekuur. De HR verzette zich lang tegen de komst ervan, maar na druk van de centrale medezeggenschapsraad is het er nu toch. In eerste instantie was de inzet ervan een kleinschalige pilot. Na een tijd proefdraaien, kunnen psycholoog Myriam Schouten (Indigo) en projectmanager en decaan Marit Lems (HR) het van de daken schreeuwen.

Waarom was er, in eerste instantie, zo’n verzet vanuit de HR tegen de komst van een spreekkuur?

Marit Lems (ML): ‘De komst van het spreekuur gebeurde niet zonder slag of stoot omdat studentendecanen zelf al heel veel doen. Als decanen pakken we veel studentenproblematiek op. Er was de vrees dat wij de wachtlijsten van de geestelijke gezondheidszorg bij de HR in huis zouden halen. Daarmee schep je verwachtingen naar studenten toe. Heeft het wel een meerwaarde, vroegen we ons af.’

Jullie begonnen met een pilot. Hoe verliep dat?

ML: ‘Vlekkeloos ! Ik lach erbij, maar het is zo. De insteek was: voor elke HR-locatie een psycholoog, voor een dag per week. In mei van dit jaar zijn we begonnen. We kozen ervoor om de communicatie over de pilot niet direct hogeschoolbreed te doen, omdat we wilden voorkomen dat het storm liep en er een wachtlijst ontstond. Wachtrijen, zoals die er zijn bij de ggz, wilden we voorkomen. Daarom zijn er nu geen wachtlijsten, en kan iedereen mondjesmaat bekend raken met het spreekuur. We willen een soepel proces qua doorverwijzingen.’

Myriam Schouten (MS): ‘In die korte tijd zijn we in een klein maar hecht team geworden. En aanvankelijk viel het mee qua drukte. Het wordt nu wat drukker na de vakantie. Dat is misschien ook wel een periode waarin studenten misschien wat meer gezien worden. Maar we zitten nog niet vol, er is nog plek.’

Met wat voor een soort problemen of kwesties melden de studenten zich?

MS: ‘Die zijn deels praktisch. Er zijn studenten die geen huisarts hebben in Rotterdam. Het Nederlandse zorgsysteem is best overweldigend, studenten weten niet waar ze moeten zijn. Dan leg je ze uit hoe het zorgsysteem werkt en wat de huisarts kan doen.

‘Er zijn ook studenten die wél een huisarts hebben, maar misschien negatieve ervaringen hebben met de huisarts en huiverig zijn om contact te zoeken als ze psychische klachten hebben. Of ze weten niet goed hoe ze dat gesprek aan moeten gaan: wat kan ik wel vertellen, en wat niet? Hoe zorg ik dat ik zo snel mogelijk een goede verwijzing krijg? Dat zoeken we samen uit.

‘Faalangst, piekeren, depressieve of sombere klachten … hoe krijg je daar meer grip op?’

‘We kijken waar de drempels liggen naar de huisarts en hoe we die kunnen wegnemen. We proberen de klachten ook binnenshuis op te pakken. Dat zijn vooral beginnende psychische klachten. Denk aan angst voor het afstuderen en angst in het algemeen. Faalangst, piekeren, depressieve of sombere klachten … hoe krijg je daar meer grip op? We zien veel studenten in rouw of studenten met familieleden die psychische klachten hebben. Daar hebben ze vaak jarenlang voor gezorgd en als gevolg daarvan raken de studenten zélf een beetje op. Hoe kun je weer je eigen grenzen stellen en voor jezelf opkomen?

‘Het zelfbeeld komt veel voorbij, perfectionisme. Soms raken studenten overweldigd door emoties of door alle dingen die zij moeten doen. De studententijd is een best turbulente fase in je leven. Veel dingen veranderen, hoe ga je daarmee om? Hoe kun je je stress verlagen? Het gaat eigenlijk alle kanten op. Maar we willen vooral die klachten verminderen en ervoor zorgen dat studenten weer lekkerder in hun vel zitten. Studeren moet leuk zijn, ook in je privésfeer. Eigenlijk zie ik mijzelf als een soort poortwachter.’

Als studenten zich met dat soort klachten bij jou melden, hoe probeer je ze dan te helpen?

MS: ‘Als eerste spreken we van beide kanten verwachtingen uit. Het is geen interne behandeling die studenten krijgen, het zijn vooral de eerste stappen die we zetten. We vragen studenten naar hun verhaal: waar loop je tegenaan? Het lucht voor studenten op om te kunnen spuien. Daarna ordenen we wat er speelt. Ook informeren we de student. Denk aan uitleg geven over bijvoorbeeld een eerder gestelde diagnose, de mentale klachten of bijvoorbeeld over een diagnose die gesteld is bij een familielid. Wat houdt dat nou precies in, hoe kan je daar het beste mee omgaan en hoe blijf je zelf staande in dat alles? Soms is een diagnose van een student al in de kindertijd gesteld, denk bijvoorbeeld aan ADHD of autisme. Uitleg daarover is destijds gegeven op het niveau van een kind. Soms hebben studenten behoefte aan opnieuw, juist geïnformeerd worden over wat die diagnose nou precies inhoudt.

‘Uiteindelijk kijken we naar de vraag: hoe komen we daar dan? Is dat een realistisch doel in vijf sessies?’

‘We kijken ook naar de omstandigheden: wie geeft jou steun, wat is je woonsituatie en wat geeft jou stress? Dat geeft iets meer beeld van stress en steunpunten. Ook vragen we naar wat je wél al hebt geprobeerd. Wat werkt er wel voor jou, en wat niet? Als we dat op een rijtje hebben, dan kijken we vooruit: dit is de situatie nu, wat zou je graag willen? Ik doe dat vaak door het op papier uit te tekenen – dat geeft meer overzicht. Uiteindelijk kijken we naar de vraag: hoe komen we daar dan? Is dat een realistisch doel in vijf sessies?

‘Misschien heb je een praktisch probleem en kijken we hoe je dat met een andere HR-collega kan oplossen. We kijken hoe je je doelen kan bereiken. Per doel is het verschillend wat de volgende stap kan zijn. We proberen overzicht te creëren en zo goed als en kwaad als dat kan in een uurtje iemand zijn situatie in beeld te krijgen.’

Geven de studenten zich makkelijk bloot? Zijn ze eerlijk over hun verhalen?

MS: ‘De eerste zin die ze uitspreken is soms eventjes zoeken. Maar als ze eenmaal beginnen, dan loopt het vanzelf wel. Het is oké als je na de sessie thuiskomt en opeens bedenkt: “shit, dit had ik willen zeggen”.  Je mag altijd later nog nieuwe dingen inbrengen.’

Is de weerstand vanuit de HR tegenover het spreekuur nu ook weggenomen?

ML: ‘Omdat iedereen er op een laag tempo bekend mee raakte, konden we in de beginfase de kinderziektes er makkelijk uit halen. Daardoor loopt het, nu het drukker wordt, een stuk soepeler. Zo is ook de weerstand verdwenen.

‘We willen kijken of er ruimte is om dit project voor te zetten. Uiteindelijk is het budget ook een keertje op, dan is de vraag of we dit ingebouwd willen hebben in de HR. Dat kan, maar dan moet er wel het budget voor zijn. Aan de ervaringen zal het niet liggen.’

Hoe kijken jullie naar de toekomst van het ggz-spreekuur op de HR?

ML: ‘Hopelijk kunnen we uitbreiden naar twee dagen per week, zodat je meer flexibiliteit kan bieden. Ik hoop dat het team dat we nu hebben het vaste team wordt en blijft. In deze vorm kunnen we een fijn onderdeel worden van de HR. In de toekomst, vanaf het tweede kwartaal van 2023, komen er trainingen en workshops bij, zodat we ingebed worden in de organisatie. We gaan een drietal groepstrainingen aanbieden: omgaan met stress, je dip aanpakken en angst de baas zijn. Studenten kunnen zich daarvoor aanmelden op HINT.’

MS: ‘In de toekomst willen we studenten die tegen dezelfde problemen aanlopen in groepen met elkaar kennis laten maken, zodat ze zich minder alleen voelen. Er zijn veel studenten die tegen problemen aanlopen rondom het afstuderen. Dat doen we nu individueel, maar ik denk dat het “samen doen” een mooie toevoeging kan zijn.’

‘Uiteindelijk denk ik dat het ggz-spreekuur voor critici meer heeft opgeleverd dan men had gedacht.’

ML: ‘De sfeer onder elkaar is heel goed. Uit ervaring vanuit het decanaat weet ik dat als de sfeer goed is, het ook vrij vlekkeloos verloopt. Uiteindelijk denk ik dat het ggz-spreekuur voor critici meer heeft opgeleverd dan men had gedacht.’

Het ggz-spreekuur is elke dag op een van de locaties van de HR. Via de studentendecaan kunnen studenten een afspraak maken. Het spreekuur vindt plaats in de kamers van de decanen. Het spreekuur wil studenten met psychische klachten ‘informeren en adviseren’ en kan studenten na vijf sessies doorverwijzen naar de huisarts of ggz. Ook kan dit traject plaatsvinden op de HR zelf. Ook kan binnen de HR een oplossing gevonden worden voor de problemen waar de student tegenaan loopt. Het team wordt gevormd door een aantal psychologen vanuit Indigo.

Tekst: Rutger de Quay
Foto: Levien Willemse

Volg ons op Instagram