Ongedocumenteerde Qianlei moest eigenlijk 20.808 euro voor zijn studie betalen
Gepubliceerd: 29 June 2022 • Leestijd: 3 minuten en 18 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Na de zomervakantie beginnen duizenden eerstejaars op de HR. Qianlei (22) wil dat ook en probeert zich al twee jaar in te schrijven. Probleem: hij heeft geen verblijfsvergunning. Deze keer lijkt het toch te lukken, mede dankzij de hogeschool die hem aan een studievisum wil helpen. Daarnaast heeft de HR besloten ongedocumenteerden zoals Qianlei niet het hoge instellingstarief te vragen maar een bedrag dat gelijk staat aan het gewone (wettelijke) collegegeld.
Met zijn ouders kwam hij op z’n zesde vanuit China naar Nederland. Het gezin kreeg een verblijfsvergunning maar die vergunning werd vijf jaar later weer ingetrokken. Vanaf dat moment waren ze ‘ongedocumenteerd’: ze hadden niet de juiste papieren om in Nederland te blijven.
Het gezin bleef toch in Nederland. Makkelijk is het leven niet, zonder de juiste verblijfsdocumenten, maakt Qianlei duidelijk. ‘Mijn BSN-nummer heb ik nog, dus ik kan bijvoorbeeld wel een Digid aanvragen. Maar ik mag bijvoorbeeld geen officieel bijbaantje.’ Omdat je tot je 18e leerplichtig bent, kon hij tot die leeftijd wel gewoon naar school. Het lukte hem ook een vervolgopleiding te doen: ‘Op m’n 17-en-een-halfde heb ik mij ingeschreven voor het mbo, waar je je voor de hele opleiding maar eenmaal hoeft in te schrijven.’
Verblijfsvergunning nodig
Om door te stromen naar het hbo had hij echter wel een geldige verblijfsvergunning nodig. Die probeert hij nu te krijgen door een studievisum aan te vragen. Het IND besluit over die aanvraag. Normaal gesproken had Qianlei het eerste studiejaar 20.808 euro moeten betalen (het instellings-collegegeld plus 10.000 euro als een soort garantstelling dat je in je levensonderhoud kunt voorzien; dat bedrag krijg je weer terug) maar de HR besloot tot een bedrag ter hoogte van het gewone collegegeld.
Het Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt (ROS) heeft de problematiek onder de aandacht gebracht en de Hogeschool Rotterdam besloot onlangs om Qianlei en twee andere aankomende studenten in te schrijven nadat ze zich hadden aangemeld. ‘We constateren dat de huidige wet- en regelgeving onvoldoende is ingericht om deze groep jongeren te faciliteren’, zegt Wijnand van den Brink van het cvb. ‘Hierdoor lopen ze tegen veel gesloten deuren aan en worden ze drastisch in hun ontwikkelingsmogelijkheden beperkt. We willen voorkomen dat deze jongeren hiervan de dupe worden en ze de kans bieden om via het hoger onderwijs aan hun toekomst te werken.’
Om een studievisum te krijgen moet Qianlei ook een MVV (Machtiging Voorlopig Verblijf, een soort inreisvisum, red.) aanvragen. Om die te krijgen moet hij naar China afreizen. Qianlei. ‘Er komt dan een sticker in mijn paspoort, een sticker waarvoor ik dus zelf naar China moet reizen. Dat gaat minimaal 3000 euro kosten.’
‘Het maakt me nu niet meer bang’
Qianlei en zijn familie hebben regelmatig met instanties zoals het IND te maken. ‘En met de DT&V, de Dienst Terugkeer & Vertrek. Dan gaan ze het gesprek met je aan over terugkeer naar China, ze willen forceren dat je teruggaat en zeggen dat we hier niet mogen blijven. Daar raak je wel gestrest van. Nu ik in de procedure zit om aan m’n studie te gaan beginnen maakt het me niet meer bang. Of we opgepakt kunnen worden? Ja, dat kan maar ze zullen ons niet zo snel echt terug sturen naar China.’
Daarvoor is hij nu wel bang als hij op reis zou gaan. ‘Afgelopen jaar ben ik een keer naar Düsseldorf geweest, met de auto; er is weinig grenscontrole. Met het vliegtuig reizen naar Spanje, Thailand of Korea, wat vrienden gaan doen, doe ik niet. Maar als ze op tijd zijn met de verblijfsvergunning, ga ik deze zomer wel met een van mijn vrienden mee.’
‘Ik voelde mij mentaal instabiel’
Qianlei vergelijkt de situatie van ongedocumenteerden met wat anderen tijdens de coronacrisis meemaakten, met thuiszitten en een avondklok. ‘In alles ben je beperkt. Zelf voelde ik mij in de coronaperiode mentaal instabiel. Ik had minimaal sociaal contact, ook omdat ik niet aan onderwijs kon beginnen en niet mocht werken. Ik zat achter mijn laptop en mijn telefoon, met een depressief gevoel.’
Na de zomer breekt voor hem een nieuwe periode aan. Dan begint Qianlei aan de opleiding logistic management die hij ook heel graag wil afronden. Dat zou namelijk zijn problemen kunnen oplossen: ‘Als ik mijn studie afmaak, krijg ik de tijd om een baan te vinden zodat ik een werkvergunning krijg als expat.’ Dit gaat om een zogenoemd zoekjaar en betreft een vergunning als kennismigrant.
Qianlei is een van de campagnegezichten van de campagne DreamersNL die pleit voor meer perspectief voor jongeren zoals hij, door hen toegang te geven tot onderwijs en werk. Initiatiefnemer is Start Foundation, een onafhankelijk maatschappelijk ontwikkelaar die zich hardmaakt voor een maatschappij ‘waarin iedereen werkt en die voor iedereen werkt’.
Tekst en foto: Jos van Nierop
We moeten nodig deze problemen oplossen, zodat dit niet kan gebeuren. Zoals eindeloos kunnen procederen door ‘ongedocumenteerden’ (lees: illegale inwoners) en een actief uitzetbeleid.
Dan ontstaan zulke problemen niet. Daarnaast vind ik het niet kunnen dat de HR tegen de wet in gaat.