Je scriptie laten checken, mag dat eigenlijk?
Gepubliceerd: 25 January 2022 • Leestijd: 5 minuten en 49 seconden • Longread Dit artikel is meer dan een jaar oud.Tegen betaling alle taalfouten uit je scriptie laten halen? Het lijkt erop dat steeds meer studenten dat doen: er zijn talloze – snelgroeiende – bureaus die het aanbieden. Wat doen die bureaus voor je en is dat eigenlijk wel toegestaan?
Stageverslag, plan van aanpak, reflectieverslag, scriptie: er worden heel wat schriftelijke rapportages van je verwacht als je op het hbo studeert. Afgezien van tegenop-zien-als-een berg, uitstelgedrag, worstelen met onderzoeksvragen en planningspaniek, vraagt het ook nogal wat van je taalvaardigheid. Als je daar niet in uitblinkt, sta je voor je gevoel soms al 1-0 achter.
Daar valt aan te verdienen …
Voor elk probleem is een oplossing – en aan elk probleem valt te verdienen. Dat wordt de laatste jaren dan ook volop gedaan door talloze bureaus en zzp’ers die tegen betaling je scriptie, stageverslag of ander schrijfwerk aan een taalcontrole onderwerpen. Bij de meeste aanbieders kan dat binnen 24 uur geregeld zijn, doordat ze werken met een grote pool van freelance editors.
Bureaus als Scribbr of Scriptium kun je vergelijken met taxidienst Uber: ze hebben alleen een kleine vaste staf, het ‘productiewerk’ wordt gedaan door zzp’ers. In dit geval geen taxichauffeurs, maar redacteuren, editors. Die worden in de werving gecheckt op deskundigheid, op basis van hun cv en/of proefopdrachten. Vervolgens kunnen ze via de online omgeving van het bureau opdrachten aannemen van studenten die hun werk hebben geüpload voor een check. De student communiceert meestal met het bureau, niet rechtstreeks met de editor. Aanbieder ReviseMe is een uitzondering daarop: daar kies je een editor op basis van diens profiel en prijs en communiceer je direct met die persoon.
Wat doen ze en wat kost dat?
Je werk wordt door de editor gecorrigeerd: spelfouten worden verwijderd, kromme zinnen rechtgebreid, onnodige herhalingen geschrapt, opsommingen gestroomlijnd, te ‘populair’ taalgebruik wordt ‘academisch’ gemaakt en namen, begrippen en afkortingen worden gecheckt op juist en consequent gebruik. Daarna valt het stuk weer in je mailbox vol wijzigingen in de tekst en opmerkingen in de kantlijn; die moet je nalopen en accepteren of verwerpen. Sommige bureaus leveren er ook taaltips bij op basis van fouten die je vaker maakt.
Een enkel bureau biedt ook een inhoudelijke check aan van je scriptie.
Veel ‘taalcheckbureaus’ bieden aanvullende diensten zoals een check van structuur, opbouw, juiste bronvermeldingen en een plagiaatcontrole. Je betaalt daar meestal extra voor. Een enkel bureau biedt ook een inhoudelijke check aan van je scriptie.
Profielen nam de proef op de som en vroegen een prijs op voor een ‘bescheiden’ scriptie van 9.000 woorden. We kozen voor het ‘middentarief’; de bureaus werken met verschillende nakijktermijnen en de snelste (binnen 24 uur) is het duurst. Onze scriptie nakijken kostte bij 24Editor € 118,50 (72 uur), bij Scriptium € 143,00 (maar dan heb je hem binnen 48 uur) en bij Scribbr € 155,00 (72 uur). Bij ReviseMe biedt elke redacteur zijn eigen prijs aan; die loopt bij onze opdracht uiteen van € 54,00 tot € 480,00.
Tip: Dit kost je niks
De grote bureaus hebben vaak de nodige kennis op hun site over spelling en grammatica, het schrijfproces of juiste bronvermelding in de vorm van een kennisbank, een forum of een blog over taal- en scriptiekwesties. Ook als je je werk niet ter correctie instuurt, kun je er dus (gratis) een beter afstudeerproduct aan overhouden door de tips toe te passen en jezelf te verbeteren.
En over jezelf verbeteren gesproken: geef het niet te snel op. Je ‘verbetering’ uitbesteden is natuurlijk easy peasy, maar je schiet er qua taalvaardigheid niet veel mee op. Onder tijdsdruk zul je vast snel drukken op ‘alle wijzigingen’ accepteren in plaats van elke verbetering zorgvuldig te bekijken met het doel er iets van te leren. Je kunt ook zelf simpele trucs toepassen waardoor je ontdekt waar je tekst niet klopt, zoals je tekst zelf hardop lezen of laten voorlezen door je computer. Of laat iemand anders, hoeft echt niet per se een taalgenie te zijn, je tekst met een frisse blik nalezen. Die haalt er allicht een paar fouten of onduidelijkheden uit.
Mag dat allemaal zo maar?
Is het eigenlijk geoorloofd om deze betaalde hulp in te schakelen? Veel instellingen worstelen met het grijze gebied dat de commerciële aanbieders scheppen; de Vrije Universiteit Amsterdam biedt zelfs een eigen (betaalde) taalcheck aan om zeker te zijn dat echt alleen op taal wordt gelet en de student of promovendus geen extra inhoudelijke hulp krijgt.
De twee mensen op de Hogeschool Rotterdam die het best kunnen vertellen wat wel en niet mag zijn Eefje van Herwijnen en Julia Noordegraaf, respectievelijk voorzitter en vice-voorzitter van het Platform van Voorzitters Examencommissies (PVE). Samen hebben ze zo’n 25 jaar ervaring in examencommissies, Van Herwijnen bij commerciële economie en Noordegraaf op de RBS. En ze hebben de nodige scripties gezien en begeleid. ‘Een student wordt niet afgestraft voor taalhulp’, zegt Noordegraaf. ‘Je moet in een scriptie je ontwikkelingsproces laten zien, laten zien hoe je omgaat met complexe vraagstukken. Taal is daarbij een middel.’
‘Er wordt niet gepromoot: schakel een bureau in’
‘Ik heb veel scripties gezien’, zegt Van Herwijnen, ‘en af en toe valt zeker op dat het Nederlands niet zo best is, onze studenten praten vaak makkelijker dan ze schrijven. “Laat je helpen met taal door iemand die het goed kan”, adviseer ik dan weleens. Laat het lezen door een ander.’ ‘Er wordt niet gepromoot: schakel een bureau in’, zegt Noordegraaf, ‘maar het is ook niet illegaal’. ‘En je houdt het ook niet tegen’, vult Van Herwijnen aan. ‘Stel dat je oom een marketingmanager is, dan vraag je hem ook om eens naar je marketingscriptie te kijken.’
De term ghostwriter komt ook voorbij
Maar, zeggen ze er bij, er zijn natuurlijk grenzen. ‘De term “ghostwriter” komt weleens voorbij’, merkt Noordegraaf op. ‘Maar het contact tussen scriptiebegeleider en student is essentieel, en die begeleider heeft het snel door als het geen eigen werk is van de student. In de examencommissie hebben we het een paar keer gehad: de begeleider vertrouwde het niet en in een gesprek met de student kwam het ook uit. Dan moet de scriptie over.’ ‘Uit onderzoek blijkt overigens dat het niet áltijd wordt opgemerkt’, vult Van Herwijnen aan.
‘Je hebt ook organisaties die huiswerkbegeleiding doen en ook scriptiebegeleiding, naast jouw eigen begeleider op school’, zegt Noordegraaf. Van Herwijnen denkt dat dit soort betaalde hulp een grijs gebied is, en ook onnodig: ‘De eigen begeleider zou dit moeten opmerken en de student helpen om hulp te vinden in zijn omgeving.’
‘Schrijf zodat je oma het begrijpt’
Overigens is ook niet iedereen het eens over hoe belangrijk het deel ‘taal’ is in het afstuderen. ‘De discussie daarover is voortdurend gaande’, zegt Van Herwijnen. ‘Taal blijft belangrijk, maar het verschilt een beetje per opleiding’, voegt Noordegraaf toe, ‘de ene is meer praktisch, de andere meer theoretisch.’ Voor opleidingen die zich op taal richten – communicatie, leraar in een taal – is het natuurlijk weer een andere zaak. ‘Bij verschillende instituten wordt het afstuderen ook aangepast aan de moderne tijd’, zegt Van Herwijnen. ‘Dan hoeft er bijvoorbeeld geen scriptie geschreven te worden maar studeer je af met een portfolio en een assessment.
Noordegraaf: ‘In het beoordelingsmodel is opgenomen dat je scriptie goed Nederlands moet zijn. Na vier jaar hbo hoef je geen literaire volzinnen te schrijven, ik zeg altijd: schrijf zodat je oma het ook begrijpt. Afstuderen is een lang traject en er zijn genoeg momenten om jezelf te verbeteren. Ik vind zo’n bureau inschakelen eerlijk gezegd geldverspilling.’
Hé jij daar… scriptietje kopen?
Ja het kan: gewoon een complete scriptie aanschaffen. Op Marktplaats vonden we enkele aanbieders. Een ervan schrijft: ‘Begeleiding en hulp bij je scriptie is niet verboden. Externe hulp wordt door hogescholen en universiteiten tegenwoordig zelfs aanbevolen, omdat het schrijven van een scriptie tegenwoordig meer als een collectief dan als een individueel proces wordt gezien. Zonder input van jou is het niet mogelijk om een stuk te schrijven. Het is van belang om de ghostwriter van voldoende informatie te voorzien. Wij doen de rest van het werk; jij hoeft enkel de opleidingscriteria aan te leveren, wij schrijven de scriptie.’
Geconfronteerd met deze bewering, reageren Van Herwijnen en Noordegraaf hoogst verbaasd. ‘Mijn mond valt hiervan open!’, mailt Noordegraaf. ‘Bizar dat ze zichzelf ghostwriters noemen en ook het argument dat het om een collectief proces zou gaan. Juist één van de kenmerken van eindniveau is dat het een individueel gemaakt stuk is waarmee een student aantoont een complex stuk te kunnen maken.’ ‘Ben benieuwd waar ze deze “aanbeveling” vandaan halen’, zegt Van Herwijnen.
Laat er geen misverstand over bestaan: een beetje extra hulp is inderdaad geoorloofd, maar je scriptie laten schrijven door een ander is een typisch geval van fraude.
Tekst: Edith van Gameren
Fotografie: Shutterstock
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
Ik heb mijn scriptie, meer dan 30 jaar geleden, door een oude buurman laten nakijken. Hij was leraar Nederlands. Het heeft mij uiteindelijk een goede fles wijn gekost… dus ja… dat zou je ook als betaling kunnen zien.
Ik wilde uiteindelijk een product opleveren, dat als ik er 10 jaar later weer naar zou kijken en dan allemaal rare zinsconstructies en spelfouten tegenkomen. Het ging me grotendeels om iets te maken waar ik later trots op kon zien. Ik schaam mij er niet voor dat ik hulp heb ingeroepen. Mijn schrijfvaardigheden waren niet slecht, maar wilde het voor zijn eindwerkstuk naar een hoger niveau tillen.
Ik heb er uiteindelijk veel van geleerd, hoe ik dingen duidelijker kan opschrijven met name. Het heeft me later in de carrière nog vaak geholpen.
Wat een fijne ervaring! Dank voor het delen.