Tony confronteert mensen in zijn afstudeerproject met micro-agressies
Gepubliceerd: 22 February 2022 • Leestijd: 3 minuten en 12 seconden • NieuwsWaar ben je geboren? Nee, ik bedoel, waar kom je écht vandaan? Mag ik even aan je haar voelen? Ben je nog samen met de vader van je kind? Hoe is het om dagelijks te maken te krijgen met micro-agressie? Afstudeerder Tony do Rosario (communicatie en multimedia design) weet dat als geen ander en bouwde een interactieve installatie. Profielen-verslaggever Sanne van der Most stapte in.
Daar zit ik dan een beetje onwennig op een stoeltje midden in de donkere ruimte aan de Wijnhaven. Overal rondom me staan beeldschermen met gezichten die me aankijken. Dat op zich is al confronterend. Tony zelf heeft de ruimte verlaten. ‘Het geluid is best wel hard’, waarschuwde hij nog. ‘Maar dat hoort erbij. Je hebt geen epilepsie toch? Want op het eind komen er allemaal lichtflitsen.’
Ongemakkelijk
‘Wat praat jij goed Nederlands’, zegt een stem. ‘Jij bent echt anders dan de anderen. Ik weet niet of ik dit tegen jou mag zeggen, maar jij bent echt een aanwinst voor jouw ras. Als ik een dag in de zon heb gelegen, krijg ik hetzelfde kleurtje als jij.’ De gezichten op de schermen doen niks maar kijken me alleen maar aan en slaan hun ogen daarna even neer. Alsof ze geen raad met de vragen weten. Ongemakkelijk is het.
De vragen gaan door maar nu ook door elkaar heen. ‘Waarom heb jij geen accent? Jij bent een van de goeien. Wanneer gedraag jij je nou eigenlijk wit en wanneer zwart? Ik ben geen racist, ik heb zelf vrienden van kleur.’ Dan komen de lichtflitsen en klinkt er een harde korte pieptoon. Steeds sneller, tot hij eindigt in één lange toon.
‘Maak jij je schuldig aan micro-agressies?’, vraagt de stem van het begin nu aan mij.
Tranen tegenhouden
‘Zo, heftig hoor’, zeg ik tegen Tony als hij terugkomt en het licht weer aandoet. Ik heb een brok in mijn keel – het zal maar aan je gevraagd worden – en ik moet moeite toen om mijn tranen tegen te houden. Hier een potje gaan zitten huilen, dat is ook zoiets.
‘Ik heb ook een sokkel neergezet met een telefoon’, zegt Tony. ‘Dan kun je mijn voicemail inspreken over wat je voelt en of je je zelf ook wel eens schuldig maakt aan micro-agressie of dat je het zelf hebt meegemaakt. Ik heb gemerkt dat mensen meer vrijuit praten als het anoniem is dan één-op-één.’
Anders dan de rest
De voicemail van Tony’s afstudeerproject wordt goed gebruikt, mensen spreken van alles in. ‘Mensen weten vaak niet wat micro-agressie is’, geeft Tony als voorbeeld. ‘Of ze begrijpen niet waarom sommige vragen pijnlijk zijn. Vooral de vraag ‘waar kom je vandaan?’, die is echt confronterend. Dat suggereert dat degene aan wie je de vraag stelt, anders is dan de rest. Vraag liever ‘wat is je verhaal?’. We weten heus wel waar je op doelt, maar toch komt het dan net even anders over.’
Micro-agressie is overigens niet iets wat alleen met ras of culturele achtergrond te maken heeft. ‘Voor mijn afstudeerproject heb ik – mede gezien mijn eigen ervaringen – wel voor die insteek gekozen maar in feite hebben we er allemaal last van’, legt Tony uit. ‘Iedereen heeft wel iets wat gevoelig ligt en opmerkingen kunnen hard aankomen. Het heeft alles te maken met vooroordelen en weinig weten over de ander.
Het blijft ingewikkeld
Met zijn installatie wil Tony mensen bewust maken van wat opmerkingen kunnen doen. ‘Ook al zijn ze niet onaardig of kwetsend bedoeld, ze kunnen wel degelijk enorme impact hebben en schade aanrichten bij de ontvanger. Zelfs zeggen dat je geen kleur ziet, is pijnlijk. In feite leg je dan juist de nadruk op dat je wel degelijk kleur ziet, maar dat het je niks uitmaakt. Maar als het je dan echt niks uitmaakt, waar benoem je dat dan?’
Het blijft ingewikkeld. Zelf heb ik er in elk geval van geleerd dat ik voorzichtig moet zijn met de vraag waar iemand vandaan komt, of ‘euh, waar zijn je ouders geboren?’. Dus tot slot vraag ik Tony naar ‘zijn verhaal’. Kaapverdië, zegt hij. ‘Maar in Nederland geboren.’
Je eigen verhaal inspreken?
De installatie van Tony Do Rosario is nog een aantal weken te beleven op de hogeschoollocatie Wijnhaven, bij het instituut CMI. Wil je meer weten of een afspraak inplannen? Mail naar 0903426@hr.nl
Wil je je eigen verhaal of je ervaringen met micro-agressies inspreken op de voicemail van Tony? Bel dan 06 33640328. De antwoorden worden meegenomen in zijn afstudeeronderzoek.
Micro-agressies?
De term ‘micro-agressies’ werd in 1970 bedacht door de zwarte Harvard-professor en psychiater Dr. Chester Pierce. In zijn onderzoek naar racisme liep hij tegen een specifieke vorm van discriminatie aan. Hij omschreef het als ‘subtiel, verbijsterend, vaak automatisch en non-verbale uitwisselingen die zwarte mensen ‘naar beneden halen’, Hoewel het onderzoek van Pierce in die tijd toegespitst was op zwarte mensen, zijn micro-agressies bekend bij alle mensen van kleur.
Tekst & beeld: Sanne van der Most
– Deze reactie is in strijd met onze spelregels, we hebben hem verwijderd –
‘Micro-agressie`s’ equals: Zeuren om niets.
Ohw, en blanke mensen kunnen dan weer niet te maken hebben met micro-agressie`s, zie ik..
Dat is dan weer verkapte discriminatie op basis van huidskleur, alsof blanke mensen geen last hebben van specifieke vragen of opmerkingen.
En als je dan een hele generatie aanspreekt, dan is dat tegen de spelregels.
Maar /discriminatie of racisme naar blanke mensen mag dan weer wel op dit platform ‘profielen’..
(extreem) links, Woke AF…
Bah… Bah..
Geweldig, Tony! Wat een krachtige manier om impliciete biases expliciet te maken. Zolang we denken dat het onschuldige opmerkingen zijn, blijven we dit soort opmerkingen maken. Mensen laten voelen wat dit met iemand doet vind ik heel sterk.
Mooie manier om je punt duidelijk te maken, Tony
Hallo Jasper, ik begrijp uit je reactie dat je het idee hebt dat alleen witte mensen worden beticht van micro-agressies en daar zelf nooit mee te maken krijgen. Maar als je het artikel goed leest zegt Tony dat iedereen er mee te maken krijgt (omdat het nu eenmaal op vooroordelen gebaseerd is), en dat iedereen zich er ‘schuldig’ aan maakt. Zonder persé kwade bedoelingen. Hij zelf dus ook. In dit geval heeft hij één invalshoek gekozen en probeert hij je met zijn interactieve installatie te laten voelen hoe dat voelt. Misschien interessant voor jou om er eens in te stappen?
@ Jantien Slob.
Hoi Jantien, ik had inderdaad beter moeten lezen. Hij zegt idd dat een ieder hier last van kan hebben. Toch vind ik dat het erg overdreven word wat voor ‘schade’ dit kan veroorzaken. Naar mijn idee zijn we te gewend geraakt aan de notie dat een ieder zich maar moet aanpassen aan de ander. Zelfs als het goed bedoelt is. Misschien is een lesje in sociale weerbaarheid en omdenken hierin nuttiger. I.p.v. een project met verzonnen vragen en opmerkingen die nauwelijks voorkomen (toevallig de vragen die de activistische bewegingen in de V.S. verzonnen hebben).
Ikzelf krijg ook weleens vragen of opmerkingen over mijn fysieke beperkingen/aandoening. Mocht iemand een lompe vraag stellen of opmerking maken, dan maak ik er een grapje van, omdat het goed bedoelt is. Iemand zou ook gewoon een blij kunnen zijn met de oprechte interesse van de ander i.p.v. te zeuren dat de vorm anders moet omdat je zelf nog pijn hebt en kan er wat aan de pijn gedaan worden, zodat degene niet zo`n pijn ervaart en dus niet nodig heeft om de wereld om zich heen te veranderen.
Dan kunnen we ons misschien gaan concentreren op de echte problemen.
Maargoed, dat denk ik maar.
Dankjewel Jasper voor je reactie. Ik begrijp nu beter wat jij wil zeggen. Goed dat jij om kan gaan met vragen die jij krijgt en je geeft aan dat weerbaarheid jou helpt. Als we het beiden doen, ons bewust zijn van vragen en opmerkingen die misschien niet zo goed vallen en proberen weerbaar te worden, komen we vast een eind. Wat in ieder geval geldt: jij kunt niet voor een ander bepalen hoe hij/zij zich voelt, hoeveel pijn hij/zij ervaart.
Bij jou lees ik in je eerste reactie wat boosheid (misschien ben je dat niet hoor!). Ik ben benieuwd naar jouw verhaal. Misschien kunnen we het gesprek een keer aangaan?
Beste Tony,
Wat een mooie manier om de denkwijze van jouw doelgroep in kaart te brengen.
Super installatie! Keep it up!
Hoi Jasper,
Ik wil je graag uitnodigen om mijn installatie te bezoeken. Ik ben ook benieuwd naar jouw verhaal.
Ik hoor graag van je!
Tony
0903426@hr.nl
Mooi project
Maar ik verbaas mij steeds over de pijn die vraag oproept: waar kom je vandaan?
Waarom is het zo slecht om te vertellen dat je in nederland geboren bent en een Indische vader hebt en een Chinese moeder en dat ze al 40 haar in nederland wonen
Ondanks iedereen zich wel eens schuldig maakt of slachtoffer is van micro-agressies worden de gemarginaliseerde groepen in onze samenleving hierdoor extra geraakt en uitgesloten.
Dit is geen mening, maar een feit.
Laten we dit op z’n minst erkennen en hier bewust van zijn.
Mooi initiatief en indrukwekkende installatie Tony!
Beste Tony, Bedankt voor het ontwikkelen van deze sensibiliserende installatie. Dergelijke initiatieven zijn broodnodig in onze samenleving!