Studenten die afgelopen september begonnen aan een opleiding op de HR vertonen minder gemotiveerd studiegedrag dan hun voorgangers. Dat komt naar voren in de zogenoemde 100-dagenrapportage van de HR, een enquête die eerstejaars ontvingen rond de honderdste dag van hun studie, in november 2022.

Bij ‘voorgangers’ wordt dan met name gekeken naar de eerstejaars van 2019; die van 2020 en 2021 kregen vanwege de coronamaatregelen met een heel andere manier van studeren te maken en zijn daarom minder goed vergelijkbaar. De rapportage wordt sinds 2015 jaarlijks uitgevoerd; afgelopen november vulden 1954 van de 9304 (21 procent) aangeschreven eerstejaars voltijds studenten de enquête in.  

Op de vraag over de huidige studiemotivatie antwoordt in november bijna de helft (48 procent) dat die groter is dan bij de start van de opleiding. In 2019 ligt dat percentage met 60 procent een stuk hoger.

Minder goed voorbereid

Hoewel eerstejaars hun eigen studiegedrag de afgelopen jaren een even hoog rapportcijfer geven, scoren afzonderlijke ‘studiegedragingen’ duidelijk lager. Met de stelling ‘Ik bereid mijn studieactiviteiten voor’ is 53 procent van respondenten het eens; in 2019 was dat nog 60, en een jaar eerder 64 procent.

Ook de reacties op de andere stellingen laten een dalende tendens zien. Zoals die over het volgen van alle studieactiviteiten (69 procent in 2022, 74 procent in 2019), goede voorbereiding op toetsen (67 tegenover 72 procent) en het maken van een haalbare planning (47 tegenover 53 procent).

Beeld vooraf

Eerstejaars lijken zich ook minder goed te hebben voorbereid op hun studiekeuze dan een aantal jaar terug. In de enquête wordt over een aantal studieonderwerpen gevraagd naar de ‘overeenkomst huidige ervaringen met beeld vooraf’. Bij het onderwerp ‘niveau van de opleiding’ zegt 40 procent dat dit beter aansluit dan verwacht, in 2019 was dat nog 63 procent; in de coronajaren lag het percentage met 43 procent overigens dichter bij 2022.

Die laatste tendens is ook te zien bij de vragen over ‘aansluiting bij interesses’ en ‘aansluiting bij capaciteiten’. In 2022 antwoordde hierbij respectievelijk 64 en 47 procent dat de aansluiting beter is, in 2019 is dat met 78 en 69 procent een stuk hoger. Eerstejaars zijn, blijkt uit een van de antwoorden, ook minder tevreden met hun studiekeuze; in 2019 antwoordt 37 procent ‘tevreden’, drie jaar later is dat 32 procent. Ook vragen over de aansluiting op de vooropleiding laten een dalende tendens zien.

Minder vaak naar open dag

Er is gevraagd welke bronnen de eerstejaars hebben gebruikt bij hun studiekeuze. Voor 60 procent was dat een open dag of -avond (in 2019 was dat 72 procent) en voor 30 procent het contact met iemand die de opleiding al volgt (was in 2019 36 procent).

Meeloopdagen en proefstuderen laten een nog sterker dalende trend zien (respectievelijk van 22 naar 10, en van 40 naar 8 procent) maar hier speelt een andere aanpak een rol, staat in het onderzoek. ‘In 2021 is proefstuderen een onderdeel geweest van de (online) open dag. Mogelijk hebben respondenten het daarom niet als aparte activiteit aangevinkt. In 2022 zijn opleidingen vrijgelaten om zelf proefstuderen of meeloopdagen te organiseren’. De website van de HR werd wel vaker bezocht: 79 procent deed dat, in 2019 was dat 72 procent.

Ook studiesucces in de min

De achteruitgang in studiegedrag en aansluiting is terug te zien in het feitelijk studiesucces in het eerste jaar, schrijft het onderzoek. ‘Het studiesucces van studenten van cohort 2019 (halverwege hun eerste studiejaar brak corona uit) en cohort 2020 (zij startten hun opleiding in coronatijd) ging niet achteruit: er was minder uitval en evenveel studenten behaalden alle 60 studiepunten.’

Bij studenten die in 2021 begonnen nam de uitval juist toe en het aantal behaalde studiepunten daalde ‘Het is in dat licht bezien zorgwekkend dat het studiegedrag bij de huidige eerstejaars nauwelijks verbetering laat zien. Nog iets minder studenten (dan in 2021) maken een haalbare planning, volgen alle studieactiviteiten en bereiden alles voor.’

‘Dus studenten die concrete doelen stellen maken vaak ook een haalbare planning.’

‘Uit nadere analyse blijkt dat veel aspecten van studiegedrag met elkaar correleren. Dus studenten die concrete doelen stellen maken vaak ook een haalbare planning. En studenten die vragen stellen tijdens de les maken vaak ook aantekeningen. Het is dus vaak een totaalpakket van studiegedrag wat een student in meer of mindere mate vertoont.’

Binding en contact positief

Antwoorden op stellingen over binding en studentenwelzijn laten, als we  2019 met 2022 vergelijken, vergelijkbare cijfers zien, en die zijn nog steeds positief. Afgelopen jaar was bijvoorbeeld 79 procent van de eerstejaars het (zeer) eens met de stelling ‘Ik heb het gevoel dat ik hier (op mijn opleiding) mijzelf kan zijn’, in 2019 was dat 78 procent.

Stellingen over contact met docenten en medestudenten zijn eveneens vergelijkbaar beantwoord. Zowel in 2019 als in 2022 is 77 procent het eens met de stelling over goed contact hebben met medestudenten. ‘Goed contact met docenten’ scoren in 2019 en 2022 respectievelijk 60 en 59 procent ‘eens’.

Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Demian Janssen

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?