‘Let’s change the face of business’ is de slogan van de HR Business School, en daarom was de locatie op de Kralingse Zoom de logische plek om de Change Makers Tour af te trappen. Een tour waarin tv-presentator Twan Huys grote maatschappelijke thema’s met de hogeschoolgemeenschap bespreekt. 

Op donderdagmiddag 9 februari zijn er zo’n 100 studenten en medewerkers – ongeveer twee keer zoveel jongeren als ouderen – verzameld in het Auditorium op Kralingse Zoom. Onder leiding van Huys (onder andere bekend van College Tour, Buitenhof, Nieuwsuur) kunnen die middag studenten in gesprek met HR-lector betekeniseconomie Kees Klomp en Vegetarische Slager-oprichter Jaap Korteweg.

Iets waar studenten behoefte aan hadden, vertelt bestuurslid Zakia Guernina. ‘Een student mailde mij. Hij vond dat we in het onderwijs te weinig bezig waren met de grote maatschappelijke vragen van morgen. Dat gaat mij aan het hart. Steeds meer jongeren melden zich met die vragen: hoe kunnen wij als studenten mede-vormgeven aan het onderwijs van de toekomst?’

Vandaar de reeks bijeenkomsten met het thema Change Makers. ‘Wij vinden dat we studenten niet alleen moeten scholen met kennis, maar ook op hun moreel kompas. Jullie zijn degenen die antwoord moeten gaan geven op de vragen van energietransitie, klimaatverandering.’

Superassertief en niet verlegen

Een zaal vol studenten, wie kan dat beter faciliteren dan Twan Huys?’, vraagt Guernina de zaal retorisch, waarna de presentator uitlegt wat de bedoeling is: ‘Het idee is dat jullie vagen stellen en dat we horen wat jullie willen veranderen op de HR. We hebben de afgelopen jaren in College Tour gemerkt dat studenten superassertief zijn en niet verlegen, zeker in Rotterdam’, moedigt hij aan.

De eerste gast is Kees Klomp, lector betekeniseconomie. ‘Wie heeft er les van hem gehad en hoe was dat?’, vraagt Huys. ‘Inspirerend’, zegt een student, waarna hij toevoegt ‘en chaotisch. Chaotisch en inspirerend!’ Ben je een chaoot?’, vraagt Huys aan de lector. ‘Ja ik denk dat ik een redelijk functionerende ADHD’er ben’, lacht hij, waarna Huys begint over zijn punkverleden. Klomp legt uit dat hij er zijn inspiratie nog steeds uit haalt: ‘Punk is wat mij betreft positief gekanaliseerde woede.’ We kunnen de problemen oplossen maar het gebeurt niet, en dat maakt Klomp ook nu best woedend. ‘Wie is er woedend?’, vraagt Huys de zaal. Meerdere handen gaan omhoog. Een bedrijfskundestudent krijgt de microfoon. ‘We weten allemaal dat het niet goed gaat. Er wordt veel te weinig gedaan.’

Urgentiebesef en handelingsperspectief

Twee dingen zijn essentieel om dingen in gang te zetten, zegt Klomp: urgentiebesef, weten wat er aan de hand is en dit echt ‘doorleven’. Daarnaast: sense of agency, handelingsperspectief. ‘Alles is mensenwerk, of het nu gaat over energietransitie of polarisatie. Als we elkaar beter begrijpen en organisaties van binnenuit kunnen veranderen, kunnen we stappen zetten. Niet wijzen naar – bijvoorbeeld – “de overheid”. Studenten worden wat mij betreft niet alleen opgeleid tot vaardige professionals maar tot op het bot geëngageerd.’

De tweede gast wordt erbij geroepen, Jaap Korteweg, een van de oprichters van De Vegetarische Slager. Begonnen op een moment dat vleesvervangers nog niet erg ‘hip’ waren: ‘Ik ben zelf een enorme vleesliefhebber, gestopt tijdens de varkenspest in ’97, vanwege alle ellende die ermee gepaard gaat. Ik snap heel goed de enorme gehechtheid aan vlees, dus ik begon met de gedachte: we gaan echt vlees maken, “het nieuwe vlees”, vlees van planten zonder tussenkomst van een dier.’

‘Nu staan de investeerders in de rij’

Hij wil de studenten meegeven dat je vaak meer kan dan je denkt: ‘Ik stapte over naar biologische akkerbouw, niemand zag dat zitten. Het pakte goed uit en daardoor kon ik jaren geld stoppen in de Vegetarische Slager.’ Ook dat zag niemand zitten, geen investeerder stapte erin aanvankelijk. Nu heeft hij de Vegetarische Slager voor een onbekend maar riant bedrag (Twan Huys kan het helaas niet uit hem schudden) verkocht aan Unilever en is hij begonnen met de ‘rvs melkkoe’: melk maken zonder tussenkomst van koeien. ‘Nu staan de investeerders wel in de rij, terwijl ik mezelf minder kans van slagen geef’, zegt hij relativerend.

Over die slagingskans is hij heel nuchter, en altijd geweest: ‘Als je jezelf tien procent kans van slagen geeft is dat veel draaglijker dan het Amerikaanse “als je er maar in gelooft dan komt het goed”. Dat is gewoon niet zo. Meestal lukt het niet.’ Maar, wil hij maar zeggen, als je vooraf reëel bent over je slagingskans, die kans misschien op slechts een procent zet, dan hoeft een mislukking niet te voelen alsof je verschrikkelijk gefaald hebt. ‘Loslaten en zeggen: we doen gewoon ons best. Ik heb ook nooit met targets gewerkt, wel met een heel gemotiveerd team.’ Zijn ambities waren juist wel groot, zijn einddoel was een stip op een heel verre horizon: ‘Dat was de grootste slager van de wereld worden. Het ging mij niet om de winst maar om de bio-industrie overbodig te maken.’

Hoe kunnen we de transitie versnellen?

De studenten hebben vragen genoeg voor Klomp en Korteweg. Wat is bijvoorbeeld de belangrijkste les die Korteweg heeft geleerd? ‘Dat er eigenlijk geen grenzen zijn’, zegt hij. ‘Ik had geen opleiding, was geen voedingstechnoloog of iets dergelijks. Ik had het simpele idee dat je een machine bonen en groenten moest kunnen voeren en dat er dan vlees uit zou komen.’

‘Hoe kunnen we via bottom-upstrategie de transitie op de HR versnellen?’, vraagt een student. ‘Er zijn heel veel ideeën, maar actie blijft achter. In mijn opleiding creative marketing en sales bijvoorbeeld is amper over duurzaamheid gesproken. Dat vind ik een gemiste kans.’ Klomp: ‘Het gaat om kennis, je moet echt begrijpen wat bijvoorbeeld het klimaat- of biodiversiteitsprobleem is. Daarna: toekomstperspectief aandragen. En het allerbelangrijkste: houding. Het is heel lastig te bepalen wanneer iemand “aan” gaat. De student: ‘Toen ik in het fieldlab betekeniseconomie met mijn neus op de feiten werd gedrukt.’

Klomp benadrukt de positieve insteek: ‘Je wordt al snel zwaarmoedig, maar het is ook ontzettend bevredigend om met oplossingen bezig te zijn. Het geeft voldoening en positieve energie, en vraagt alle skills die je hebt geleerd, het is een verrijking.’

Eyeopener over wat je kunt betekenen

‘Ik ging bedrijfskunde studeren, wilde manager worden en veel geld verdienen’, zegt een andere student. ‘Dan wordt je naar dat fieldlab gestuurd, en denk je: WTF? Het gaat echt niet alleen om geld. Dat was echt een eyeopener, over wat je kunt betekenen in de wereld. We kunnen als studenten zo veel impact maken.’ Ze is heel anders gaan denken: ‘Hoe economische winst samengaat met maatschappelijke winst. Wat zijn dan manieren om die voldoening wel te voelen? Ik wil bij een bedrijf werken dat maatschappelijke doelstellingen hoog in het vaandel heeft staan.’

‘Onderschat je eigen mogelijkheden niet’, drukt Korteweg de studenten op het hart. ‘Een bekende uitspraak die toegeschreven wordt aan Nelson Mandela, is: Mensen hebben veel meer angst voor hun mogelijkheden, dan voor hun onmogelijkheden; het is heel veilig te geloven dat je niks kan.’

Dan is het tijd voor de borrel, met melkloze kaas, gemaakt van planten. Elke bezoeker krijgt ook een pakje tostikaas mee om thuis uit te proberen. Ook van planten. De kaas met écht melkeiwit, maar zonder koeienmishandeling, is als het aan Korteweg ligt over vier jaar op de markt. Er wordt aan gewerkt.

Twan Huys maakt de bezoekers ondertussen vast warm voor de volgende aflevering van deze tour op de HR: op 21 april, dan over het onderwerp Digital.

Tekst: Edith van Gameren
Foto’s: Roy Borghouts

Volg ons op Instagram