Wie weet nog wat ‘bedisselen’ betekent? Wat bedoeld wordt met ‘teneinde’ of wat de ‘slotsom’ is? De woordenschat van studenten gaat achteruit, merkt pabo-docent Cyriel van Rossum, en daar moet volgens hem iets aan gebeuren. Want zonder de juiste woorden, kun je je niet goed uitdrukken.

‘Waarschijnlijk lezen studenten te weinig, in elk geval te weinig om nieuwe woorden te leren’, zegt taaldocent Van Rossum. ‘Op de pabo maken we ons daar zorgen over; studenten lezen wel veel op sociale media, maar daar komen zelden nieuwe woorden voorbij.’

Dus is het tonen en herhalen van minder bekende woorden onderdeel van het nieuwe taalbeleid op de pabo. Want nieuwe woorden blijven pas ‘hangen’ nadat je ze een paar keer gezien hebt. Dat leren de pabostudenten ook zelf in hun lessen taaldidactiek: ‘In het woordenschat-onderwijs zegt men: je moet een woord zeven keer zien om het te consolideren. En dat moet dan gebeuren in verschillende contexten, niet alleen in de taalles.’ Hoe ze woordenschat moeten onderwijzen aan ‘hun’ kinderen op de basisschool leren de studenten dus op de pabo, maar hun eigen woordenschat is geen onderdeel van het curriculum.

Woordenhonger stimuleren

In het nieuwe taalbeleid van de pabo is het onderdeel ‘prikkelen en ondersteunen’ niet geheel toevallig het domein van woordenliefhebber Van Rossum geworden. Ook bij  zijn collega’s probeert hij ‘woordenhonger’ aan te wakkeren, door woorden te berde te brengen die ‘nice to know’ zijn. Liefst woorden voor begrippen die zo specifiek zijn, dat je haast niet gelooft dat er een woord voor bestaat. Zoals ‘petrichor’ (de geur die je ruikt als het net geregend heeft op een droge ondergrond) en ‘pareidolie’ (gezichten zien in dingen, bijvoorbeeld in wolken of een boterham).

Om nieuwe woorden – in de categorie ‘need to know’-  in het vocabulaire van studenten te introduceren, bedacht hij de ‘overstekende woorden’. De informatieschermen en de schermen op de koffieautomaten op locatie Museumpark waar de pabo zit, tonen steeds een week lang een serie van vijf woorden. Met een paar voorbeeldzinnen kunnen studenten de betekenis zelf proberen te achterhalen, tot in het laatste scherm de betekenis wordt getoond. ‘Dan volgt dus eigenlijk het verlossende woord’, lacht Van Rossum.

‘De woorden moeten bruikbaar zijn’

Die woorden zijn wat minder exotisch dan de voorbeelden die eerder voorbij kwamen. Het zijn woorden die lang niet iedereen kent of goed genoeg kent om op de juiste manier te gebruiken en die juist in je studie – bijvoorbeeld voor een verslag of presentatie – goed van pas kunnen komen. ‘Ik waak daarbij voor het gebruik van antieke woorden; zo’n woord als bedisselen is al een beetje een twijfelgeval’, zegt Van Rossum. ‘De woorden moeten bruikbaar, instrumenteel zijn voor de studenten. Denk aan woorden als niettemin, achterhalen, motief, zienswijze, faciliteit.’

Behalve dat je de woorden-van-de-week kunt zien oversteken op de info- en koffieschermen, proberen Van Rossum en zijn collega’s ze die week ook in hun lessen te verwerken. Consolideren is immers het doel. In totaal komen door het jaar heen tweehonderd woorden voorbij, veertig weken maal vijf woorden. ‘Daarna gaan we de hele serie herhalen’, zegt Van Rossum. Je kunt de woorden immers niet vaak genoeg zien, en er komen ook elk jaar weer verse studenten bij. Of het uiteindelijk gaat helpen is moeilijk te zeggen, en vooralsnog niet meetbaar, zegt Van Rossum. ‘Maar het is in elk geval beter dan niks doen.’ Hij hoopt dat andere taaldocenten van andere instituten bij zijn actie aansluiten.

Tekst en foto’s: Edith van Gameren

Volg ons op Instagram