De vervijfvoudiging van de rente kwam voor de meeste (oud)-studenten als een verrassing, is de teneur op het renteprotest bij de Tweede Kamer woensdagmiddag. ‘Het werd ons pas achteraf duidelijk en dat is niet eerlijk.’

Voor het tijdelijke Tweede Kamergebouw verzamelen zich rond twee uur een paar honderd demonstranten. Piepjonge eerstejaars maar ook langstudeerders, millenials met torenhoge schulden en zelfs ‘bezorgde ouders’. Ze zien de rentestijging als de zoveelste klap in het gezicht van een generatie studenten ‘die al te vaak genaaid is’.

‘Het was regenachtig en wat korter dan ik dacht’, zegt Martino Gaiser, secretaris van de Rotterdamse studentenvakbond STUUR na afloop. ‘Maar het was denk ik wel effectief, we hebben in elk geval goede publiciteit gehad. Onze boodschap was heel duidelijk.’ Met een groepje van zeven reisden de Rotterdamse EUR- en HR-studenten naar Den Haag om hun ongenoegen over de rentestijging aan de politiek over te brengen.

Ook oud-studenten en ouders

‘De sfeer op de demonstratie was goed, doordat we heel eensgezind waren werd het al snel gezellig’, zegt Gaiser. ‘De opkomst was rond de vijf à zeshonderd mensen, en een vrij divers publiek. Veel huidige studenten, maar ook wat oudere studenten en wat vaders en moeders, dat vond ik ook leuk.’

Gaiser zelf is nog student, maar doordat hij al zeven jaar geleden begon aan een technische  hbo-opleiding en in zijn derde jaar een ingrijpende switch maakte naar sociologie en filosofie op de Erasmus, is hij zeker tot de pechstudenten te rekenen. ‘Ik zit nog steeds in het leenstelsel en heb ook aardig wast schuld. En doordat ik vier jaar een prestatiebeurs heb gehad, heb ik ook geen recht meer op de basisbeurs. Ik stond er dus voor STUUR maar ook zeker in mijn eigenbelang’, lacht hij.

Onderwerp in verkiezingscampagne

De pechstudenten lijken nu een beetje wind mee te hebben door de verkiezingscampagne. Met name aan de linkerkant, maar ook in het verkiezingsprogramma van NSC, wordt gepleit voor een rente die nul is of ‘zo laag mogelijk’. Gaiser is er blij mee, maar relativeert ook: ‘Nadat studenten een decennia zijn ondergesneeuwd is het ook niet anders dan rechtvaardig de situatie te herstellen’

In de menigte wordt ook druk geflyerd door politieke partijen als BIJ1, Volt en SP. De partijen hebben zelfs hun eigen reporters op pad gestuurd, die meeleven met de gefilmde ‘pechstudenten’ zonder basisbeurs. Natuurlijk, benadrukt een vragensteller, helpt het om op hun partij te stemmen.

Er was deze week al flink wat te doen over de studierente, benadrukt ook Elisa Weehuizen, voorzitter van de Landelijke Studentenbond voor een publiek van enkele honderden demonstranten. ‘Als politici nu al moties indienen om de rente naar nul te krijgen, dan ben ik vol verwachting over wat er nog komen gaat.’ 

‘Rente naar nul’

Naast haar staan Yasmin Ait Abderrahman van FNV Young & United en politici Nicki Pouw-Verweij (BBB), Habtamu de Hoop (PvdA), Edson Olf (BIJ1), Lilian Marijnissen (SP) en Frank Wassenberg (PvdD). Ze beloven plechtig dat ze de rente zo snel mogelijk willen afschaffen.

De menigte is laaiend enthousiast en scandeert leuzen als ‘rente naar nul, rente naar nul’ en: ‘pechgeneratie, we eisen compensatie’. Maar De Hoop wordt uitgejoeld als hij zegt dat de rente niet meteen kan worden afgeschaft. ‘We moeten ons uiterste best doen om de rente volgend jaar te bevriezen en er daarna met Kamersteun vanaf te komen’. Hij weet de sympathie nog net terug te winnen door te benadrukken dat hij even oud is als de meeste aanwezigen en ook deel uitmaakt van de ‘pechgeneratie’.

‘We waren onderdeel van slecht experiment’

De 21-jarige Bente is een van de demonstranten. Op haar kartonnen bord staat: ‘Weg die rente, groetjes Bente’. ‘De rentestijging voelt als een klap in je gezicht’, zegt ze. Ze studeert kunstmatige intelligentie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en woont op kamers in Diemen. Haar schuld bedraagt twintigduizend euro. ‘Dat valt nog mee, maar de rente die ik straks moet betalen niet’. Wist ze dan echt niet dat de rente kon stijgen? ‘Nee, dat is nooit goed gecommuniceerd, anders had ik veel minder geleend.’

De Utrechtse afgestudeerde kunststudent Reinier (35) loopt met een spandoek met de tekst: ‘Sociale mobiliteit is een farce met 100.000 euro in je arse’. Hij moest in zijn studententijd veel bij-lenen vanwege een ziekte, zegt hij. ‘Over die renteverhoging was ik echt verbaasd, ik kan die echt niet betalen.’ Had hij niet minder kunnen lenen? ‘Nou ja, destijds had ik het echt nodig.’ Maar de terugbetaalvoorwaarden zijn toch sociaal? ‘Zo voelt dat niet. Ik moet maandelijks honderden euro’s aflossen, terwijl ik niet fulltime kan werken.’

Ook masterstudent Niels (24), die de Twentse opleiding interactive technology volgt, zag niet aankomen dat de rente zo snel zou stijgen. ‘Wij zijn allemaal onderdeel geweest van een slecht experiment, daar mogen wij niet voor opdraaien.’ Maar geld lenen kost toch gewoon geld? ‘Ik vind niet dat ik verantwoordelijk ben voor mijn twintigduizend euro schuld. Ik heb het niet expres gedaan. Als ik wist wat me nu overkomt, had ik er beter over nagedacht.’

Niet uit te leggen

LSVb-voorzitter Elisa Weehuizen vindt het niet uit te leggen dat de rente vervijfvoudigt. Maar studenten verdienen later toch een goed salaris waarmee ze hun schuld en de rente makkelijk kunnen aflossen? ‘Nee’, zegt Weehuizen, ‘er zijn ook zat hoogopgeleiden die geen goede baan krijgen en die zijn wel 35 jaar aan het aflossen. Daar komt nu ook nog rente bovenop terwijl studenten dit van tevoren niet wisten. Dat is oneerlijk.’

Onderwijsminister Dijkgraaf schat dat het 9 miljard euro kost om de rente voor pechstudenten op nul te zetten. Gaan mensen die minder verdienen daar straks niet voor opdraaien? ‘Dat is zeker niet de bedoeling’, zegt voorzitter Ait Abderrahman van FNV Young & United. ‘Haal dat geld bij grote bedrijven weg en niet bij mensen die eronder lijden. Investeer het in onderwijs en in de toekomst, daar moet je het als land van hebben.’

Tekst: Profielen / HOP, Peer van Tetterode
Foto’s: HOP, STUUR

Volg ons op Instagram