Vooral studenten met migratieachtergrond getroffen in fraudezaken DUO
Gepubliceerd: 21 June 2023 • Leestijd: 1 minuten en 34 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.De opsporing van fraude met de basisbeurs rammelt en vooral studenten met een migratieachtergrond komen in het vizier, blijkt uit onderzoek van het Hoger Onderwijs Persbureau, Investico en NOSop3.
Bij de rechter verliest studiefinancier DUO één op de vier zaken over misbruik van de basisbeurs voor uitwonende studenten. In zulke rechtszaken hebben veruit de meeste studenten een migratieachtergrond, blijkt uit een rondgang onder advocaten.
Van de zeventig benaderde advocaten hebben er 32 informatie gedeeld. Zij voerden samen 376 rechtszaken over de basisbeurs. In 367 daarvan had de student volgens de advocaten een migratieachtergrond. Dat is 98 procent.
Lees hier het achtergrondverhaal waarin twee studenten die door DUO van fraude werden beschuldigd, aan het woord komen – verhaal gaat verder onder link:
Methode lijkt gevoelig voor bias
DUO werkt met risicoprofielen en menselijke inschattingen om misbruik van de basisbeurs op te sporen. De methode lijkt gevoelig voor bias. Volgens experts kan deze leiden tot indirect onderscheid.
Bovendien baseert DUO zich soms op twijfelachtige ‘buurtonderzoeken’, waarbij ze de buren vragen wie er naast hen wonen: zien ze daar weleens een student? Als DUO eenmaal meent dat een student ten onrechte de basisbeurs voor uitwonenden heeft gekregen, valt dat maar moeilijk te weerleggen.
Minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs) vindt de uitkomsten van het onderzoek verontrustend. ‘Ik neem dit signaal natuurlijk heel erg serieus’, zegt hij in een reactie voor de camera van de NOS. ‘En ik wil grondig nagaan of onze processen wel écht eerlijk zijn.’
Verholen discriminerend
DUO registreert de afkomst van studenten niet en dat maakt het volgens de minister lastig om te checken of de opsporing vooral studenten met een migratieachtergrond treft. Maar hij wil toch (‘dieper in de details, met wat meer cijfers achter de komma’) uitzoeken of de aanpak van DUO niet ‘op een verholen manier discriminerend is’.
De controles vonden de afgelopen jaren in het mbo plaats, maar vanaf september kunnen studenten ook in het hoger onderwijs weer een basisbeurs krijgen. Het plan is om vierduizend huisbezoeken per jaar af te leggen bij studenten die misschien misbruik maken van de basisbeurs voor uitwonenden.
De basisbeurs in het hoger onderwijs bedraagt straks 110 euro per maand voor studenten die bij hun ouders wonen en 275 euro voor studenten op kamers. Frauderen levert dus bijna tweeduizend euro per jaar op.
Tekst: HOP, Bas Belleman
Foto: Levien Willemse
Ik vraag mij heel erg af hoe biased het onderzoek zelf is, ik vertrouw vooral NOSop3 niet. Ik ben voor controles en ben er bijna zeker van dat racisme/discriminatie op achtergrond hier geen rol heeft gehad. Toch is het zaak om het proces te veranderen als deze oneerlijk uitwerkt.
Ik voel wel weer een claim van institutioneel racisme aankomen door een bepaalde (politieke) groep. Terwijl het er naar uitziet dat dit niet het geval is. Maargoed, we leven in een tijd dat niet gekeken wordt naar gelijke kansen, maar naar gelijke uitkomsten (ook in onderzoeken/controles als deze). Dus zal het sowieso als racisme gezien worden.
@Jasper., als we gelijke kansen willen, waarom hebben studenten met een migratieachtergrond dan zo’n enorme kans op als fraudeur te worden bestempeld? We moeten duidelijk de witte mensen ook de kans geven om geld terug te betalen of hun zaak voor de rechter te moeten betogen.
Leuk dat je “er bijna zeker van dat racisme/discriminatie op achtergrond hier geen rol heeft gehad” maar hoe kom je aan die kennis? Welk onderzoek, welke maatstaven en welke gegevens heb je gebruikt om tot die conclusie te komen?
@S.Heikamp Dat is dus de vraag, aangezien het DOU de etniciteit niet registreert. Het lijk me ook sterk dat zoveel beoordelaars van het DOU racistische zouden zijn. Zelfs experts zijn hier kritisch op (denken niet dat het met racisme/discriminatie op achtergrond te maken heeft). We moeten inderdaad de pakkans voor een ieder gelijk willen houden, al is dit natuurlijk niet realistisch.
Hoe ik aan deze kennis kom? Het is gewoon een eigen beoordeling van wat ik van het onderzoek en de onderzoekers weet, en op basis van de beoordeling van andere experts.
Misschien is nader, gespecificeerd onderzoek nodig(?)
@S.Heikamp Ik wil nog even benadrukken dat iemand met een Bi-culturele achtergrond ook wit kan zijn.
@Jasper., DUO registreert geen etniciteit maar als je een voorselectie gebruikt op bepaalde criteria kan je nog steeds criteria kiezen die sterker geassocieerd zijn met bepaalde bevolkingsgroepen dan anderen. Zo bouw je vooroordelen in je algoritme in zonder specifiek de etniciteit te benoemen.
Vervolgens komen er mensen langs die, en ik citeer even uit het andere artikel, hun oordeel vellen gebaseerd op “Je voelt het gewoon.”, en je neemt gegarandeerd bewuste of onbewuste vooroordelen mee. Op het moment dat iemand iets denkt te weten zonder daar enige criteria voor te hebben en eigenlijk het hele oordeel vellen op wat ze denken te weten ontkom je niet aan bevooroordeling, ongeacht hoe goed iemand’s intenties zijn.
Het feit dat de bewijslast is omgekeerd en een student maar aan moet zien te tonen dat ze er wel wonen is ook een een situatie die rijp is voor vooroordelen. Het hele idee dat schuld bewezen moet worden is om tegen vooroordelen te beschermen, anders kunnen we net zo goed weer overgaan tot ouderwetse volksgerichten.
Lekker laten leiden door die onderbuikgevoelens, schuldig tenzij onschuld bewezen is. Dat “toevallig” voor 98% studenten met een migratieachtergrond er onder lijden, nemen we dan maar voor lief, zolang we maar niet zeggen dat het racisme zou kunnen zijn. Dat past niet bij het onderbuikgevoel.
@S.Heikamp., Dat klopt, maar worden die criteria uit de lucht gegrepen of zijn die op basis van ervaringen en analyses op gegevens uit het verleden? Zijn vooroordelen wel uit algoritmes te halen of alleen te veranderen? ik denk het laatste, aangezien input altijd een beeld opleverd op basis van vooroordelen.
‘Je voelt het gewoon” is gewoon verwerpelijk, hoe kan je zoiets voelen. Daar heb je helemaal gelijk in!
Wat betreft onbewuste vooroordelen, dit vind ik een kul argument, aangezien dat dat jagen op spoken is en ook altijd zullenm bestaan door de natuur van de mens.
Ja, de omgedraaide bewijslast heb ik ook moeite mee, dit heb ik zelf ook meegemaakt en gelukkig had ik een rechter die erg redelijk was en niet alleen de papieren werkelijkheid zag.
Toch snap ik het ergens wel, het is namelijk (zo goed als) onmogelijk voor de gemeente/DUO of watvoor maatschappelijke subsidie instantie om zoiets te bewijzen, fraude ligt er vaak niet boven op. Maar dat het zo te makkelijk/slecht gaat, dat is wel duidelijk.
Geldt ‘onschuldig tot schuld bewezen is’ ook niet voor de instantie`s zelf? Racisme is volgens mij een bewuste handeling/actieve overtuiging. De uitkomsten van de selectie is op basis van algoritme. Het kan zijn dat dit een disproportioneel/discriminerende selectie opleverd, maar dit is niet gelijk racisme.
Niemand zegt dat het niet racisme zou kunnen zijn, maar er wordt tegenwoordig wel heel snel geroepen dat het gelijk racisme is wat de klok slaat.
@Jasper., je mag onbewuste vooroordelen “jagen op spoken” noemen, de psychologie kijkt daar toch echt heel anders tegen aan. Dit zijn geen spoken, maar meetbare effecten. Je hebt gelijk dat die in zekere zin altijd zullen bestaan ‘door de natuur van de mens’, dat is waarom bewustwording zo belangrijk is, en niet het afdoen als “kul argument”.
Laat ik je argument even breder trekken. Criminaliteit zal altijd bestaan ‘door de natuur van de mens’, dus de nood op rechtshandhaving is een ‘kul argument’. Werkt dat voor jou? Is dat de manier waarop we omgaan met ‘de natuur van de mens’, gewoon negeren en pretenderen dat er niets aan gedaan kan worden?
‘Onschuldig tot schuld bewezen is’ geldt zeker ook voor de instantie zelf, en we hoeven heus niet te concluderen dat het racistisch *moet* zijn. Dat stel ik ook niet, ik stel dat het onzin is om prima facie die conclusie te verwerpen omdat die je niet aanstaat. Laat ze dan maar openbaar maken hoe dat algoritme werkt als deel van een onderzoek.
Je stelt dat als iets een discriminerende selectie oplevert dit niet gelijk is aan racisme. Ik vraag me af wat je dan wel denkt dat racisme is, als het niet discrimineren is op basis van vooroordelen over mensen van bepaalde afkomst. Ik verwijs je wel even naar een interessant document van onze overheid over dit onderwerp: https://open.overheid.nl/documenten/ronl-cea8a55ddda159d1ef3b8d11f651f423779e297a/pdf
Je sluit af met “Niemand zegt dat het niet racisme zou kunnen zijn” maar je stelt zelf aanvankelijk “bijna zeker van dat racisme/discriminatie op achtergrond hier geen rol heeft gehad”. Dat is dus wel wat je zegt, en nog even een “bijna” toevoegen dingt daar niet aan af. Dit noemt men een ‘escape hatch’, maar betekenis wordt niet alleen overgedragen door je woordkeuze. Het komt ook uit wat je kiest te benadrukken en wat je continu verkondigt.