Het conflict tussen Israël en Palestina houdt ook studenten en medewerkers van de HR bezig. Het college van bestuur volgt de lijn: voor elk geluid moet plaats zijn, en de HR moet een veilige plek zijn en blijven voor iedereen. Op woensdagmiddag 20 november kreeg dat handen en voeten in een eerste dialoogbijeenkomst.

Na verschillende protesten en het verbreken van de banden met een van de Israëlische samenwerkingspartners, is dit een volgende stap die het cvb neemt om het gesprek over het conflict te faciliteren en studenten en medewerkers gelegenheid te geven hun gevoelens en ervaringen te delen. Woensdagmiddag kwamen studenten en medewerkers bij elkaar in de Maaszaal op locatie Rochussenstraat.

Ruimte geven aan dialoog

Jan Willem van de Graaf, docent bij ISO, is verwachtingsvol. ‘Ik hoop dat ik geïnspireerd wordt, ook om dit mee te nemen naar mijn onderwijs. Het blijft toch spannend dit in de klas te agenderen en studenten zitten er ook niet altijd op te wachten, ze vinden het ver van hun bed, te veel negativiteit, kunnen er niets mee. En ik moet het ook respecteren als ze het er niet over willen hebben en gewoon naar school komen voor hun onderwijs. Tegelijkertijd zijn studenten actief in het werkveld, en zijn cliënten ook met maatschappelijke thema’s bezig. Mensenrechten staan centraal in onze beroepscode. Kortom: ik ben er zoekende in. Daarnaast vind ik het interessant en verrijkend om te zien hoe ons college van bestuur zich hierin positioneert.’

‘Het blijft toch spannend dit in de klas te agenderen en studenten zitten er ook niet altijd op te wachten’

De dialoog wordt gezamenlijk geopend; de zaal is flink vol met rond de zeventig medewerkers en studenten, waarbij die eerste groep het best vertegenwoordigd is. De stoelen staan in een grote cirkel, de ‘presentatie’ op de middenstip. ‘Fijn en waardevol dat jullie hier zijn’, heet collegevoorzitter Sarah Wilton-Wels hen welkom, ‘we gaan het gesprek voeren, eindelijk zou ik haast willen zeggen. We willen ruimte geven aan dialoog, aan gevoelens en ervaringen.’

Dat is belangrijk, stelt ze, omdat je als onderwijsinstelling niet ‘niets wilt doen of wilt wegkijken’ maar ook omdat studenten en medewerkers van een hogeschool in staat zouden moeten zijn vanuit meerdere perspectieven te leren kijken. Wie wil je zijn als instelling en wat wil je meegeven, waar is plek voor? ‘Het is op zichzelf al interessant dat we met ongeveer dezelfde intelligentie, dezelfde capaciteiten naar hetzelfde kijken, en toch iets anders zien. Dat vraagt om gesprek.’ 

Verhalen delen en gevoelens opschrijven

Projectleider Guusje Tavecchio introduceert de aanwezigen in de methode en de stappen van de dialoog. De stoelen zijn in een grote cirkel geplaatst in de Maaszaal van locatie Rochussenstraat. Ze legt de methodiek van de democratische dialoog uit, waarbij elke gespreksleider met de groep zes stappen doorloopt die het uitwisselen van ervaringen en verhalen in goede banen moeten leiden, beginnend met ‘inchecken hoe iedereen erbij zit’, gevolgd door stappen als het delen van verhalen en opschrijven van gevoelens.

Na de opening gaan de deelnemers in acht groepen uiteen, waarvan één Engelstalig. Elke groep heeft een eigen facilitator, die getraind is in het begeleiden van dialoog. Daaronder ook oud-politicus Lodewijk Asscher, nu adviseur bij Van de Bunt, en zijn collega Saber Benjah.

Ruimte voor elke deelnemer

In de groepen worden de gesprekken rustig en gestructureerd gevoerd. Er is ruimte voor elke deelnemer – zo krijgt ieder hetzelfde tijdblokje om zijn verhaal te doen, zodat alle aanwezigen aan bod komen.

Na bijna anderhalf uur van gesprekken komen de deelnemers weer bij elkaar in de plenaire zaal. Lodewijk Asscher sluit af en stipt daarbij aan dat de grote opkomst blijkt geeft van een verlangen. ‘Tweede take away: er is nieuwsgierigheid naar andere perspectieven, maar tegelijkertijd was de diversiteit van perspectieven, in elk geval in mijn groep, nog beperkt.’

Je neemt jezelf mee, concludeert hij, wat je hebt meegemaakt, angsten die in jouw familie een rol spelen. Dat geldt voor iedereen en het is goed je dat te realiseren. Hij merkte bij sommige aanwezigen ook boosheid over mensen die er minder bij betrokken zijn, het gevoel van: ‘ze begrijpen niet hoe belangrijk dit voor mij is’.

‘We delen grote bezorgdheid over wat er gebeurt en we zijn prima in staat onze zorgen te delen’

Concluderend, zegt Asscher: ‘We delen grote bezorgdheid over wat er gebeurt en we zijn prima in staat onze zorgen te delen. Ik hoop dat dat vaker gebeurt.’ ‘Het is heel belangrijk in gesprek te gaan over gevoelige onderwerpen en we hebben vandaag gezien dat dat ook mogelijk is’, sluit Saber Benjah aan.

‘Vanuit een veilige plek met elkaar in gesprek’

Ook Guusje Tavecchio heeft dat geconstateerd en na afloop van de bijeenkomst die ze ‘in het begin bloody spannend vond’, kijkt ze tamelijk ontspannen terug. Het was een hele klus om alle lichten op groen te krijgen voor deze bijeenkomst. Want het ziet er misschien ‘eenvoudig’ uit – zaal met stoelen, gesprekleiders en een drankje na afloop –, dat is het bepaald niet. Op het gebied van voorbereiding en veiligheid is de organiserende werkgroep door veel hoepels gesprongen. ‘Heel fijn dus dat alle deelnemers zijn gekomen’, zegt ze, ‘dat er zelfs meer belangstelling was dan plaatsen, en dat de deelnemers zich tijdens de bijeenkomst ook lieten leiden. Ik vond het ook heel fijn dat Sarah er was, als collegevoorzitter is zij een belangrijk rolmodel. Het is een heel belangrijk signaal, aanwezig zijn.’

Ze denkt dat het gelukt is in de bijeenkomst om vanuit meerdere perspectieven te kijken, een belangrijke doelstelling. ‘De democratische dialoog is een instrument om te zorgen dat iedereen zich veilig voelt en vanuit een veilige plek met elkaar in gesprek gaat. We hadden bijvoorbeeld ook een tafel met het Israëlisch perspectief, en die was ook in een andere ruimte, omdat het voor de deelnemers heel belangrijk is zeker te weten dat hun perspectief er ook mag zijn. Het moet veilig voelen.’

‘Het was prima om erbij te zijn’, zegt docent Jan Willem van de Graaf. ‘Het cvb had zich wel meer mogen positioneren, maar ik snap ook wel dat dit lastig is.’

‘Mensen deelden dingen die ze niet eerder op school gedeeld hadden’

Gespreksleiders en HR-medewerkers Ank Jansen en Suzanne Fagel kijken tijdens het drankje na afloop ook tevreden terug. Jansen: ‘Ik had geëngageerde en geïnformeerde mensen in de groep, iedereen was respectvol en stond open voor het gesprek. De structuur geeft houvast, daarbinnen is veiligheid, die je de moed kan geven je uit te spreken, en om te gaan met ongemak.’ ‘In het gesprek bij ons kwam via een van de deelnemers het Israëlische perspectief ook aan de orde’, vult Fagel aan, ‘en andere deelnemers waardeerden dat. Hier ontmoetten de verschillende perspectieven elkaar.’ ‘Mensen deelden dingen die ze niet eerder op school gedeeld hadden’, zegt Jansen. ‘Ik heb enorm bevestigd gekregen dat mensen dit fijn vinden, dat het gewaardeerd wordt.’

Bereidheid om te luisteren en te leren

‘Het was een mooie bijeenkomst, met een hoge opkomst, zowel van collega’s als studenten’, concludeert Sarah Wilton-Wels na afloop tevreden. ‘Ik ben dankbaar dat mensen gekomen zijn en zich in de gesprekken opengesteld hebben voor anderen. Ook ben ik enorm onder de indruk van hun gedeelde ervaringsverhalen en de impact die de situatie op hen heeft. Ik zag de bereidheid om te luisteren en te leren van elkaars perspectieven. Opmerkelijk is ook dat niet alle perspectieven breed vertegenwoordigd waren, terwijl iedereen zich binnen de hogeschool veilig mag voelen om aan zo’n bijeenkomst deel te nemen.’

‘Begin gewoon eens met de vraag: hoe ervaar jij het?’

Tavecchio constateert dat er aan een behoefte is voldaan: ‘Je moet het zien alsof iedereen een beetje aan het koken is en nu kon het dekseltje een beetje open.’ Meer bijeenkomsten staan in de planning, zowel kennisdeling als dialoog.

Maar ook daarbuiten, hoopt Wilton-Wels, kan het gesprek doorgaan: ‘Hopelijk hebben we met deze dialoog in een goede sfeer de eerste stappen kunnen zetten, om het open gesprek met elkaar te bevorderen. Schroom niet, maar doe het, begin gewoon eens met de vraag: hoe ervaar jij het? Hier is namelijk veel interesse en nieuwsgierigheid naar.’

Tekst: Edith van Gameren
Beeld: Shutterstock