Op woensdagavond 29 mei organiseerden Rotterdamse studentenverenigingen in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Inholland en de Erasmus Universiteit een studentendebat over de aanstaande verkiezingen voor het Europese Parlement. De spaarzame aanwezigen werden gelokt met gratis bier, spannend werd het pas in het staartje.

Uren voor de start van het Rotterdamse studentendebat over de Europese verkiezingen krijgen de genodigden nog een e-mail: na afloop zal er een borrel (gratis) plaatsvinden. De organiserende Rotterdamse studentenverenigingen SSR, Laurentius en RSG hebben via sociale media volop reclame gemaakt voor het evenement. Maar uiteindelijk zit er niet veel meer dan dertig man in de zaal.

Bij de entree staan twee leden van de organiserende studentenverenigingen verveeld op hun benen te wippen. Ze heten gasten welkom, veel hebben ze niet te doen. De Hogeschool Inholland stelt, net zoals bij eerdere edities, ruimte beschikbaar. ‘Dat is wel zo chill’, zegt de vrouw die de bezoekers voorgaat.

Jasje-dasje

In de zaal lijkt het merendeel van de aanwezigen dan wel lid van een van de studentenverenigingen en/of huisgenoot of vriend van een van de organisatoren. Jasje-dasje, in fel contrast met de rest van de zaal.

Vanavond gaan Ruben Schouten van Volt, Annelle van der Wel van de CU, Erik Sjoers van de VVD, Suzanne Broekhuizen van het CDA en Maarten Tollenaar van D66 met elkaar in debat over de thema’s veiligheid, klimaat, wonen en studeren. HR-alumnus Kenville Kleinmoedig van GroenLinks/PvdA moet helaas vanwege omstandigheden verstek laten gaan. Merel Muller van PvdD is voor hem in de plaats gekomen.

Europapa wil niet

Met ruim een kwartier vertraging – een deelnemer van het debat komt twee minuten voor aanvang binnen gewandeld, de techniek faalt, de microfoon galmt, de voorbereide PowerPoint-presentatie wil niet openen en ‘Europapa’ van Joost wil niet juist afspelen – begint de avond met wisselend applaus voor de gasten.

Muller van de Partij voor de Dieren gaat in debat met Sjoers van de VVD over strengere EU-wetgeving voor boeren, om zo de natuur te beschermen. De meerderheid van de aanwezigen in de zaal is het eens met die stelling.

VVD’er Sjoers vindt dat ‘we trots moeten zijn op onze boeren’

VVD’er Sjoers vindt dat ‘we trots moeten zijn op onze boeren’, want wereldwijd stoten zij de minste vervuiling uit. Sjoers komt zelf uit Dronten in de Flevopolder – ‘de meest vruchtbare landbouwgrond van Europa’. Linkse partijen, zegt hij wijzend naar Muller van de PvdD zonder haar bij naam te noemen, ‘liggen vaak dwars bij innovatie’. Ze verzanden algauw in technische, Europese terminologie over wet- en regelgeving.

De VVD’er is in debat met een kandidaat voor het Europees Parlement van de PvdD, maar kan het desondanks niet laten om uit te halen naar PvdA-GroenLinks-voorman Timmermans, die niet meer actief is in de Europese politiek. ‘Wij nemen onze verantwoordelijkheid’, zegt hij, ‘ook in het Nederlandse landsbestuur’.

Boeren steunen, maar hoe?

Boeren moeten gesteund worden, vinden ze allebei, de vraag is vooral hoe. Het moet ‘realistisch’ blijven, stelt de VVD, Europese landbouwsubsidies moeten in stand gehouden worden, want deze subsidies ‘stimuleren innovatie’. En ‘onze Nederlandse boeren’ voorzien Nederland en de rest van de wereld van eten.

De PvdD vindt daarentegen dat juist nu ‘drastische keuzes’ noodzakelijk zijn. ‘We moeten eerlijk zijn. We moeten boeren steunen in duurzame innovaties, niet op de manier waarop ze dat nu doen.’ Volgens de VVD schermt de PvdD met een ‘dramatisch’ scenario dat niet realistisch is. Desondanks is het merendeel van de aanwezigen het na het eerste debat alsnog eens met de stelling.

Samenwerken aan Defensie?

Ruben Schouten en Suzanne Broekhuizen hebben in ieder geval één ding gemeen: ze zijn allebei pas 20 jaar oud. Maar hij is kandidaats-lid voor Volt, zij voor het CDA. De vraag is of de EU-lidstaten nauwer moeten samenwerken als het gaat om Defensie. ‘Ik word bang van de wereld’, zegt Schouten. ‘We hebben te lang op Amerika vertrouwd.’

Daar zijn ze het allebei mee eens. Beiden vrezen een gitzwart scenario als Donald Trump straks in de VS herkozen wordt als president en de NAVO laat bungelen. Investeren in Europese defensie-industrie is noodzakelijk, ze twisten vooral over de vraag hoe ver je moet gaan. ‘Nu kent Europa zestien verschillende tanks. Als de oorlog uitbreekt heb je een probleem’, zegt Broekhuizen. Schouten ijvert voor een nog nauwere samenwerking — met een Europees leger als een stip op de horizon.

‘Ik wil niet dat de voorzitter van de EU kan beslissen dat jouw partner naar het front gestuurd wordt’

Daarop vraagt Broekhuizen hoeveel mensen iemand kennen die voor Defensie werkt. Dat zijn er nog best veel. Dat geldt ook voor Broekhuizen zelf: haar partner werkt bij Defensie. ‘Ik wil niet dat de voorzitter van de EU kan beslissen dat jouw partner naar het front gestuurd wordt’, zegt ze over het Europese leger.

‘We zeggen niet dat alle nationale legers op een hoop gegooid moeten worden’, zegt Schouten. Uiteindelijk verzandt het in een wat-als debat, zoals: ‘Straks staat een Nederlandse militair naast een Pool. Maar ze spreken elkaars taal niet! En de cultuur is anders’, zegt Broekhuizen.

Schouten, droogjes: ‘Wij denken Europees, het CDA is iets meer nationaal’. Broekhuizen: ‘En daar zijn we trots op’.

Strengere klimaatdoelstellingen?

‘Ik heb een hele goede vraag’, zegt een jongen in het publiek nadat het vragenrondje eigenlijk al afgelopen is. ‘Nou, kort dan’, zegt de vrouwelijke moderator die gedurende de avond steeds heser wordt. ‘Wat als die legers onderling ruzie krijgen?’ Schouten: ‘Gelukkig lossen we dingen in Europa al een tijdje niet meer met geweld op’. De moderator, met een rollende R: ‘En doorrrrrrr….’.

In grote lijnen zijn Tollenaar van D66 en Van der Wel van CU het wel met elkaar eens over de vraag of er strengere klimaatdoelstellingen moeten komen voor EU-lidstaten die zich niet genoeg inspannen om de klimaatdoelstellingen van 2050 te halen. Tollenaar, grijnzend: ‘Ik was al bang dat we ’t teveel eens met elkaar zouden zijn’.

‘In Oost-Europa draaien de kolencentrales nog. Hoe graag je ’t ook wil: die kun je niet morgen sluiten.’

D66 wil graag een ‘mondiale koploper’ zijn als het gaat om het tegengaan van klimaatverandering, CU is daar iets behoudender in. Waar D66 het jaartal van 2050 maar wat graag naar voren zou trekken, ziet CU veel beren op de weg in de uitvoering. ‘In Oost-Europa draaien de kolencentrales nog. Hoe graag je ’t ook wil: die kun je niet morgen sluiten.’ ‘Zon- en windenergie wordt ieder jaar goedkoper. Het kán wel!’, zegt Tollenaar van D66. ‘We kunnen elkaar op heel veel dingen vinden. Maar voor het publiek moeten we een beetje botsen’, grinnikt Van der Wel.

Het wordt een beetje spannend als D66 en Partij voor de Dieren met de VVD in gesprek gaan of er een Europese belasting zou moeten komen voor techbedrijven om te voorkomen dat die bedrijven hun winst naar de noorderzon wegsluizen.  ‘Ik ben kritisch op belasting’, zegt VVD’er Sjoers. ‘Je vraagt iets van hardwerkende burgers en bedrijen. De partijen ter linkerzijde van mij zien belasting als een reflex: “Iets gaat niet goed, laten we er belasting op heffen!”’

Sjoers heeft nog een leus ingestudeerd, zegt hij: ‘Als je belasting heft vertrekken die bedrijven naar het Verenigd Koninkrijk of de VS’.

‘Als grote bedrijven in Europa actief zijn, dan moeten ze in Europa belasting betalen’

Muller (PvdD): ‘We moeten naar een groene, eerlijke economie waarin je werkt om te leven in plaats van leeft om te werken. Als grote bedrijven meer belasting betalen, betalen wij als burger minder belasting.’

Tollenaar (D66): ‘Als grote bedrijven in Europa actief zijn, dan moeten ze in Europa belasting betalen. En niet in een schimmig belastingparadijs.’ Tot hun eigen verbazing zijn de VVD en D66 het wèl eens dat een oerwoud aan Europese belastingen, bovenop nationale belastingen, ‘niet handig’ is.

‘Onze economie stort in door zo’n belasting’, zegt Sjoers. ‘Maar onder VVD-regeringen verdwenen Shell en Unilever al uit Rotterdam naar Londen’, merkt een student in de zaal op. Grote bedrijven betalen alsnog ‘een flinke boterham aan belasting’ en ‘zorgen voor banen’, antwoordt de VVD’er. Als een andere student een vraag stelt over ‘de harmonisering van de dividendbelasting in Europa’ moet VVD’er Sjoers hem een antwoord schuldig blijven. ‘Zo goed zit ik niet in fiscale wetgeving.’

Alle partijen zijn het eens

Chaos ontstaat bij de laatste stelling over het ‘eerlijk verdelen van asielzoekers in EU-lidstaten met een quotum’. Want alle partijen in dat debat – Volt, CDA en CU – zijn het ‘eigenlijk wel met elkaar eens’. Ja, is hun antwoord. ‘Het wordt niet zo spannend op deze manier…’ De hese moderator grijpt in. ‘WE HEBBEN EEN RESERVESTELLING!’ De drie partijen besluiten het debat toch aan te gaan.

‘Weten jullie hoe we asielzoekers verdelen in de EU?’, vraagt Van der Wel van CU aan de zaal. Stilte. ‘In Leiden weten ze dat allemaal. Jullie studeren allemaal economische dingen.’ In essentie willen de partijen een ‘Europese spreidingswet’, al is men het niet eens over de details in de uitwerking daarvan. Migratiedeals zoals de EU die sloot met Turkije en Tunesië zijn ‘in principe niet slecht’, vinden CDA en CU, mits ze juist worden uitgevoerd en deze landen grondrechten respecteren.

‘Migratiedeal of niet, mensen stappen in Noord-Afrika toch wel op bootjes’, zegt Schouten van Volt. De moderator is er klaar mee. Ze kapt hem af. ‘Daar is de borrel voor.’ ‘Ik ga toch wat zeggen’, zegt Broekhuizen van het CDA. ‘Geen zin in’, pruttelt de moderator.

‘Veel plezier met de drank’

‘Nou, top’, besluit ze na een intermezzo. ‘Ga vooral met de debatdeelnemers praten tijdens de borrel.’ Of het een latertje wordt moet nog blijken: enkele deelnemers – ze blijken deze weken en maanden samen door Nederland te reizen en elkaar inmiddels een beetje te kennen – moeten nog twee uur treinen.

‘Helaas zien we dat jullie nog niet in grote getallen geënthousiasmeerd zijn, door de bezoekersaantallen’, zegt de vertegenwoordiger van Inholland. ‘Je hebt een enorme charme om mensen te onderbreken’, zegt hij tegen de moderator. Gemompel in de zaal. ‘Veel plezier met de drank’.

En met gepaste spoed druipen de studenten af. Het merendeel smeert ‘m: vijf minuten na afloop is er, afgezien van de deelnemers van het debat en de organisatie, nog een tiental studenten in gesprek met de debatdeelnemers.

Tekst: Rutger de Quay
Foto’s: Mees Vercouteren, Rutger de Quay

Volg ons op Instagram