De Willem de Kooning Academie (WdKA) introduceert met Hands on Research een handboek dat creatieve studenten helpt onderzoek te integreren in hun artistieke proces. Het handboek ontstond omdat er behoefte was aan gedeelde onderzoekstaal binnen de creatieve sector. Miriam Rasch en Harma Staal, die het boek samen met Jojanneke Gijsen schreven, vertellen waarom dit boek onmisbaar is voor studenten, docenten en ontwerpers.

Het kernidee van Hands on Research is een circulair model met zes belangrijke onderzoekshandelingen: Research by making, research of context, participatory research, reflecting on research, documenting research en making public. Dit model biedt studenten de flexibiliteit om onderzoek op hun eigen manier te benaderen, afhankelijk van de fase waarin ze zich bevinden en waar hun talenten liggen.

Niet gevangen in een vaste structuur

Docent Harma Staal legt uit: ‘We noemen het een cirkel; het model draait als het ware en past zich aan de student aan. Het is juist de bedoeling dat studenten zich niet gevangen voelen in een vaste structuur.’ 

Miriam Rasch, op de WdKA coördinator van het research station, voegt daaraan toe: ‘We merkten dat er geen gemeenschappelijke taal was voor onderzoek binnen de kunstacademie, wat leidde tot verwarring over hoe onderzoek te integreren in het creatieve proces, en dus ook bij bijvoorbeeld bij het afstuderen. Het nieuwe model biedt niet alleen structuur maar ook ruimte voor persoonlijke interpretatie.’

Staal merkt daarnaast op dat er ook vraag vanuit andere kunstopleidingen was: ‘Docenten en collega’s vroegen of ze het model ook konden gebruiken. Zo ontstond het idee om er een publicatie van te maken.’ 

Een dynamisch maakproces

Het boek zelf kwam tot stand via een dynamisch maakproces, waarbij het model niet alleen intern werd ontwikkeld, maar ook voortdurend werd aangepast op basis van feedback. Rasch legt uit: ‘Het model kwam niet uit een afgesloten ruimte; het is ontstaan door jarenlange gesprekken met studenten en collega’s. We wilden iets neerzetten dat praktisch en toegankelijk is.’

Haar collega beaamt dit: ‘Precies. We wilden niet alleen theorie bieden, maar ook praktische handvatten, zodat studenten vanaf het begin van hun opleiding kunnen starten met onderzoek op een manier die bij hen past.’ 

Inspirerende voorbeelden van studenten 

Een belangrijk onderdeel van het boek zijn de persoonlijke verhalen van studenten en alumni die hun eigen onderzoekstrajecten beschrijven. ‘We hebben bewust gekozen voor deze voorbeelden om te laten zien dat onderzoek niet altijd gericht is op antwoorden, maar juist draait om het stellen van nieuwe vragen en het ontdekken van ongebaande paden,’ licht Staal toe. Rasch vervolgt: ‘Iedere student heeft zijn eigen manier om met onderzoek om te gaan. Deze verhalen laten zien dat onderzoek niet vastomlijnd is, maar zich aanpast aan de eigen maakpraktijk.’ 

Naast algemene voorbeelden belicht het boek ook individuele onderzoekstrajecten. Zo wordt gedetailleerd beschreven hoe een student Productontwerpen een passie voor klei ontdekte en dit verder onderzocht. Uiteindelijk resulteerde dit zelfs in een serie meubels en een boek. Deze verhalen maken volgens Rasch duidelijk dat onderzoek een continu proces is waarin de student stap voor stap zijn of haar weg bepaalt: ‘Het draait niet om vaste antwoorden, maar om een open houding waarin documenteren, reflecteren en actief produceren centraal staan.’ 

Alle docenten van de WdkA zullen of hebben ondertussen al een exemplaar mogen ontvangen. Ook voor studenten aan de WdKA is er een download beschikbaar. 

Tekst: Mees Vercouteren
Beeldbewerking: Demian Janssen

Volg ons op Instagram