Eenzaamheid, we kennen het allemaal wel in meer of mindere mate, maar het is een beetje een taboe. Social work-student Jonas Pluis wil daar op de HR verandering in brengen. ‘Het is zo mens-eigen, en als je hier eerlijk over bent, zullen anderen er ook eerder open over zijn.’

‘Ik ging vorig jaar op de Universiteit Utrecht mijn minor doen’, vertelt Jonas. ‘Een nieuwe stap, naar de universiteit, ik had er heel veel zin in. Ik voelde me ook echt een UU-student. Maar toen ik daar studeerde, voelde ik me best wel eenzaam. Iedereen ging meteen weg na de les.’

Via Studentenwelzijn van de Universiteit Utrecht kwam hij het project ‘Conscious connections’ tegen. ‘Zes weken lang kom je daarin samen met een groepje studenten, rond het thema eenzaamheid. Eerst dacht ik: moet ik dat wel doen? Ik zie mezelf helemaal niet als eenzaam. Ik heb gewoon vrienden, zie mezelf niet als verlegen, maak juist makkelijk contact. Ik ben eerder een gangmaker in de klas.’

‘Ik heb gewoon vrienden, zie mezelf niet als verlegen, maak juist makkelijk contact.’

Het was dus in eerste instantie lastig voor zichzelf te erkennen dat hij toch die gevoelens had, en dat is juist het punt, zegt hij: ‘Iedereen ervaart weleens eenzaamheid, maar veel mensen houden dat voor zichzelf. Ze zien eenzaamheid als falen, sociale mislukking, zijn streng naar zichzelf en zetten naar anderen toe een masker op.’

Niet altijd een gebrek aan contact

Hij besloot te gaan deelnemen aan de groep. ‘Het was eigenlijk voor het eerst dat ik ermee bezig was. In de groep kwam ik erachter dat eenzaamheid meerdere kanten kan hebben. Het hoeft niet per se een gebrek aan contact te zijn, het kan ook gaan over zingevingsvragen als “welke kant ga ik op?” In die groep vond ik het vooral heel fijn dat er ruimte was voor je verhaal, zonder dat het meteen opgelost hoefde te worden. Er was vooral veel herkenning. Het mag er zijn en je staat er niet alleen in.’

Dat de huidige generatie jongeren eenzamer is herkent hij ook. Sociale media spelen een rol denkt hij, waarbij we online meer verbonden zijn dan ooit maar het ‘echte’ het contact ‘armer’ en oppervlakkiger is en zich meer binnenshuis afspeelt. ‘En ik denk dat ook de corona-nasleep een rol speelt. Twee jaar is heel lang als je een jaar of 19 bent, lang genoeg om patronen te veranderen in je sociale leven.’

Verschillende vormen

Hij legt uit dat er verschillende vormen van eenzaamheid zijn. De sociale eenzaamheid, waarbij je gewoon niet zoveel contacten hebt. ‘Dat gaat over de vraag: als ik iets leuks wil gaan doen, wie kan ik dan bellen?’, legt hij uit. De emotionele eenzaamheid gaat eer over echte verbondenheid, misschien heb je best veel vrienden maar heb je toch niet het gevoel dat je je ei bij hen kwijt kan. De existentiële eenzaamheid tenslotte gaat over grote levensvragen, waarbij je soms het gevoel hebt dat niemand  ze voor je kan oplossen.

Eigenlijk ging in de ‘eenzaamheidsgroep’ een wereld voor hem open. ‘Zo waardevol’, zegt hij. ‘Dus ik wilde het hier op school daarom ook opzetten. Ik heb contact gezocht met Ivar Janssen van studentenwelzijn en die was meteen enthousiast.’ Jonas kon ermee aan de slag, als student-assistent heeft hij het programma opgezet.

‘Wat ik in Utrecht heb ervaren was dat het bevrijdend was om erover te praten, maar ook spannend.’

Bij het bedenken van het programma dat ‘bewuste verbinding is gaan heten’, heeft-ie ‘best wel veel gestolen van de Universiteit Utrecht’, lacht Jonas. ‘Ik heb contact opgenomen met de facilitators daar, en ze vonden het alleen maar heel leuk.’ Soms hoefde hij de Engelstalige content van Utrecht alleen maar te vertalen: ‘Liever goed gejat dan slecht bedacht’, besluit hij lachend.

Jonas gaat in de groep zelf de rol van facilitator vervullen, samen met studiegenoot Stella ten Haaft. Dat betekent dat ze de bijeenkomsten voorbereiden: ‘Niks is in beton gegoten, maar we hebben gespreksstarters voor als het stilvalt of niet op gang komt’, zegt hij. ‘Per sessie hebben we een bepaald onderwerp. Wat ik in Utrecht heb ervaren was dat het bevrijdend was om erover te praten, maar ook spannend. De herkenning was belangrijk. Dus we gaan ook zeker inzetten op het groepsgevoel. En de groep is laagdrempelig, je hoeft niets te bewijzen. Iedereen die zich aanmeldt krijgt ook een persoonlijke intake, om te kijken of het is wat je zoekt.’

Bespreekbaar maken

Op die manier proberen de organisatoren een sfeer van veiligheid te scheppen, waarin studenten hun hart kunnen luchten. ‘De bewustwording dat eenzaamheid heel normaal is, heel mens-eigen, is belangrijk. Dat het bespreekbaar is en niet in een sfeer van ‘falen’. Ik heb gemerkt dat ik in mijn vriendschappen ook eerlijker ben geworden hierover. Vrienden vonden het dapper dat ik het deelde en ik merkte dat anderen dan ook meer van zichzelf lieten zien.

Hij pleit ervoor dat er structureel aandacht en aanbod komt voor eenzaamheid, op de hogeschool. ‘Dit is nu een pilot om te kijken hoe het bevalt. Ik zit in mijn laatste jaar en ga hierna een master doen, maar ik zie mezelf dit programma nog wel vaker begeleiden, of nieuwe facilitators trainen. Er moet echt meer aandacht voor zijn, naast alle activiteiten gericht op studiesucces, uitstelgedrag, plannen et cetera. Je bent niet alleen een student aan de HR, maar ook nog een persoon erachter.’

Bekijk ook de gesprekken die onze student-verslaggever Larice Atmoredjo over het onderwerp had met studenten:

Tekst: Edith van Gameren
Foto: Jonas Pluis, Shutterstock

Volg ons op Instagram