Nog altijd grote verschillen in stagevergoedingen
Gepubliceerd: 25 April 2024 • Leestijd: 2 minuten en 22 seconden • NieuwsStudenten krijgen lang niet altijd een passende vergoeding voor hun stage. ‘Dat moet echt anders’, vindt demissionair minister Robbert Dijkgraaf. Hij overweegt stagevergoedingen verplicht te stellen.
Voor stagiairs valt er nog een wereld te winnen, blijkt uit een brief van onderwijsminister Robbert Dijkgraaf aan de Tweede Kamer. Soms krijgen ze helemaal niets betaald, of minder dan studenten van een ander onderwijsniveau.
Dijkgraaf baalt ervan. ‘Studenten horen een passende stagevergoeding te ontvangen’, vindt hij. Met name bij onderwijsstages moet er volgens hem iets veranderen. Scholen moeten ‘een stap naar voren zetten’.
Lerarentekort, en toch geen vergoeding
Van de hbo-stagiairs in het onderwijs krijgt 77 procent geen enkele vergoeding. ‘Hier is nog een weg te gaan’, vindt Dijkgraaf. ‘Zeker in een tijd met grote personeelstekorten waarbij we alles op alles zetten om het lerarentekort te bestrijden horen alle onderwijsstagiairs gewaardeerd te worden.’
Maar ook in andere sectoren is een vergoeding niet altijd vanzelfsprekend, blijkt uit onderzoek dat hij met zijn brief meestuurt. In de gezondheidszorg krijgt maar de helft van de stagiairs betaald.
Omgekeerd is er vrijwel altijd een stagevergoeding voor studenten in de economie, techniek en ict. Alles bij elkaar krijgt driekwart van alle hbo’ers een vergoeding.
In het wetenschappelijk onderwijs is dat 65 procent in de verplichte stages, dus één op de drie doet het gratis. Bij vrijwillige stages krijgt 91 procent van de wo-studenten betaald.
Verschillen tussen mbo, hbo en wo
Er zijn meer verschillen die de minister steken. Waarom zouden stagiairs van verschillende onderwijsniveaus een andere vergoeding moeten krijgen, vraagt hij zich bijvoorbeeld af. Het past niet in zijn streven naar gelijkwaardigheid van studenten in het mbo, hbo en wo.
Twee verschillende onderzoeken tonen aan dat stagiairs van universitaire opleidingen meer verdienen dan stagiairs uit het hbo. Per maand gaat het om gemiddeld 400 tegen 370 euro (volgens statistiekbureau CBS) of zelfs 419 tegen 367 euro (volgens onderzoeksbureau ResearchNed).
Cao’s: afspraken ontbreken
In slechts één op de tien cao’s staan afspraken over stagevergoedingen, blijkt uit een analyse van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die Dijkgraaf ook meestuurt. Bij die 10 procent is ook niet altijd een minimumvergoeding afgesproken.
Bovendien krijgen mbo-stagiairs soms minder betaald dan studenten van hogescholen en universiteiten: slechts twaalf van de 681 onderzochte cao’s noemen expliciet hetzelfde bedrag voor stagiairs van alle opleidingsniveaus.
Dijkgraaf: ‘Iedere student verdient een positieve eerste kennismaking met de arbeidsmarkt, daar hoort een passende stagevergoeding bij. Dat staat voor mij als een paal boven water. Helaas laten de onderzoeken zien dat dit lang nog niet overal het geval is.’
Verplichte stagevergoeding
Het is allemaal niet nieuw voor studentenorganisatie ISO, dat van het ‘zoveelste’ onderzoek spreekt. ‘Stagiairs kunnen het hoofd financieel nauwelijks boven water houden’, zegt voorzitter Demi Janssen. ‘Door onbetaalde stages moeten studenten die al krap bij kas zaten zich daardoor nog verder in de schulden steken of zich een slag in de rondte werken om de eindjes aan elkaar te knopen.’
Het kabinet zou een vergoeding niet moeten aanmoedigen, meent het ISO, maar verplicht moeten stellen. Dijkgraaf overweegt dat ook. ‘Indien we op stagevergoedingen te weinig vooruitgang boeken, zal ik mij beraden op de inzet van stevigere maatregelen’, schrijft hij. Op verzoek van de Tweede Kamer loopt er al een onderzoek naar de invoering van een verplichte stagevergoeding.
Het ISO wijst verder op de hardnekkige problemen rond de voorbereiding en begeleiding van stagiairs: het gaat lang niet overal goed. Ook is stagediscriminatie op grond van afkomst of functiebeperking nog altijd een probleem.
Tekst: HOP, Bas Belleman
Illustratie: Demian Janssen
Vergeet vooral de afhankelijkheidspositie van een stagiair niet. Waar je bij een reguliere baan bij uitbuiting je middelvinger kunt opsteken en weg kunt lopen, is dat voor een stagiair een heel stuk ingewikkelder wegens hun verplichtingen naar de onderwijsinstellingen. Stagemisbruik resulteert regelmatig in studievertraging, en dat kan ik weten omdat ik zelf al eens van mijn stage ben getrapt.
Het zou een goed idee zijn om in de wet niet alleen een verplichte stagevergoeding te introduceren, maar ook als bedrijf de stagiair mee te nemen in de CAO en je functiehuis. En het leven hoeft niet altijd even eerlijk te zijn, dus net als bij vaste functies kun je met schalen werken om ervaring en niveau te belonen. Bijvoorbeeld, MBO stagiair X krijgt bij 32 uur tussen 280 en 350 per maand en stagiair Y op HBO niveau krijgt voor 40 uur tussen de 450 en 600 in de maand. Maar dan heb je in ieder geval de minimum en maximum inkomens geborgd.
Maar je kunt als student natuurlijk ook kijken of je opleiding een duaal traject aanbiedt. Dan kun je 24 uur werken voor een bedrijf en val je wel onder de CAO. Dat heb ik bij mijn laatste twee jaar civiel gedaan en toen ving ik €1700,- per maand (€2200,- in de winter omdat ik in de wachtdienst zat). En zelfs als je minimumloon krijgt zal je nog steeds tussen de €1000,- en €1400,- per maand ontvangen, afhankelijk van je leeftijd. Veel meer dus dan een stagevergoeding.