D66, CDA en JA21 willen hun macht in de Eerste Kamer gebruiken en de bezuinigingen op onderwijs en onderzoek goeddeels tegenhouden. Dat zeggen ze vlak voor het debat over de OCW-begroting.

De drie partijen willen voor ongeveer 1,3 miljard euro de plannen bijsturen. In totaal heeft het kabinet voor ongeveer 2 miljard aan bezuinigingen op het onderwijs begroot, waarvan een flink deel op hoger onderwijs.

Als ze hun zin krijgen, gaat de langstudeerboete niet door. Dat scheelt zo’n 292 miljoen euro. De maatregel is niet populair, zelfs niet bij NSC-minister Eppo Bruins, die naar een alternatief zoekt.

Ook de bezuiniging op internationalisering moet van tafel. Het kabinet nam een voorschot op de daling van het aantal buitenlandse studenten en boekte alvast 272 miljoen euro als bezuiniging in.

Daarnaast behouden de universiteiten wat de oppositie betreft het geld voor starters- en stimuleringsbeurzen, waarmee ze ongebonden onderzoek kunnen bekostigen. Ook de bezuinigingen op onderzoeksfinancier NWO zouden worden teruggedraaid.

Geen meerderheid

In de Eerste Kamer heeft de coalitie geen meerderheid, dus linksom of rechtsom moet het kabinet ergens steun vinden, bijvoorbeeld bij deze drie oppositiepartijen. Als de begroting wordt afgekeurd, blijft de oude begroting van kracht, waarin de bezuinigingen niet zijn opgenomen.

‘Het kabinet moet sowieso in beweging komen als je ziet hoe groot het verzet buiten de politiek is’, zegt Tweede Kamerlid Jan Paternotte (D66) desgevraagd. ‘Het zijn de grootste onderwijsbezuinigingen ooit. Er is nergens een deskundige te vinden die dit verstandig vindt.’

Vandaag gaan naar verwachting duizenden studenten, docenten en onderzoekers in Den Haag demonstreren tegen de bezuinigingen. Dinsdag begint het Tweede Kamerdebat over de onderwijsbegroting.

Andere bezuinigingen

De drie oppositiepartijen hebben enkele alternatieven bedacht voor de bezuinigingen. Ze willen bijvoorbeeld 400 miljoen euro besparen door medisch specialisten in loondienst te laten werken in plaats van in allerlei maatschappen. Dat lijkt een haalbaar plan: ook de VVD is daar inmiddels voorstander van.

Verder wordt het mogelijk om, naar keuze, langer door te werken en de AOW later op te nemen. Dat levert de overheid veel geld op, stelt Paternotte. Ten slotte willen de drie partijen het eigen risico in de zorgverzekering iets minder laten dalen. Het wordt dan geen 165 maar 185 euro per jaar.

Tekst: HOP, Bas Belleman
Beeld: Demian Janssen

Volg ons op Instagram