‘Je maakt wel een verschil op een bepaalde manier. Ik zou niet zo snel op een school gaan werken waar ik alleen maar leraar ben.’ Veerle Sloof is derdejaars student lerarenopleiding Nederlands en komt er, mede door haar activiteiten naast haar studie, steeds meer achter wat voor docent ze wil worden. En precies dat is het doel van ‘Bildung’: bouwen aan jezelf. Deze keuze- en profileringsmodule valt sinds dit jaar onder het keuzeonderwijs van de lerarenopleidingen talen.

‘Als studenten bouwen aan zichzelf draagt dat bij aan de docent die ze worden’, vindt Melanie de Koning-Riekwel, docent Nederlands/lerarenopleider en studieloopbaancoach bij het Instituut voor de Lerarenopleidingen (IvL) cluster talen. Vanuit deze gedachte heeft ze Bildung (lees hier over de oorsprong van het begrip) ontwikkeld. Door het doen van activiteiten krijgen studenten de kans om te werken aan hun persoonlijke, en tegelijkertijd hun professionele vorming.

Leren buiten de opleiding

In haar slc-lessen merkte De Koning-Riekwel dat veel studenten naast hun studie en bijbaan ook erg ondernemend zijn of willen zijn. Een logische vraag die dan naar voren komt, is: ‘Hoe doe ik dat allemaal zonder dat mijn studie daaronder lijdt?’

Het IvL gelooft dat studenten leren in diverse contexten: op de opleiding en stageschool, maar ook in het leven buiten de opleiding. Bildung geeft studenten daarom de mogelijkheid om deze activiteiten uit te voeren zonder dat hun studie in het geding komt.

Sterker nog, er kunnen zelfs studiepunten mee worden verdiend. Dat is fijn voor de studenten die deze activiteiten al ondernemen en een extra motivatie voor de studenten die graag wat actiever buiten het studeren om willen zijn.

‘Wat vind ik waardevol?’

De activiteiten kunnen van alles zijn: vrijwilligerswerk bij een (sport)vereniging of voor een maatschappelijke organisatie, buddy zijn voor iemand, het bezoeken of organiseren van festivals, tentoonstellingen en theater.

De student bepaalt vanuit de eigen interesses welke activiteiten worden ondernomen. ‘Wat vind ik zélf waardevol en wat niet? En waarom?’ zijn dan ook vragen die centraal staan bij het kiezen van de Bildungsactiviteiten.

De Koning-Riekwel hoopt dat studenten van het cluster talen zichzelf hierdoor beter leren kennen als persoon en zo ook beter weten hoe ze als leraar willen zijn.

Meer van het leven zien

‘Vorig jaar was het school, slapen, school. Met de Bildungsactiviteiten kom je nog eens ergens en zie je meer van het leven’, zegt tweedejaarsstudent lerarenopleiding Nederlands Esther van der Slikke.

Voor Esther is Bildung een motivatie geweest om zich vrijwillig in te zetten tijdens een vakantiespeelweek in haar dorp. ‘Ik werd gevraagd om mee te helpen, maar toen dacht ik: het is wel in mijn vakantie, wil ik dat wel? Toen ik hoorde dat ik er studiepunten voor kon krijgen, was de keuze snel gemaakt om het tóch te doen.’

Het vrijwilligerswerk gaf Esther nieuwe inzichten: ‘De band die je opbouwt met leerlingen is veel belangrijker dan alleen kennis doorgeven. Zo motiveer je ze beter en krijg je samen meer gedaan’.

Inzetten voor de gemeenschap

Veerle is één van de studenten die voor haar deelname aan de Bildung-module al erg actief was naast haar studie. ‘Melanie wist dat ik naast studeren een Sinterklaasjournaal voor de Krimpenerwaard produceer en presenteer en wees me op Bildung. Er gaat toch wat tijd in zitten en daardoor sloeg ik weleens een les over. Het is mooi dat ik daar nu extra studiepunten mee kan verdienen, maar ik doe het vooral omdat ik het leuk vind’, legt Veerle uit.

Veerle leert veel verschillende vaardigheden tijdens het maken van het Sinterklaasjournaal: ‘Door het presenteren heb ik veel meer zelfvertrouwen gekregen om voor een groep te spreken, dat is handig bij het lesgeven. Ook regel ik een hoop, onderhoud ik contacten en leer ik hoe ik met een budget om moet gaan. Op een school moet je dit ook allemaal kunnen’.

Naast het Sinterklaasjournaal, organiseert Veerle ook een bingoavond voor lopers en fietsers uit de Krimpenerwaard die meedoen aan de Alpe D’Huzes, een sportief evenement waarbij geld wordt opgehaald voor onderzoek naar kanker. ‘Het voelt heel goed om hieraan bij te dragen en we zorgen daarmee ook voor meer binding in de community. Het is ook een fijne waardering vanuit de hogeschool om hiervoor studiepunten te krijgen.’

Deze manier van aan jezelf bouwen, wil Veerle meenemen als ze zelf voor de klas staat: ‘Ik wil energie steken in het motiveren van leerlingen. Als zij een bepaald talent hebben, dat het ook tot uiting kan komen op school. Ik kan een steuntje in de rug zijn voor leerlingen die niet zo goed weten waar ze moeten beginnen’.

Studiepunten krijg je niet zomaar

De studiepunten die verdiend kunnen worden krijgen ze niet zomaar, benadrukt De Koning-Riekwel. De student vult een formulier in waarin aangegeven wordt om welke activiteit het gaat en hoe deze kan bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling. Aan de hand daarvan wordt de omvang van de activiteit bepaald en hoeveel studiepunten ertegenover staan.

Als de activiteit is uitgevoerd, komt er nog een gesprek met de student en worden de punten toegekend. Er kunnen met verschillende activiteiten maximaal vijf EC-punten per studiejaar worden verdiend.

De Koning-Riekwel merkt dat de studenten erg enthousiast zijn over de module. ‘Ik hoef niet eens te controleren of ze de activiteiten doen, want ze komen zelf met foto’s en verhalen. Het maakt echt iets prachtigs bij ze los’, licht ze toe.

Succesvolle pilot

Bildung is dit jaar als pilot neergezet binnen het cluster talen, met een handjevol deelnemende studenten. ‘Het succes straalt ervan af, dat komt omdat het vanuit de studenten en hun ideeën is gebouwd’, vertelt ze trots.

De Koning-Riekwel hoopt dat alle lerarenopleidingen de module in de toekomst gaan omarmen. ‘Ik wil het liefst alle studenten bereiken en die laten nadenken: wat kan ik doen naast school en thuis en wat gaat het me brengen? De hele maatschappij is je leerschool. Mijn ultieme droom is dat dit een vanzelfsprekendheid wordt. Het eerste steentje is gegooid’, besluit ze.

Tekst: Daniela Silvestri
Foto’s: Fotojeaniek.nl