Tweede Kamer verafschuwt antisemitisme op de campus
Gepubliceerd: 26 April 2024 • Leestijd: 3 minuten en 50 seconden • NieuwsMet een demonstratieverbod en een identificatieplicht moeten universiteiten en hogescholen de strijd aanbinden tegen uitingen van antisemitisme, vindt een meerderheid van de Tweede Kamer.
‘Al jaren hoor ik dat Joodse studenten zich niet veilig voelen op universiteiten en dat universiteiten gewoon laks optreden’, zei Tweede Kamerlid Ulysse Ellian (VVD) gisteren in een debat over antisemitisme.
Dat zeiden andere Kamerleden ook. ‘Ik hoor verhalen van studenten die geen keppeltje en geen Davidster meer dragen, die bepaalde universiteiten mijden of hun opleiding hebben opgezegd, die niet durven te vertellen dat ze familie in Israël hebben’, zei bijvoorbeeld Mirjam Bikker (ChristenUnie).
Het debat ging niet alleen over problemen in het onderwijs, maar die kwamen wel veelvuldig ter sprake. ‘Het kan toch niet zo zijn dat Joodse studenten op universiteiten zich vogelvrij voelen’, zei Maikel Boon (PVV).
DENK: Ook aandacht voor moslimhaat
‘Antisemitisme is een verschrikkelijk gif’, zei ook Stephan van Baarle (Denk). ‘Mensen haten of ongelijk behandelen, alleen maar omdat ze Joods zijn, moet snoeihard worden veroordeeld, zeker met de Holocaust als inktzwarte periode uit ons verleden. De antisemitische incidenten van de afgelopen tijd zijn onacceptabel.’
Van Baarle vroeg overigens ook aandacht voor moslimhaat en trok de motieven van bepaalde partijen in twijfel. ‘Volgens radicaal rechts is antisemitisme een logisch gevolg van de immigratie uit islamitische landen. Voor de PVV is antisemitisme alleen maar een stok om moslims mee te kunnen meppen.’ De strijd tegen antisemitisme moet je niet gelijkstellen aan de strijd voor gelijke rechten voor de Palestijnen, onderstreepte hij.
Hoe dan ook was iedereen het eens over antisemitisme. Ook demissionair minister Robbert Dijkgraaf sprak zich zo duidelijk mogelijk ertegen uit. ‘Antisemitisme is een groot kwaad, en een kwaad dat dezer dagen zijn lelijke kop weer opsteekt. Dat doet ons allemaal pijn. En ook het aantal antisemitische incidenten in het onderwijs neemt toe. Dat raakt mij bijzonder diep, en het is ook totaal onacceptabel.’
‘Docenten durven niet voor Joodse identiteit uit te komen’
Dijkgraaf heeft allerlei gesprekken gevoerd met Joodse organisaties, scholieren, studenten, docenten en onderwijsbestuurders. ‘De voorbeelden die wij hebben gehoord, laten ons niet onberoerd’, zei hij. ‘Joodse leerlingen die in de gangen gepest worden, worden geïntimideerd, begroet worden met Hitlergroeten. Docenten die ‘s ochtends langs allerlei klaslokalen moeten om de hakenkruizen te verwijderen van schooltafels en schoolborden. En docenten en medewerkers die niet voor hun Joodse identiteit durven uitkomen.’
Maar wat kan hij doen, behalve gesprekken voeren en zich uitspreken? ‘Instellingen zijn verantwoordelijk voor het borgen van een veilige leer- en werkomgeving van hun studenten en medewerkers’, aldus de minister. ‘Hiervoor hebben ze een veiligheidsbeleid. Ze hebben hun eigen huisregels.’ Er moet volgens hem een open academisch klimaat zijn ‘waarin studenten zich vrij voelen zich te uiten, ook als hun mening niet overeenkomt met die van de docent of de meerderheid van de studenten’.
Dat begrepen de partijen wel, maar ze vonden het toch wat mager. Bikker: ‘Ik heb toch de Joodse studente in mijn hoofd die niet naar de diploma-uitreiking durft en die niet meer naar college durft, omdat ze verteld heeft dat haar familie in Israël is.’ Wat heeft die aan een antwoord over huisregels?
Misschien moeten die huisregels aangescherpt worden, bewoog de minister met haar mee. ‘Laten we ook eerlijk zijn: ik denk dat dit ook een zoektocht is voor instellingen.’
BBB: Je moet demonstraties verbieden
‘Welke zoektocht?’, sneerde Caroline van der Plas (BBB). Ze vond het ‘slappe hap’. Volgens haar was het allemaal heel simpel: je moet die demonstraties verbieden. ‘Hang een poster op: geen gekrijs, geen geschreeuw, geen luid gezang, geen gezichtsbedekking. Dan komen ze al niet meer binnen. Hoe moeilijk is het? Gewoon wegwezen hier!’
‘Ik ben het honderd procent eens met mevrouw Van der Plas’, antwoordde Dijkgraaf. ‘Het uitbannen van antisemitisme, dus dat we dat niet toestaan, is gewoon niet onderhandelbaar. Het is eigenlijk heel simpel.’
‘We hebben te maken met een heel kleine populatie Joodse studenten’, zei Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA). ‘Zij zijn bijzonder kwetsbaar in deze tijd. Mijn inschatting is dat instellingen nog niet voldoende erop zijn ingericht om met die hele specifieke situatie om te gaan.’
Timmermans: Uitbannen debat geen begaanbare weg
Wel wees hij erop dat studenten nu eenmaal demonstreren; dat had hij zelf ook gedaan. ‘Als studenten zich onveilig voelen, moet er worden opgetreden, maar het uitbannen van debat of zelfs confrontatie op universiteiten en hogescholen lijkt mij geen begaanbare weg.’ Dijkgraaf erkende dat. ‘Dat is een separaat debat. Hoe voeren we het schurende gesprek?
Wat de Tweede Kamer uiteindelijk wil? Er werden allerlei moties ingediend. Diederik van Dijk (SGP) wil bijvoorbeeld dat het kabinet afspraken maakt met universiteiten en hogescholen om de toegang tot gebouwen beter te controleren, zodat activisten niet zomaar binnenkomen.
BBB meent dat hogescholen en universiteiten de identificatieplicht moeten hanteren ‘voor zo lang als nodig’. Studenten zouden bijvoorbeeld hun collegekaart moeten tonen, ‘zodat personen die op geen enkele wijze verbonden zijn aan de onderwijsinstelling uit de gebouwen kunnen worden geweerd’.
Er is donderdagavond laat over gestemd, vlak voor het meireces van de Tweede Kamer. Zowel de motie over ‘snelrecht bij antisemitische misdrijven‘ als de motie over ‘educatieve maatregelen als bijzondere straf‘ zijn aangenomen.
Faculteit TU Delft gelastte bijeenkomst over Gaza af
Een evenement over de recente verwoesting in de Gazastrook dat woensdagavond 24 april bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft zou plaatsvinden, is de vrijdag ervoor afgelast door de de decaan (leidinggevende, red.) van de faculteit. Vanwege ‘verschillende signalen’ had hij ‘geen vertrouwen dat we een constructieve en respectvolle dialoog kunnen waarborgen’, schrijft universiteitsnieuwssite Delta.Tekst: HOP, Bas Belleman/Profielen
Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
Deze reactie is in strijd met onze spelregels en daarom door de redactie verwijderd.
Volgens de IHRA definitie van antisemitisme, zoals door de kamer gehanteerd, valt het volgende onder antisemitisme:
“Het Joodse volk het recht op zelfbeschikking ontzeggen, bv. door te beweren dat het bestaan van de Staat Israël is ingegeven door racistische overwegingen.”
Volgens die definitie zijn dus de talloze Joodse mensen die het beleid en/of bestaan van de zionistische staat verwerpen antisemitisch. Zo ook de auteur van deze essay https://www.newyorker.com/news/the-weekend-essay/in-the-shadow-of-the-holocaust
De hoeveelheid Joodse academici en kunstenaars die inmiddels ontslagen zijn of andere represailles hebben ondervonden omdat ze kritiek hebben geuit op Israël blijft iedere dag toenemen, met ironisch genoeg Duitsland als koploper op het cancellen van deze joodse mensen. En niet alleen Joodse mensen zijn de klos. Ook politicus Y. Varoufakis kreeg twee weken terug een inreisverbod opgelegd omdat hij zou spreken op een congress over Palestina in Berlijn. En nu wordt van ons gevraagd om te waken voor antisemitisme om onze democratie te beschermen? Volgens mij zijn bovengenoemde zaken veel grotere dreigingen voor de democratie..
Al met al, als ik zo om me heen kijk, is het probleem niet zozeer antisemitisme, maar een onmogelijke houding van Westerse landen ten opzichte van een staat die net 15000 kinderen (en counting) heeft vermoord. Door elk kritisch geluid af te doen als antisemitisme, hoeven we het daar niet over te hebben.
Discriminatie, in elke vorm, moet bestreden worden. Maar het begrip antisemitisme heeft voor mij in de afgelopen 6 maanden al zijn waarde verloren.
Ik moet mijn commentaar herformuleren. Ik schreef dat antisemitisme niet het probleem is. Maar antisemitisme an sich is een ontzettend groot probleem wat ik niet wil bagataliseren.
Maar als we iedere keer dat we lezen over vermeend antisemitisme 10 andere bronnen moeten raadplegen om te verifieren of dat het wezenlijk om antisemitisme gaat, dan is dat juist ontzettend schadelijk voor de strijd tegen antisemitisme.
Wat voorbeelden uit de afgelopen weken waarin vermeend antisemitisme plaatsvond, maar waar de vork toch heel anders in de steel bleek te zitten, om mijn punt hierboven wat te verduidelijken:
Dit incident werd in meerdere media weggezet als antisemitisch
https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3728635/joodse-nederlander-bekladde-partijkantoor-christenunie-in-amersfoort
Dit incident in de VS waarbij ‘kill the jews’ geroepen zou worden door anti-genocide demonstranten bleek juist een provocatie van zionistische actievoerders, en werd meermaals aangehaald om de repressie tegen demonstrerende studenten en docenten te rechtvaardigen
https://www.thedailybeast.com/pro-israel-agitator-shouts-kill-the-jews-gets-everyone-else-arrested
Dit interview met Varoufakis gaat verder in op de heisa rondom het Palestina congres in Berlijn twee weken terug, dit congres werd dus mede georganiseerd door Jewish Voice for Peace, antisemieten, aldus de Duitse staat
https://jacobin.com/2024/04/yanis-varoufakis-germany-palestine-conference
En als bonus, deze man weet als geen ander te verwoorden dat de discussie niet gaat over voor- of tegen Hamas, maar zoveel meer nuance kent. Ook een antisemiet?
https://www.youtube.com/watch?v=R-G9hpeCzGo
En dit is echt een fractie van wat er allemaal gebeurd is de afgelopen weken. De manier waarop bovenstaande partijen aansturen op repressieve maatregelen tegen mensen die tegen de genocide protesteren zouden alle alarmbellen af moeten laten gaan. Juist in tijden van oorlog zouden we kritisch moeten kijken naar de informatie die ons wordt voorgeschoteld, en moeilijke vragen moeten stellen over onze eigen rol in dit conflict. De belangen, lokaal en internationaal, zijn waanzinnig groot, en dit soort alarmistische berichten (oorspronkelijke persbericht m.b.t. antisemitisme kwam van CIDI) zouden per definitie met argwaan moeten worden benaderd, wanneer ze verspreid worden door een organisatie die gewoon een lobby organisatie is voor de Israelische staat (dat zijn hun eigen woorden).
Tot die tijd, waak over je Joodse vrienden, maar even zo goed over alle anderen die met racisme te maken krijgen of zich kritisch uit laten over de Israelische staat. Want de mensen die werkelijk niet zoveel op hebben met vrijheid en democratische politiek staan weer eens aan de poorten te rammelen.
Aangezien mijn vorige reactie is verwijderd, zal ik deze iets meer nuanceren. Maar dit geeft wel weer aan hoe beperkt de vrijheid van meningsuiting (en daarmee ook de journalistieke vrijheid) is over dit onderwerp. Iets waar ik mij heel erg zorgen om maak. Ik neem dat de redactie van Profielen niet kwalijk, maar wel het CIDI en de overheid.
Laat ik beginnen dat ik het betreur dat mensen niet openlijk uit kunnen komen voor het Jodendom. Maar ik wil benadrukken dat dit ook geldt voor homoseksuelen, transgenders of zelfs mensen die FvD en PVV hebben gestemd. Waar zijn alle zwaar overtrokken maatregelen om ook deze mensen in bescherming te nemen, of wordt er met twee maten gemeten?
Met overtrokken maatregelen bedoel ik natuurlijk een “demonstratieverbod en een identificatieplicht”. Ik vind dat een hele enge ontwikkeling en een rechtstreekse bedreiging voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting. Waar waren deze maatregelen na de Erasmus schietpartij? Waar waren deze maatregelen toen er in 2015 en 2016 moslimaanslagen waren gepleegd in Frankrijk en België? Of misschien de haat jegens Russische studenten? Die zal er ook wel zijn! Juist, dit lijkt weer een beetje op “All animals are equal, but some are more equal than others!”
Ik snap dat mensen graag herhaling van de holocaust willen voorkomen, maar tegen welke prijs? Vrijheid van meningsuiting is ook heel belangrijk en schuurt heel vaak met het verbod op antisemitisme. Het kleinste beetje kritiek op Joden is al strafbaar, en darom zie ik het CIDI als een grote bedreiging van de vrijheid van meningsuiting. Want ook hier is het weer een kwestie van meten met twee maten! Lees vooral dit artikel van de volkskrant: https://www.volkskrant.nl/binnenland/wanneer-is-iets-gewoon-kritiek-en-wanneer-antisemitisme~b8bbfc38/
Nee kritiek op Israel is geen antisemitisme, maar als je wilt ontkennen dat er geen stijging in antisemitisme is geweest sinds de aanval van Hamas op 7 oktober en de reactie van Israel daar op, dan ben je of heel dom of heb je oogkleppen op.
@Joost, trok je nou echt een vergelijking tussen historisch vervolgde groepen zoals homoseksuelen, transgenders of Joden en *FvD en PVV stemmers*???
Vlieg toch op, als je je schaamt voor je politieke voorkeur moet je misschien nadenken over waarom je perspectief zo verwerpelijk is voor veel mensen. Het ergste wat je als FvD- of PVV-stemmer overkomt is dat je in een discussie raakt over je politieke keuzes. Dat is iets heel anders dan beperkt worden wegens onvervreemdbare eigenschappen.
Ik ben het met je zorg wel helemaal eens, mijn nekharen gingen ook overeind staan bij de suggesties van de BBB. Ironisch doet het erg denken aan de wijze waarop onder het Derde rijk door middel van de ausweis mensen moesten aantonen dat ze ergens mochten zijn voor werk of studie. Zou deze ironie mevrouw Keizer ontgaan zijn?
@Beau, bedankt voor je uitgebreide relaas met voorbeelden en bronnen! Ik was eerlijk niet bekend met die definitie van de IHRA, met mijn stomme hoofd ging ik uit van een ‘common sense’ definitie van antisemitisme die onderscheid maakte tussen het Jodendom als volk en cultuur, en de politiek van de Zionistische staat Israel. Dom van me, natuurlijk.
Sarcasme terzijde, ik schrok er wel van dat die definitie bestaat en als leidend wordt gezien. Het verklaart wel een en ander. Het is tevens schrikbarend om een citaat te lezen van Dijkgraaf die stelt dat het uitbannen van antisemitisme zo eenvoudig is als het verbieden van protesten tegen de acties van de staat Israel en tegen de steun van ons eigen land van dit regime.
M.i. speelt op de achtergrond hier een decennia-oude geopolitieke kwestie mee: het aandeel van de westerse landen in het stichten en behouden van de Israelische staat. Deze stelling zal dus volgens de IHRA antisemitisch zijn maar het is zeer nuttig voor ons om een militaire, culturele en politieke bondgenoot te hebben in het Midden-Oosten.
Kritiek op de staat Israel betekent dat de westerse landen met de billen bloot moeten over de motivaties van dit bondgenootschap en verantwoordelijkheid moeten nemen voor een aandeel van de spanningen in die regio. Dat willen we natuurlijk niet, dus het is veel eenvoudiger om voet bij stuk te houden en Israel te blijven steunen om maar vooral niet antisemitisch te lijken en intussen krokodillentranen te laten over het mensenleed in Gaza.
Wat ik me intussen afvraag is of de protesten tegen Netanyahu in Israel ook als antisemitisch moeten worden beschouwd. Als we de rethoriek blijven hanteren die we hier gebruiken om iedere vorm van protest de kop in te drukken, vrees ik van wel. Hoe kan je effectief optreden tegen antisemitisme als de discussie vervuild wordt met zulke tegenstrijdigheden?
Om de woorden van een van onze grootste politici (sorry, weer sarcasme) over te nemen: hoe moeilijk is het? Er is een verschil tussen Joden enerzijds en de Israelische staat anderzijds. De laatste bekritiseren is geen aanklacht tegen de eerste. Het is eigenlijk heel simpel.