‘Nee’, antwoordt Willem Pleune, manager Transfergroep leiderschap & begeleidingskunde. ‘Binnen IVL (lerarenopleidingen), IVG (gezondheidszorg) en ISO (sociale opleidingen) is het portfolio van de oude Transfergroep voortgezet en zijn de plannen voor 2011 nagenoeg gerealiseerd. Dat lijkt dus prima, maar het gaat hier om doorlopende contracten van de Transfergroep oude stijl. Er is geen enkel nieuw contract afgesloten, ondanks het feit dat een directie als die van ISO bijvoorbeeld positief stond tegenover onze komst en we de overgang naar dit instituut goed hadden voorbereid. We troffen eigenlijk overal een houding aan van “jullie moeten het zelf doen”. Geen enkel instituut zat erop te wachten om samen met ons de markt op te gaan.

‘Er zijn geen relaties van het regulier onderwijs, kenniscentra en directies aan die van de Transfergroep geknoopt. En ten slotte hebben we last van het economisch klimaat. Binnen de bouw en architectuur gaat het zo slecht dat daar voor contractonderwijs niet veelte halen is. Hetzelfde geldt voor de welzijnssector. De bezuinigingen hebben daar voor een ware kaalslag gezorgd.’

Directie en medewerkers van de Transfergroep waren van meet af aan al geen voorstander van de reorganisatie. Zij waren bang de eenheid en het duidelijke gezicht naar commerciële klanten kwijt te raken en vreesden dat de bureaucratische cultuur binnen de HR het commerciële karakter van de Transfergroep zou aantasten.

Toch vond het college van bestuur (cvb) dat deze stap nodig was. ‘Er was bijvoorbeeld geen contractonderwijs op het gebied van techniek en economie, media en ict’, legt collegevoorzitter Jasper Tuytel uit. ‘Door de Transfergroep terug te halen naar de hogeschool hoopten we dat die sectoren ook tot ontwikkeling zouden komen. Daarnaast verwachtten we dat er overall een betere verbinding met de bacheloropleidingen en de lectoraten zou worden gerealiseerd waardoor we nieuwe projecten zouden kunnen binnenhalen. Ook al gaat dat proces trager dan we hoopten, we zetten wel stappen vooruit.’

Transfergroep RDM
Anderhalf jaar geleden is het contractonderwijs van de technische instituten IBB (bouw- en bedrijfskunde), EAS (engineering & applied science) en CMI (communicatie en multimedia) samengebracht onder de noemer Transfergroep RDM. Daar is volgens Tuytel inmiddels ‘een serieus pakket aan contractonderwijs ontwikkeld’.

‘Dat aanbod is in drie categorieën onderverdeeld’, legt Inge Ville, businessunitmanager van Transfergroep RDM, uit. ‘Asset management (informatietechnologie,red.), engineering en social media. Daarnaast loopt er ook een aantal incompany trajecten op het gebied van risicobeheersing en bedrijfskunde voor technici. Een goed voorbeeld van een succesvolle samenwerking met marktpartijen is de post-hbo-opleiding communicatie en multimediadesign, voor én door internetbureaus. Het post-hbo-traject in het kader van BIM, bouwinformatiemanagement, is een ander voorbeeld. Hiervoor werken we samen met de hele bouwkolom: aannemers, architecten, projectontwikkelaars, corporaties, installateurs, enzovoorts.’

Ville verwacht dat op termijn de commerciële activiteiten hun weerslag zullen vinden in de bachelor- en masteropleidingen in de vorm van minoren of laboratoria. Bert Hooijer, directeur van IBB en van RDM Campus, gaat ervan uit dat het contractonderwijs in het jaar 2011/2012 quitte zal spelen. ‘Of we daarna winst gaan maken, hangt ook af van wat de markt doet.’

Rob Elgershuizen was tot de zomer van 2011 directeur van ISO, inmiddels is hij overgestapt naar IVL. Hij is niet alleen verantwoordelijk voor het contractonderwijs binnen zijn instituut, hij heeft ook het bedrijfsapparaat van de Transfergroep onder zijn hoede, het Transfergroep Service Centre (TSC). Hij is positiever over de huidige inbedding van het commerciële onderwijs dan Pleune en denkt dat het vooral een kwestie van tijd is om de nodige cultuuromslag te kunnen maken. ISO heeft het afgelopen jaar de master begeleidingskunde en de twee voortgezette opleidingen supervisie & coaching en management gedraaid.

Daarnaast liepen er een-op-een coaching-, intervisie en supervisietrajecten. Ook is er een nieuw product over leiderschap ontwikkeld dat waarschijnlijk in september in de markt gezet zal worden. Elgershuizen is nog maar net begonnen bij IVL, maar heeft al gezien dat voor een succesvolle commerciële unit onderwijs & educatie wel vernieuwing en ontwikkeling nodig zijn. ‘De producten die er zijn, zijn goed. Maar er moet meer diversiteit in het aanbod komen. De medewerkers van de Transfergroep en het docententeam van IVL zullen daarom intensiever moeten samenwerken. De Transfergroep-medewerkers waren het niet eens met de opsplitsing, maar ze moeten niet blijven hangen in het gevoel dat hen iets is afgepakt. Samenwerking biedt veel kansen.’

Elgershuizen verwacht tot aan de zomer bezig te zullen zijn met inventariseren en voorbereiden. ‘Daarna moet de groei gaan komen.’ Ook op centraal niveau zijn er voornemens om het contractonderwijs steviger vorm te geven. Er komt een visiedocument over levenlang leren en het contractonderwijs is sinds kort ook vast aandachtspunt in de bilo’s, de bilaterale overleggen tussen directie en cvb.

‘Vermogen gehalveerd ’
Is het contractonderwijs er na de reorganisatie financieel misschien op vooruitgegaan? Pleune: ‘We zijn voor de reorganisatie geëindigd met een goed jaar. In 2010 hadden we een omzet van zes miljoen, zes procent winst en een netto vermogen van een klein miljoen. Het vermogen, dat aangewend zou worden voor innovatie van contractonderwijs, is inmiddels gehalveerd.’

‘Over 2010 heeft inderdaad een correctie plaatsgevonden voor in het verleden te weinig doorbelaste huisvestingskosten van totaal zo’n €517.000 euro’, verklaart Arjan Boot, manager business control privaat. ‘Binnen de hogeschool wordt een scheiding aangebracht tussen publiek een private taken en resultaten. De geldstroom bepaalt om welke activiteit het gaat. Krijgt de hogeschool subsidie op basis van wet- en regelgeving, dan wordt de activiteit als publiek aangemerkt. En als ‘publiek’ diensten verricht voor ‘privaat’, dan worden die kosten doorbelast.’

Dat betekent dat er veel meer ruis op de begroting is gekomen, stelt Pleune. ‘Binnen de Transfergroep was één directeur verantwoordelijk voor de gehele bedrijfsvoering. Na de samenvoeging worden private activiteiten aangestuurd door de instituutsdirecties en ondersteund door een servicecentre. Van de 2 fte directie van elk instituut is een halve formatieplaats gereserveerd voor contractonderwijs. Bij elkaar wordt 5,5 fte van pak ‘m beet schaal 15 doorberekend. En ook ondersteuning van diensten wordt doorbelast, net als het salaris van de manager business control privaat bij de dienst financiën. Dat zijn bedragen die we niet krijgen terugverdiend.’

Deze doorbelasting heeft overigens in 2011 nog niet plaats gevonden. Wat de consequenties voor het personeel zullen zijn, is onduidelijk. Elgershuizen: ‘Het aantal fte binnen het TSC wordt bepaald aan de hand van de omzet. De consequentie van teruglopende inkomsten zou dus kunnen zijn dat er minder fte beschikbaar komt, maar er is nog niets definitief. Het TSC heeft ook als taak om commercieel onderwijs binnen andere instituten te ontwikkelen. Mocht dat lukken, dan zouden ze daar uren kunnen wegzetten.’

Visitor centre
Met de reorganisatie stonden de Transfergroep alle voorzieningen van de hogeschool ter beschikking. Zo worden de lokalen in het nieuwe visitor centre gebruikt voor contractonderwijs. Pleune: ‘Ik heb het idee dat klanten het prettig vinden om daar te komen. Maar met de vermenging met het reguliere onderwijs hebben wij niet altijd goede ervaringen. “Gewone” studenten zorgen weleens voor geluidsoverlast en rommel of zitten in die mooie zitjes met de voeten op tafel. In evaluaties krijgen we terug dat cursisten dat vervelend vinden. Daarbij komt dat de lokalen te klein zijn voor grote groepen.

‘En ook wat betreft andere faciliteiten zijn er problemen. We hebben het tot nu toe niet voor elkaar gekregen om contractcursisten of masterstudenten in het reguliere systeem te krijgen. Onze studenten kunnen geen gebruikmaken van ict en de mediatheek. Met een iPad of iPhone kun je niet op het HR-netwerk, want ict ondersteunt geen Apple-apparatuur. Maar ze krijgen ook geen account van de hogeschool, zodat zij als alternatief op de hogeschoolcomputers kunnen werken.’

Toekomst
Het cvb en de instituutsdirecteuren waren niet tevreden met de Transfergroep als zelfstandige organisatie, de voormalige Transfergroepmedewerkers zijn niet tevreden met de opsplitsing naar de instituten toe. Hoe zou het wel werken? Bert Hooijer zou het contractonderwijs gekoppeld willen zien aan de kenniscentra. ‘Incompanycursussen als spin-off van praktijkonderzoek lijken me veel meer voor de hand liggen.’ Dat betekent wel dat het contractonderwijs wederom uit de instituten zou moeten worden getild, dit maal naar het Instituut voor Onderzoek en Innovatie.

‘Dat zou voor de toekomst een optie kunnen zijn, maar zover is het nog niet’, besluit Tuytel. ‘We zijn deze weg niet voor niets ingeslagen. Laten we het ingezette beleid nou eerst maar eens wat meer tijd geven.’

Dorine van Namen