Tot voor kort was het woord 'langstudeerboete' van de oppositie en de protestbeweging. Bewindslieden en regeringsfracties gebruikten het niet, want er zou helemaal geen sprake zijn van een boete.

Weigeren
Maar in de toelichting op de bezuinigingsplannen uit het Catshuis-akkoord staat nu toch de term 'langstudeerdersboete'. Eerder weigerde staatssecretaris Zijlstra dat woord in de mond te nemen.

'De maatregel is geen boete, noch in strafrechtelijke, noch in bestuursrechtelijke zin', schreef hij aan de Tweede Kamer. Het ging niet om een straf, maar om 'een wettelijk gemaximeerde eigen bijdrage voor het volgen van een opleiding in het hoger onderwijs nadat een redelijke studietermijn is verstreken', aldus Zijlstra.

Juridische bezwaren
Daarmee reageerde hij op verwijten van advocaten van Stibbe, die in opdracht van de landelijke studentenorganisaties de langstudeermaatregel bekritiseerden met een hele waslijst aan juridische bezwaren opstelde.

Het argument is simpel: de regering mag geen 'boete' opleggen voor gedrag dat in het verleden niet strafbaar was. De regels mogen niet halverwege het spel veranderd worden, laat staan dat bepaald gedrag met terugwerkende kracht strafbaar kan worden. Wie in het begin van zijn opleiding een jaar bestuurswerk is gaan doen of zorgtaken op zich nam, kon niet weten dat hij daar later voor beboet zou worden.

Stuk uit het Catshuis
'Dit stuk uit het Catshuis ondersteunt onze stelling dat het een boete is', zegt advocaat Tom Barkhuysen van Stibbe. 'Of dit bij de rechter de doorslag zal geven, is iets anders. Maar de intentie van de opstellers van de regeling is een belangrijke factor voor de rechter. Die blijkt nu duidelijk uit deze stukken.'

De langstudeermaatregel is vorig jaar door de Eerste Kamer aangenomen. De wet geldt al, maar langstudeerders gaan pas vanaf 1 september drieduizend euro extra betalen. Mocht het volgende kabinet de maatregel willen schrappen, dan zal dat pas vanaf 1 september 2013 kunnen.

HOP, Bas Belleman