Facebook en Twitter bestaan amper vijf jaar maar aan verslavingsverschijnselen geen gebrek. Even kijken wat je vrienden doen, even wat liken, even roepen dat de NS weer faalt; voor veel jongeren is het gemeengoed geworden. Laura en Meleny besloten te gaan onderzoeken welke emoties het oproept als je een week lang niet op Facebook en Twitter mag. Met enige moeite vonden ze voor ‘social offline being’ tien vrijwilligers, onder wie enkele studiegenoten die een videodagboek moeten bijhouden. Dat er sprake is van op z’n minst enige verslaving bleek tijdens de ‘social AA meeting’ die Laura en Meleny organiseerden.

‘Ik vind het best wel kut’, vertelt Ingrid (tweedejaars cmd) aan de anderen over de eerste dagen zonder Facebook. Ze haalt diep adem, haar ogen beginnen te tranen. ‘Ik mis het gewoon, ik zit altijd op Facebook. Overdag valt het wel mee maar ‘s avonds ga ik altijd kijken wat ik heb gemist. Dat gaat niet meer. Een vriendin had een belangrijk examen, nu weet ik niet hoe dat is afgelopen.’ Ook Soraya en Tuyet missen zulke dingen. Tuyet, bij de meeting aanwezig via Skype: ‘Ik kan nu geen foto’s van eten op Facebook plaatsen, dat doe ik altijd. Het moeilijkste is dat mensen om mij heen wel op Facebook kunnen. Ik kan niet meepraten!’

Maar Jan Pieter mist het ‘totaal niet’. ‘Ik kan me nu meer op m’n werk richten en krijg het idee dat Facebook vooral ruis is’, aldus Jan Pieter die meer is gaan bellen. Tuyet heeft een boek gelezen en anderen noemen als voordeel dat ze minder achter de computer zitten. Niemand is meer tijd aan zijn studie gaan besteden.

Priegel van WhatsApp
Het is pauze. Tijd voor een sigaret, een game op de laptop of Wordfeud. Online scrabbelen – inclusief de chatfunctie – en WhatsApp mogen namelijk wel maar hebben hun beperkingen. Soraya: ‘Ping, ping, ping; ik word echt priegel van dat WhatsApp.’ En Tara: ‘Ik had 123 gemiste berichten, pfff.’

Daarna gaat de groep Facebook en Twitter ‘in real live’ spelen. Op een groot vel papier mogen de addicts opschrijven wat ze afgelopen dagen digitaal hadden willen delen. ‘Klote RET!!’ schrijft Tara bijvoorbeeld. Ze krijgt twee likes, in dit geval post-it’s waarop het woordje like is geschreven. ‘Ik eet soep’, post Tuyet. Omdat zij via Skype aanwezig is, worden haar uitingen opgeschreven door Laura. Tuyet vraagt zich af of ze Soraya’s bericht ‘Foto Noa, in nieuw huisje, met nieuw speeltje’ wil liken. ‘Wie is Noa?’ vraagt ze? Ingrid: ‘Dat schijnt haar hondje te zijn.’ Tuyet hoeft nu geen seconde meer na te denken en vanuit de laptop klinkt een overtuigende like!

Elke deelnemer krijgt ook een individuele opdracht die niet bij de anderen bekend is. Zo begint Jan Pieter, die van iemand anders een ‘tag’ op zijn hoofd krijgt geplakt, te praten. ‘Misschien is het leuk om een groepje te vormen. Dat lijkt me gewoon leuk, komen jullie wat dichterbij zitten?’ De anderen beginnen het in de gaten te krijgen: Jan Pieter is een groep aan het aanmaken.
Meleny probeert het spel enigszins te duiden. ‘Merken jullie nu ook hoe raar Facebook eigenlijk is?’ Het is stil. Instemmende geluiden zijn er niet. Zitten hier de echte verslaafden?

Jos van Nierop