De hogescholen trekken veel minder Duitse studenten dan voorheen. Vijf jaar geleden begonnen 4.500 Duitsers aan een Nederlandse hbo-studie, maar vorig studiejaar waren het er minder dan drieduizend. Een daling van ruim een derde, aldus een rapport van internationaliseringsorganisatie EP-Nuffic.

Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, wijst in een persbericht op de politieke weerstand tegen Duitse studenten. De negatieve politieke discussie van een paar jaar geleden is ook in Duitsland doorgedrongen, meent hij.

De rapportage zelf noemt vooral andere redenen voor de afname van het aantal Duitse studenten, met als belangrijkste: er zijn gewoon minder Duitsers om naar de Nederlandse hbo-opleidingen te komen.

Overschot
In de afgelopen jaren kwam een paar ontwikkelingen samen waardoor het aantal Duitsers in het hoger beroepsonderwijs juist piekte. Er was een jaar in de deelstaten langs de Nederlandse grens waarin twee lichtingen tegelijk examen deden: de middelbare school werd ingekort van negen naar acht jaar. Bovendien werd in 2011 de dienstplicht afgeschaft zodat een groep Duitse jongeren meteen ging studeren, tegelijk met jongeren die net klaar waren met hun dienstplicht.
Daar kwam bij dat er toch al – net als in andere landen – steeds meer jongeren gingen studeren. Er was eigenlijk te weinig plaats en te weinig geld in het Duitse hoger onderwijs voor al die jongeren. Geen wonder dat ze naar Nederland uitweken, zeker toen daar hele Duitstalige opleidingen werden aangeboden.

In de politiek vroeg men zich af waarom Nederland voor eigen kosten Duitse studenten zou opleiden. Toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra wilde zelfs met zijn Duitse collega’s gaan praten over compensatie. Het debat kantelde toen het Centraal Planbureau berekende hoeveel buitenlandse studenten de Nederlandse economie opleveren.
Maar door die discussie gingen hogescholen minder enthousiast werven in Duitsland. De Duitstalige studies werden bovendien omgevormd tot ‘euregionale opleidingen’.

Goedkoper
Intussen hebben de Duitse onderwijsinstellingen weer meer geld en is het onderwijsaanbod verbeterd. Tel daarbij op dat in Duitsland het collegegeld goeddeels weer is afgeschaft zodat studeren in eigen land voor Duitsers een stuk goedkoper is geworden. Dan is de conclusie duidelijk: het viel te verwachten dat er minder Duitsers kwamen.

Dat het imago van het Nederlandse onderwijs is aangetast, wordt in de rapportage slechts met een online artikel uit 2012 van weekblad Der Spiegel onderbouwd, dat de beeldvorming geen goed zou hebben gedaan.

Volgens de voorspellingen zal het aantal Duitse jongeren in het hoger onderwijs de komende jaren ietsje dalen. Als Nederland toch weer meer Duitsers wil trekken, zal men de schouders eronder moeten zetten. Aan Den Haag zal het niet liggen: minister Bussemaker kondigde in 2013 al aan dat ze de banden met het Duitse hoger onderwijs wilde aanhalen.

‘Hogescholen willen de dalende trend van de Duitse instroom doorbreken en de samenwerking met Duits­land verder intensiveren’, aldus de rapportage. ‘Duitse studenten dragen namelijk bij aan de kwaliteit van het Nederlandse hoger onderwijs.’ Ze studeren sneller en behalen hogere cijfers.

HOP, Bas Belleman