Enkele jaren geleden kreeg een docent die in een column in Profielen schreef dat het verlakkerij was dat het hbo studenten toeliet die objectief gezien vrij kansloos waren, enorme kritiek over zich heen, als eerste van het bestuur. Maar het bestuurslid dat toen voldoende tijd had om zich beroepshalve met columns bezig te houden, is inmiddels vertrokken en de huidige collegevoorzitter Bormans lijkt zich een realistischer kijk te kunnen veroorloven: ‘We geven studenten de indruk dat ze welkom zijn in het hbo, maar dat is een vorm van misleiding als ze in realiteit kansloos zijn. Want ze slagen niet.’

Bormans pleit nu voor een verplicht schakeljaar tussen mbo en hbo. Dat is heel verstandig en doortastend van de voorzitter, omdat het een aantal mbo’ers een redelijke kans gaat bieden op een goede startpositie voor de hbo-opleiding van hun keuze. Toch moppert collega-docent Mooijmans van de lerarenopleiding maatschappijleer in de comments onderaan het Profielenartikel: ‘Kennelijk moet het hbo de problemen die op het mbo ontstaan, oplossen….’ Hij noemt er een paar: onbevoegde leraren, onbetrouwbare toetsing, nauwelijks aandacht voor cognitieve vaardigheden. Voormalig mbo-student Thomas B. beaamt met krachtige voorbeelden het gelijk van Mooijmans en zelf kan ik ook nog wel wat schrijnende gevallen noemen. Als er in overlegsituaties vanuit de hogeschool aan collega’s van het mbo wordt gezegd wat er zou moeten gebeuren om het niveau op te krikken, dan is het antwoord: ‘Dat kunnen onze docenten niet.’ Helaas klopt dat. Nog niet zo lang geleden is het vak Nederlands (om maar eens een vakgebied te noemen) afgeschaft op het mbo en de braindrain die dat heeft opgeleverd, is het mbo nog altijd niet te boven. Lessen Nederlands bestaan daar vaak uit één uurtje per week online zinloze spelling- en grammaticaoefeningetjes doen.

In principe is mbo-4 gelijk aan havo, maar in de praktijk heeft een mbo’er die hbo wiskunde wil doen nog nooit algebra gehad en gaat de mbo’er aan de lerarenopleiding Nederlands voor het eerst sinds Nijntje weer eens een boek lezen. Loop die achterstand maar eens in! Ik val elk jaar weer om van bewondering voor de mbo’ers die daar nog in slagen ook. Die zijn er en die studenten tonen het beste aan dat het mbo-onderwijs bij lange na niet het potentieel van zijn studenten weet te benutten.

Het aardige van het hele schakeljaarvoorstel van Bormans is dat het precies de vinger op de zere plek legt. Een punt dat ook Mooijmans maakt. De voor de hand liggende oplossing zou immers zijn dat de mbo-opleidingen zelf zorgen voor het juiste uitstroomniveau in de vier jaar die ze hebben om het niveau te halen. Doe er desnoods nog een vijfde mbo-jaar bij. Maar nee, liever niet. Met dit voorstel geeft Bormans het mbo een niet mis te verstane onvoldoende voor de geleverde prestaties. Zij zouden het moeten doen, maar we hebben zo weinig vertrouwen in de goede afloop dat we liever zelf het uitstroomniveau van het mbo gaan bijstellen.