Er is – waarschijnlijk – geen bachelor hbo-opleiding die zo veel aan onderzoek doet als verloskunde en dat is ook niet zo raar. Met het werk van verloskundigen zijn immers levens gemoeid. Een aantal studenten wilde nog meer met onderzoek bezig zijn dan al in het curriculum zat en daarom zijn ze actief voor de vanuit het Kenniscentrum Zorginnovatie opgerichte Studentenraad Onderzoek. Deze raad organiseert vier themabijeenkomsten per jaar (‘Verlos je visie’ geheten) waarin studenten hun visie geven op onderzoek dat te maken heeft met hun stagepraktijk. Ze presenteren het aan elkaar en aan een aantal docenten. Het thema van afgelopen week was de nageboortetijd.

Afnavelen of wachten?

Nienke stond aanvankelijk wat huiverig tegenover het doen van onderzoek. ‘Tja, dan moet je van alles doorlezen en dan moet je er ook nog iets van vinden. Maar de vorige bijeenkomst vond ik leuk, dus ben ik aan de slag gegaan.’ Haar onderwerp? Afnavelen (plaatsen van een navelklem en doorknippen van de navelstreng na de geboorte) en de vraag of je dat al heel snel na de geboorte moet doen of dat je beter even kunt wachten. ‘Toen ik pas bij een bevalling was, wachtte de verloskundige er lang mee.’

Na gesprekken met verloskundigen en het lezen van verschillende publicaties, is Nienke tot de conclusie gekomen dat direct afnavelen niet nodig is. De aankomend verloskundige: ‘Je moet in elk geval wachten tot de navelstreng is uitgeklopt. Er is geen reden om het eerder te doen, tenzij het kind wordt omstrengeld of het moet worden gereanimeerd in een andere kamer van het ziekenhuis.’

Onderzoek is leuk

De bijeenkomstenreeks en de studentenraad zijn het resultaat van een onderzoek dat jaren geleden werd uitgevoerd onder leiding van lector verloskunde Hanneke Torij. Onderwerp was: Waar hebben de studenten behoefte aan? Een van de behoeftes was meer aandacht voor onderzoek. Torij: ‘Het doel van ‘Verlos je visie’ is om onderzoek extra leuk te maken en de studenten onderzoeksonderwerpen aan te leveren.’ Het Kenniscentrum Zorginnovatie speelt daarbij een coördinerende rol. Voor zover de lector weet, gebeurt zoiets bij andere opleidingen niet op deze manier. De Studentenraad Onderzoek is iets unieks waarover Torij overigens wel bevraagd is door andere, geïnteresseerde opleidingen van de HR.

Eerlijk voorlichten

Terug naar de presentaties. Myrthe is aan de beurt. Zij bespreekt de voor- en nadelen van oxytocine, een hormoon dat de weeën opwekt en voorkomt dat de moeder veel bloed verliest. De studente komt met een overzicht van voor- en nadelen van het toedienen ervan. ‘Eerst zag ik alleen maar voordelen, maar ik ben nu van mening veranderd. Ik vind vooral dat je de aankomende ouders eerlijk moet voorlichten over de voor- en nadelen. Maar zelf vind ik wel dat te veel bloedverlies zwaar weegt.’ Er ontstaat discussie. Enkele studenten zijn wat huiverig voor het medicijn. ‘Ik vind het fijner als alles zo natuurlijk mogelijk verloopt.’ Een andere student: ‘Het is allebei niet fout, dus moet je de mening van de cliënt laten meewegen.’

Geen gedoe aan mijn buik

De mening van de cliënt staat vooral ook centraal in de presentatie van Sarkeften. In haar casus is de placenta na meer dan een uur nog steeds niet geboren. Moet je het dan gaan stimuleren terwijl de moeder ‘geen gedoe aan haar buik wil’? De keuze van de cliënt kun je niet zomaar negeren. Van de collega-studenten komen meerdere suggesties. ‘Je moet van tevoren een grens afspreken.’ ‘Misschien moet je vragen of de moeder zelf op haar buik wil drukken.’

Corine, de ervaren verloskundige die ook nog een praatje houdt, vindt dat je in elk geval in overleg moet met de dienstdoende gynaecoloog. Een truc om het te versnellen, is trouwens het legen van de blaas.’ Als je cliënt weigert kun je niet zo veel, maar om dat te voorkomen kun je als verloskundige ook het voortouw nemen en steeds vertellen van ‘nu gaan we dit doen, en nu dat…’, vertelt Corine met enige aarzeling. ‘Officieel moet je bij elke interventie de moeder vragen of het akkoord is. Belangrijk is daarom dat je tijd neemt om zo veel mogelijk prenataal te doen. Maak vooraf een stappenplan en bespreek waar je het wel en niet over eens bent.’

Vergeet jezelf niet

Maar, stelt Corine: ‘Je moet ook aan jezelf denken, meiden!’ Dat vindt Eline van de studentenraad ook, benadrukte ze tot slot. ‘Vorm een eigen visie op basis van evidence based onderzoek, maar vergeet jezelf niet. Je mag je best goed voelen bij je eigen kennis en ervaring.’

Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Jarek van Dalsen