Om het dagelijkse kost te noemen gaat te ver, maar werkend met leerlingen die binnen het Cluster 4 vallen (ernstige gedragsproblematiek) kan ik ook niet zeggen dat het uitzonderlijk is. Toch was deze escalatie voor mij anders.

Het is niet noodzakelijk om te veel uit te wijden over het incident. Twee leerlingen kregen ruzie, een leerling escaleerde daarin van verbaal agressief naar fysiek agressief en uiteindelijk reageerde hij dit af op degene die tussen hen in stond (ikzelf). Niets noemenswaardig, behalve om te melden dat dit het eerste fysieke incident was met deze voornoemde leerling.

Samen met een collega bracht ik de leerling naar een van de directiekantoren. We brachten hem binnen, zetten hem op een stoel en gaven aan wat er gebeurd was. Hoe het verder is opgelost, is voor deze blog ook niet vermeldenswaardig.

Ik pakte een andere stoel en ging aan tafel bij de leerling zitten. Ik probeerde de situatie op een rijtje te zetten. Ik probeerde te begrijpen waarom de situatie was geëscaleerd.  En terwijl ik mezelf hoorde praten, vertelde ik mezelf dat ik dit niet persoonlijk moest opvatten. Hij kon nog niet in gesprek en ik overlegde met mijn leidinggevende. Wat nu?

Ik probeerde nogmaals in gesprek te gaan en dit keer lukte dat. De leerling was redelijk gekalmeerd en uiteindelijk hoorde ik mezelf zeggen, tegen zowel hem als mijn leidinggevende, dat hij een nieuwe kans verdiende. En dat intrigeerde me. Ik gaf hem een nieuwe kans om zich te bewijzen de volgende dag. Om te laten zien dat hij mijn vertrouwen waard was, hij de schoolregels kon accepteren en dat hij zich kon ‘gedragen’.

Dat zijn een handvol clichés achter elkaar natuurlijk. Of hij er een boodschap aan had, weet ik niet. Hij ging en kwam de volgende dag rustig de klas in. Er zijn excuses gemaakt, handen geschud en het voorval is vergeten en vergeven.

Als soloheerser in het lokaal breng je de trias politica in de praktijk als geen ander.

Maar mijn eigen woorden bleven me achtervolgen: ‘een nieuwe kans voor de leerling’. Ja, ik had hem een nieuwe kans gegeven. Of hij die verdiende, laat ik in het midden. Of mijn collega’s hetzelfde hadden gedaan ook. Ik heb hem een nieuwe kans gegeven. Hij mij ook?

Want dat is iets wat mij als docent steeds vaker duidelijk wordt. Als soloheerser in het lokaal breng je de trias politica in de praktijk als geen ander: naast schoolregels heb je persoonlijke regels, je beoordeelt of iemand schuldig is én je legt de straf op. Democratie bewaren we voor buiten de schoolmuren, voor als de leerlingen actieve burgers zijn geworden.

Als leerling heb je dat maar te slikken: de sancties, de reprimandes, de toespraken, de goed-bedoelde-gesprekken dat je meer je best gaat doen, de ‘bezorgde’ telefoontjes naar huis om de cijfers te bespreken. Allemaal vanuit een ‘goed hart’, maar eveneens zijn docenten eerste klas klikspanen.

En elke keer wanneer je een leerling strafwerk geeft, naar huis stuurt, naar huis belt of op wat voor manier dan ook sanctioneert/toespreekt/negatief benadert (wat gebeurt, laten we eerlijk wezen), moet de leerling in kwestie terug jouw lokaal in. Over de drempel stappen, gaan zitten in de banken en naar jou luisteren. Ook hij/zij moet vergeten en vergeven wat er is gebeurd om een goede relatie te onderhouden met de docent.

Moeten we als docent dan niet meer sanctioneren? Alleen maar belonen? Nee. We zullen wetgever, politieagent en rechtspreker ineen blijven. Dat is nu eenmaal een onderdeel van ons beroep. En dat is goed. Dat is prima. Al is het af en toe een goed idee om te beseffen dat leerlingen ook nieuwe kansen blijven bieden en dat we daar best dankbaar voor mogen zijn.