Ik was er, theoretisch, goed op voorbereid. Dat woord theoretisch is belangrijk, want de kennis die ik had, was overgedragen door de hogeschool via minors, cursussen en het lezen van studieboeken. In de praktijk lag het even anders.

Lesgeven is sowieso al op professioneel niveau jongleren. En dan niet met twee of drie ballen, nee, met een stuk of zeven. Je hebt met zo veel werelden te maken (leerlingen, ouders, collega’s, directie) dat het ploeteren is om dat allemaal in goede banen te leiden. Bij het SO komen daar nog wat werelden bij.

Ik geef les op het cluster 4. Dat zijn leerlingen met ernstige gedragsproblematiek. Een heel nieuwe wereld ging voor me open. Ik ben al meerdere jaren mentor geweest (altijd van een tweede klas, wisselend van vmbo tot vwo). In die paar jaar dat ik mijn ‘clubje’ een jaar mocht begeleiden, ben ik al behoorlijk wat tegengekomen. Logisch: je werkt met mensen en met mensen gebeurt nog weleens het een en ander. Naaktfoto’s, suïcidale gedachten/uitingen, zinloos geweld, pesten, diefstal: noem het maar op. Ik vermoed dat vrijwel elke collega binnen het onderwijs met deze zaken in aanraking is gekomen. De dingen die je binnen het SO tegenkomt, zijn nog wel een paar treden heftiger (maar daarover in een latere blog meer).

Tegen mijn collega-studenten zeg ik: loop eens een dagje mee in het SO. Of nee, gun jezelf een maand. Of een halfjaar. Wat een dynamische en heftige wereld. Allereerst de extra jongleerballen: pleeggezinnen, woongroepen, gedragspsychologen, pedagogisch medewerkers, mediators, rechtszaken en justitie. Voordeel (?): je staat vaak (in mijn geval sowieso) niet alleen voor de klas. Je hebt altijd iemand bij je in de buurt.

Dát was flink wennen. Als docent voortgezet onderwijs (VO) ben ik toch wel gewend om baas in eigen lokaal te zijn. Natuurlijk heb je verantwoordingen en planningen en didactische en pedagogische taken die gecontroleerd worden, maar in tussentijd ben je wel mooi de Koning van het Lokaal.

Op de scholen waar ik heb gewerkt, werd er ook altijd een beetje gemopperd als er lesbezoeken plaatsvonden. Of wanneer er verantwoording moest worden afgelegd. Dat gemopper hoor je niet binnen het SO. Toegegeven: ik ben nog steeds de Koning van het Lokaal. Maar wel een vorst in het rijtje van Willem-Alexander. Formeel draag ik de titel, maar in de praktijk valt dat wel tegen. Ik deel mijn koninkrijkje dagelijks met 2 à 3 collega’s die continu op mijn lip zitten.

Vervelend: ja. Leerzaam? Jazeker. Het vervelende gevoel (wat voortkomt uit ongemakkelijkheid en bedachtzaamheid: alle woorden en acties weeg je in het begin af) zakt weg. Daarna is het vooral leerzaam en een geweldige teamsport. Eentje die vereist dat je elke seconde van de dag waakzaam bent en klaar bent om niet alleen te scoren, maar ook om over te spelen. En dat is iets wat je niet leert uit de theorieboeken of uit een cursus, maar wat je moet ervaren. En die ervaring wens ik een ieder toe.

Vandaar deze belangrijke oproep: geef het SO een kans. Draai mee, proef mee, ervaar mee. Ik kan je verzekeren: wanneer het binnen je straatje past, is het zeer verslavend.

Zijn er dan alleen maar voordelen? Nee. Tijdens de pauzes let je ook op de leerlingen, dus vaak heb je weinig tot geen tijd om te eten. Dat is niet heel handig, maar wel goed voor de lijn. Elk nadeel heb z’n voordeel.