Is het in de ochtend nog een race om iedereen schoon en gekleed aan het ontbijt te krijgen, ’s avonds gaat het erom de dag goed af te sluiten en rustig te kunnen gaan slapen.

Met de wetenschap dat het de moeite waard zou zijn, besloot ik ook in dit ziekenhuis (Meru District Hospital in Tengeru bij Arusha) verschillende diensten te doen. Toen een collega me vroeg om te komen als zij nachtdienst heeft, was de keuze snel gemaakt. Ik plande drie nachtdiensten achter elkaar zodat ik mijn dag- en nachtritme maar een keer hoefde om te draaien.

Ik vroeg hoe laat ik er moest zijn? Om zes uur ’s avonds? Dat is toch raar, tot hoe laat duurt de dienst dan? Tot acht uur in de ochtend??? Wie heeft dit bedacht en waarom? Veertien uur dienst met twee personen voor prenatal, delivery room en postnatal. Er zijn drie plekken om daadwerkelijk te bevallen. Als het druk is, zijn er 24 vrouwen die wachten op de bevalling en nog eens 20 vrouwen met de baby’s die hun bed delen. Dit klinkt als een flinke klus.

Als ik doorvraag, blijkt dat de lengte van de dienst alles te maken heeft met licht en donker. Het personeel wil er voor het donker zijn, want heeft over het algemeen geen eigen transport. Je moet dan blijven tot het weer licht is, maar ook het personeel van de dagdienst moet de kans krijgen om met licht naar het ziekenhuis te komen. Tot acht uur blijven voor de overdracht dus.

Het personeel wil er voor het donker zijn

Ik zie tegen de eerste nachtdienst op, want het lijkt me wel erg lang. Als het dan zover is en ik met mijn collega’s acte de presence geef (ik om zes uur ’s avonds zoals afgesproken en de anderen gewoon een uur later), ben ik er klaar voor. Ik heb van tevoren een paar uur geslapen en nog een warme maaltijd gegeten. Kom maar op!

En het was heftig. Aan het eind van de veertien uur hebben zestien nieuwe wereldburgertjes het licht gezien, terwijl in een dagdienst gemiddeld maar één baby wordt geboren (terwijl ik net een uurtje slaap :)). Ik maakte een angstaanjagende rit met de ambulance en was bang dat de patiënt van het bed af zou stuiteren. En er was een overleden kindje dat via de natuurlijke weg geboren moest worden, maar zo groot was dat het nauwelijks het geboortekanaal kon passeren. Letterlijk met geweld kwam het alsnog ter wereld.

Een dokter was dronken

Een dokter was dronken. Ik probeerde hem over te halen niet te hechten, maar hij wilde niet luisteren. Eén nacht was er helemaal geen dokter, maar wel een spoedgeval: een patiënt met vermoedelijk hersenletsel. En tenslotte waren er de ziekenhuisrat en de ziekenhuishonden die mij gezelschap hielden in de nacht. Was ik de enige in het hele ziekenhuis die dacht dat je tijdens een nachtdienst alleen zelf niet slaapt?

Ik ben blij dat ik ook de nachtdienst heb kunnen ervaren, die echt anders is dan de ochtendshift of de korte middagshift. Ik maak me zorgen over de kwaliteit van zorg ’s nachts. Niet zozeer op de verlosafdeling – die is goed georganiseerd – maar wel daar waar de noodgevallen terechtkomen.

In de stad is er meer kans op zorg dan bij ons. Of het goede zorg is, weet ik niet, maar ik weet wel dat het ziekenhuis waar ik werk niet is uitgerust met spullen, apparatuur, personeel en inzet om spoedgevallen adequaat te behandelen.
Iedereen die ’s nachts met een spoedgeval naar het ziekenhuis wil, raad ik aan om Tengeru even voorbij te rijden.