Heel wat afgestudeerden beseffen niet dat ze hun ov-kaart op tijd moeten stopzetten. Ze krijgen flinke boetes als ze dat vergeten – ook als ze er niet meer mee gereisd hebben. Het totale boetebedrag was in 2014 maar liefst 52,5 miljoen euro. Zorg er dus voor dat die kaart automatisch wordt stopgezet, adviseerde de Ombudsman.

Het was een van de punten uit een kritisch rapport van de Ombudsman over de Dienst Uitvoering Onderwijs, dat de Kamer gisteren met minister Van Engelshoven besprak.

Veel politieke partijen vinden het vreemd dat dit nog altijd niet geregeld is.

Zwartrijden

Waarom blijkt uit een WOB-verzoek van het Hoger Onderwijs Persbureau dat automatisch stopzetten wel mogelijk is voor mensen die al een jaar zwartrijden, wil Kamerlid Zihni Özdil (GroenLinks) weten.

Er zijn gewoonweg te veel oud-studenten in Nederland om dit voor iedereen te doen, antwoordt de minister: dat kan het systeem niet aan. De kleine groep zwartrijders die zijn kaart na een jaar nog steeds niet heeft stopgezet, komt wél op een zogeheten blacklist terecht. Van hen wordt de kaart automatisch geblokkeerd als ze proberen in te checken. Dat dit niet algemeen bekend is gemaakt, vindt de minister logisch: misbruik moet niet in de hand worden gewerkt.

Samenzwering

Kamerlid Roelof Bisschop (SGP) heeft wat moeite met het idee dat vervoersbedrijven er financieel baat bij zouden hebben om de ov-kaarten niet automatisch stop te zetten – ‘sommige samenzweringstheorieën vind ik interessant, maar niet serieus te nemen’ –  maar vraagt zich af of dat nu echt zo moeilijk is.

‘Ik begrijp het gevoel dat het niet zo ingewikkeld kan zijn’, reageert Van Engelshoven. Toch moet ze eerst de uitkomsten van een onderzoek afwachten, waarin gekeken wordt of het automatisch stopzetten van het reisproduct technisch nu wel of niet mogelijk is.

Op zwart

De Kamerleden uitten ook hun ongenoegen over het nieuws dat DUO in het voorjaar overgaat op een nieuw computersysteem, waardoor de website er drie weken uit zal liggen. “Ik schrok ervan”, zegt Kamerlid Judith Tielen (VVD). Kan de minister dit niet voorkomen?

Die heeft zich door DUO laten overtuigen van de noodzaak om ‘de boel op zwart te zetten’. De overgang naar het nieuwe systeem is volgens haar niet te doen als de gegevens tussendoor steeds veranderen. ‘Bovendien blijft DUO per mail, sociale media en telefoon bereikbaar.’

Wachttijd

Maar ook over de bereikbaarheid hadden de Kamerleden nog het een en ander te melden. Harry van der Molen (CDA) nam deze zomer zelf de proef op de som en stond een uur in de wacht. Niet erg verrassend, vindt D66’er Paul van Meenen: ‘Als Van der Molen mij belt, laat ik de telefoon ook eerst een half uur overgaan.’

Aan die lange wachttijd moet inderdaad iets gebeuren, erkent Van Engelshoven, al is die inmiddels teruggelopen naar tien minuten. DUO onderzoekt momenteel hoe dit beter kan en de uitkomsten worden begin volgend jaar verwacht.

Dat de wachttijd nu is teruggelopen, vindt Van der Molen niet zo gek: de piek is in de zomer. ‘Hoe bereiden we ons daarop voor? We dachten eerst ook, iedereen kan straks via de site van DUO zijn problemen oplossen, maar toch blijft het aantal telefoontjes even hoog.’ Moet DUO domweg niet meer personeel aannemen om de wachttijd terug te dringen?

Nieuw systeem

Zo makkelijk gaat dat niet volgens de minister. Ze hoopt dat het nieuwe systeem, waarin studenten straks zelf zaken kunnen aanpassen, ervoor zorgt dat het aantal telefoontjes afneemt. ‘Zo komt er meer ruimte voor complexe gevallen en persoonlijk contact.’ Bovendien is er momenteel geen geld beschikbaar om extra medewerkers aan te nemen, stelt ze.

HOP, Irene Schoenmacker
Illustratie: Job Bos