Op de Hogeschool Rotterdam moet je als student 48 punten halen om door te mogen naar het tweede jaar van je opleiding. Haal je die punten niet, dan krijg je een negatief bindend studieadvies (bsa) en moet je de opleiding verlaten. Op twee plekken binnen de HR is de norm strenger dan 48 punten: bij de opleiding industrieel productontwerpen (IPO) moeten studenten 52 punten halen en bij het instituut commercieel management (COM) zelfs 60.

Niet langer onnodig struikelen

De minister wil met het verlagen van het bsa naar 40 punten bereiken dat studenten niet langer ‘onnodig struikelen’ in het eerste studiejaar, licht ze toe. Ook hoopt ze dat de ‘psychische druk’ op studenten afneemt nu de norm enigszins wordt verlaagd.

Mirjam van den Bosch, directeur van het instituut voor Engineering and Applied Sciences (EAS) waar de opleiding IPO onder valt, vertelt dat het voornemen van de minister haar nogal verraste en dat het plan binnen haar instituut niet positief is ontvangen: Studenten en docenten reageerden nogal verbolgen, ze herkennen zich niet in het beeld dat de minister van hen schetst. ‘Het bsa van 52 punten hoort bij de manier waarop we ons onderwijs hebben vormgegeven en uitvoeren. Daar zit een visie achter waar lang over is nagedacht en die aantoonbaar werkt. De resultaten zijn goed en de studenten en docenten zijn tevreden. Wij willen graag doorgaan met het programma zoals het nu is en het doorontwikkelen op basis van de huidige visie.’

De druk wordt verplaatst

Fred Feuerstake, COM-directeur ten tijde van de invoering van het 60 punten-bsa, vindt het ‘nogal een denkstap’ van de minister dat je de psychische druk van studenten kunt verminderen met een lager bsa. ‘Waar baseert ze die aanname op? Je kunt ook zeggen dat je daarmee de druk juist verplaatst.’

Collegevoorzitter Ron Bormans is het met Feuerstake eens: ‘De ervaring van de afgelopen jaren leert dat een verhoging van de bsa-norm leidt tot minder restpunten bij de start in het tweede jaar. Hoe minder restpunten studenten naar het tweede jaar meenemen, hoe minder vertraging. Als studenten het tweede jaar starten met achterstand, is de kans groot dat zij achterstand op achterstand opbouwen, een soort cumulatieve vertraging. Hierdoor is de kans op langstuderen of uiteindelijke uitval groot.’

Een sombere dag

De onderwijsmanagers van COM noemden de dag waarop de minister haar plan presenteerde ‘een sombere dag’, vertelt Feuerstake. ‘Wij hebben vanuit een duidelijke filosofie en een doordacht pedagogisch-didactisch concept in 2015 gekozen voor een 60 punten-bsa.’ Vanwege de grote weerstand van vooral de sgmr (studenten in de medezeggenschapsraad) is er toen ‘nog beter’ over nagedacht. Feuerstake: ‘Vervolgens zijn we het gaan toepassen in de praktijk en hebben we ervaren dat het 60 punten-bsa, in samenhang met het nieuwe curriculum, heeft geleid tot een lagere uitval. We houden meer studenten vast van de propedeuse naar de hoofdfase.’

Als de minister steun krijgt voor haar plan, moet het curriculum van COM terug naar de tekentafel. Feuerstake: ‘Als je het bsa aanpast, heeft dat consequenties voor heel veel andere dingen. Dan moeten we alle organisatorische maatregelen die we hebben getroffen doordenken en tegen het licht houden.’

Studenten ervaren te veel werkdruk

Waar er bij COM wordt gebaald van het plan, oordelen huidige leden van de sgmr positief op een lager bsa. Toen COM het bindend studieadvies (bsa) ging verhogen naar 60 punten was er fel verzet van de sgmr. Het mocht niet baten. Krijgt de sgmr alsnog gelijk, nu de minister pleit voor het verlagen van het bsa?

‘Ik denk dat de minister hiermee een duidelijk signaal afgeeft dat studenten overal, niet alleen op de HR, veel werkdruk ervaren’, vertelt Patrick Luijten, sinds gisteren voorzitter van de sgmr. ‘Aan de andere kant moet je het bsa ook weer niet te laag maken; het moet wel motiverend zijn.’

De door Van Engelshoven geopperde 40 punten vindt Hakim Bennouhou te weinig. ‘Studenten worden dan te laks: dan haal je 40 punten in je eerste drie blokken en laat je het laatste blok maar een beetje zitten.’ En, vult collega-sgmr’er Abderrahim Kallis aan: ‘Daardoor krijgen ze in de volgende jaren weer veel werkdruk.’

48 punten perfecte middenweg

Zowel Mikal Brejaart als Tunakan Temur vinden de bsa-grens van 48 punten die nu bij veel opleidingen wordt gehanteerd eigenlijk een prima tussenweg. Jessin Rodenburg vindt een lager bsa goed vanwege het in 2015 ingevoerde leenstelsel. ‘De combinatie van het leenstelsel, een hoge werkdruk, de angst om niet rond te komen en de angst voor torenhoge schulden zorgt ervoor dat de kans op burn-outs groot is.’ 

Volgens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) worden onderwijsinstellingen nu vrijgelaten om zelf te bepalen of en welke bsa-norm ze hanteren. Het college van bestuur laat in een reactie op de voorgenomen plannen van Van Engelshoven weten: ‘Onze ervaring leert dat niet alle opleidingen en studenten gebaat zijn bij uniformering van de bsa-norm, maar dat als er samenhang is tussen het gekozen onderwijsconcept en een daarop aangepast bsa-beleid, dit een positief effect heeft op studentmotivatie en studierendement.’

Tekst: Redactie Profielen
Illustratie: Jarek van Dalsen