Het interview is al ten einde als Angelien Sanderman zegt dat ze het jammer zou vinden als dit artikel ‘alleen over man-vrouwdingen gaat’. ‘Daar moeten we gewoon eens mee stoppen. Het lijkt wel alsof ik er last van heb, terwijl ik in mijn kindertijd ben opgegroeid met vrachtwagenchauffeurs en koffie met ze dronk. Bovendien was het niet de hoofdmoot van mijn vier jaar. Dat is veel meer de openheid, scherpte en het respect binnen het college van bestuur (cvb) geweest. Ik heb heel wat raden van bestuur gezien waar ze elkaar de koppen inslaan. Niks is vreselijker dan dat en daar heeft de hele organisatie last van.’

Sanderman staat aan de vooravond van een nieuw leven waarin ze geen bestuurder meer zal zijn, maar ondernemer. Samen met haar man gaat ze het bedrijf Health Coach Program leiden. Het was geen makkelijke beslissing, en toen ze het wereldkundig had gemaakt, kreeg ze prompt buikpijn, maar dit is het goede moment. Het bedrijf staat voor een schaalvergroting. Het was nu instappen of er een andere partner bijhalen.

Op de hogeschool bestuurde je met de twee andere cvb-leden een organisatie met 38.000 studenten en bijna 4.000 medewerkers. Het bedrijf dat je samen met je man gaat leiden, heeft tien werknemers. Dat wordt een flinke cooldown.

‘Nee, dat wordt geen cooldown, want we gaan bouwen en innoveren. Dat is een heel andere dynamiek, maar het is wel de reden dat ik er goed over heb nagedacht en ook heb besloten om in een paar raden van commissarissen zitting te nemen.’

Ik was verrast hoe sterk gender, geslacht, dat hele man-vrouwding, speelt op de hogeschool.

Welke rol had jij in het driekoppige college?

‘Ik denk dat ik degene was die de kritische, verdiepende vragen stelde. Als het je eigen portefeuille is, heb je een andere rol dan wanneer je meedenkt met het dossier van een ander. Het is dus niet zo dat de een altijd de good en de ander altijd the bad guy is. Het is veel meer dat je elkaar uitdaagt om het hele spectrum te blijven zien. Op het moment dat ik te snel in een conclusie spring, reken ik erop dat de anderen mij daar uittrekken en andersom doe ik dat ook. Je moet elkaar scherp houden. Dat is essentieel.’

Je was de enige vrouw aan de top van de HR en daarmee heb je een bijzondere positie gehad. Heb je dat ook zo ervaren?

‘Ik was wel verrast hoe sterk gender, geslacht, dat hele man-vrouwding, speelt op de hogeschool terwijl de totale hogeschoolpopulatie fiftyfifty is. Het is kennelijk nog een dingetje. Er wordt in gesprekken te vaak gerefereerd aan je man-vrouwzijn.’

Kan je een voorbeeld geven?

‘Over auto’s en voetbal praten en er dan van uitgaan dat jij dat niet leuk vindt. Of aannemen dat jij altijd wel de empathische zult zijn. Het zijn allerlei kleine dingetjes waarmee je iemand in een bepaald vakje duwt. Ik vind dat dat hier nog verrassend vaak aan de oppervlakte komt. Bij mijn andere werkgevers heb ik dat minder ervaren.
‘Overigens: Ron (Bormans, collegevoorzitter, red.) ging er wel van uit dat ik voetbal en auto’s leuk vind. Dat van die auto’s klopt wel, maar voetbal niet.’

Heeft het jou gehinderd?

‘Nee dus. Je moet het soms wel van je afschudden. Het is niet waar ik mee bezig wil zijn. Tegelijkertijd heb ik er in het cvb-overleg altijd transparant over kunnen zijn. Daar wordt het ook af en toe uitvergroot, maar als ik dat niet meer wilde, kon ik dat gewoon zeggen. Als je erover kunt praten, wordt het ook weer klein.’

Vind je dat de HR meer haar best moet doen voor diversiteit. Behalve dat we niet zoveel vrouwen aan de top hebben, zijn we ook niet divers in afkomst. We hebben allerlei convenanten getekend, maar is dat genoeg?

‘Diversiteit in de brede zin van het woord, én inclusiviteit, blijven punten van aandacht. We zijn een hogeschool die middenin Rotterdam staat. Daarom zal je er op alle punten aandacht voor moeten hebben: in je aannamebeleid, in hoe je met elkaar omgaat…’

Is dit een onderwerp aan jullie collegetafel?

‘Absoluut, continu.’

Is het moeilijk om daar verder in te komen, want als het continu door jullie besproken wordt en we hebben nog steeds deze ondervertegenwoordiging…

‘Het is net zoiets als cultuur. Dat verander je niet op een namiddag. Dat heeft tijd nodig.’

Is het meegewogen in de vacature die jij achterlaat?

‘Zeker, maar daar kan ik nu nog niks over zeggen.’

Wat waren jouw belangrijkste dossiers? Waar zien we jouw hand terug?

‘Dat zijn er veel en het waren ook heel verschillende zaken. Ik ben ooit binnengekomen om onderzoek naar een hoger plan te tillen en onlosmakelijk te verbinden met onderwijs. Ik denk dat we daarin goede stappen voorwaarts hebben gemaakt. Dat begon met de visitatie die we met vlag en wimpel hebben gehaald en dat zet zich voort op een aantal plekken waar kenniscentra en instituten echt samenwerken en elkaar vinden in het contextrijke onderwijs dat we willen. Zonder anderen tekort te willen doen, denk ik dat Zorginnovatie en Talentontwikkeling hierin vooroplopen.’

Was dat een lastig dossier?

‘Ja, het was niet eenvoudig en het is ook nog niet af. Op te veel plekken ziet men onderzoek nog als een kunstje ernaast, terwijl het een integraal onderdeel van je onderwijs moet zijn.
‘Een subtieler dossier is de samenwerking tussen opleidingen die in eenzelfde domein zitten. Toen ik hier kwam, wisten de opleidingen logistiek in ons eigen huis bijvoorbeeld nauwelijks van elkaars bestaan. Nu weten opleidingen, kenniscentrum en centre of expertise elkaar te vinden en werken ze goed samen. Ik noem dit expliciet, omdat het iets is wat onder water gebeurt, maar in feite heel wezenlijk is.
‘Het convenant met het STC (scheepvaart-, transport- en havenopleidingen) vind ik ook een mooi voorbeeld. Dat zat helemaal niet lekker in elkaar. Daar moesten we echt door een zure appel heen met elkaar voordat we verder konden. We hebben het convenant vernieuwd en STC heeft de locatie verbouwd zodat ons instituut RMI er nu veel beter zit. Een majeure klus, met een goed resultaat.
‘Los van deze dossiers, en dat waren maar een paar voorbeelden, ben ik het meest trots op het proces van de strategische agenda. Eerst zijn we tot een agenda gekomen, daarna tot de werkplaatsen. We hebben een beweging in gang gezet waardoor er voor mensen meer ruimte is om de eigen verantwoordelijkheid te pakken.’

Waaraan zien we dat dat gaande is?

‘Toen we een paar jaar geleden opleidingen bezochten, waren de mensen erg afwachtend en gericht op “wat kan er, wat mag er”. Nu zie je dat opleidingen een stuk zelfbewuster naar voren stappen. Steeds meer opleidingen hebben heel scherp op hun netvlies wat ze willen en durven hun eigen profiel te bouwen. Dat is precies wat we wilden bereiken met de decentralisatie.’

Steeds meer opleidingen hebben heel scherp op hun netvlies wat ze willen en durven hun eigen profiel te bouwen.

Is er voldoende kennis bij de instituten aanwezig om decentraal te werken?

‘Een grote misvatting is dat decentralisatie betekent dat je alles zelf moet doen. Als je zelfbewust bent, weet je ook wat je niet kan en welke expertise je elders moet halen.
Dan wordt de samenwerking met die diensten ineens heel logisch. Juist dat proces – weten wie je bent en waar je de ander voor nodig hebt, daarmee een kwalitatief hoogwaardige opleiding aan je studenten bieden – zien we steeds meer. Daar word ik echt heel blij van.’

Hoe lang staat daarvoor, zo’n cultuurverandering?

‘Ze zeggen altijd zeven jaar. Ik weet niet of dat klopt, maar het lijkt me een aardige schatting.’

Ga je dan niet te vroeg weg?

‘Ja, ik ga inderdaad te vroeg weg. Dit is nog niet af. Ik heb het niet alleen gedaan, maar in zeer nauwe samenwerking met Ron. En ik noem even Ron, omdat de andere collegeleden Jan Roelof en Wijnand van den Brink net zijn vertrokken en begonnen. Het voelt dus alsof ik het einde hiervan niet mag meemaken. Gelukkig is het in heel goede handen. Ik zie dat het proces de goede kant op beweegt. Nu heeft het nog tijd nodig, en volharding.’

Bij je aantreden zei je in Profielen eraan te willen bijdragen dat alle studenten kunnen laten zien waar ze goed in zijn. Wat heb je als bestuurder hierin kunnen betekenen?

‘De titel boven het stuk was Durf uit te blinken. En dat geldt voor iedereen. Of je nou moeite hebt om je vakken te halen of alles heel makkelijk haalt. Het gaat erom dat je vanuit je eigen positie net dat stapje extra wil zetten. Ik vind dat we studenten daartoe moeten uitdagen en dat doe je door kwalitatief hoogwaardig onderwijs te bieden. Dat moet onze continue aandacht hebben.’
Tekst: Esmé van der Molen
Fotografie: Frank Hanswijk