De hoge ov-boetes voor studenten zijn de politiek al jarenlang een doorn in het oog. De meeste studenten hebben helemaal geen kwaad in de zin en vergeten gewoon dat ze hun reisrecht moeten stopzetten. Even niet opletten kan flink in de papieren lopen.

Minister Van Engelshoven wil de boetes inperken. Studenten krijgen langer de tijd om hun ‘reisrecht’ te beëindigen en de boete gaat in de eerste maand omlaag. Ook hoeven studenten geen boete te betalen als ze helemaal niet met hun kaart reizen.

Slimme trucs

Maar automatisch stopzetten lukt voorlopig niet, stond in een rapport dat dit najaar verscheen. De zogeheten ‘blacklist’ met geblokkeerde ov-chipkaarten heeft niet genoeg capaciteit voor alle verlopen studentenkaarten. Met een paar slimme trucs wordt nog wel iets geprobeerd, maar voorlopig zijn de boetes nog niet verdwenen.

Daar baalt de Tweede Kamer van. De fracties zijn nog niet tevreden en stellen allerlei schriftelijke vragen aan de minister.

Regeringspartij D66 wil van de minister weten of de vervoersbedrijven wel serieus aan een technologische oplossing werken om de ov-kaart automatisch stop te zetten. Hebben ze wel ‘voldoende prikkels’ om ernaar te zoeken?

Die vraag komt niet uit de lucht vallen. Het HOP onthulde in augustus dat de vervoersbedrijven geen haast maken met zo’n technische oplossing, terwijl ze die in het vooruitzicht hadden gesteld toen de ov-studentenkaart werd ingevoerd. En nu verdienen ze jaar in, jaar uit tientallen miljoenen aan de boetes.

Ook GroenLinks verbaast zich erover dat het nog zeker vijf jaar zal duren voordat studenten ‘op rekening’ kunnen rijden. Je kunt toch gewoon een ov-kaart aan een persoon koppelen? Als de student geen recht meer heeft op gratis reizen, dan schrijf je de kosten voor de rit voortaan automatisch van zijn rekening.

Geen toekomstscenario

‘Op dit moment bestaat een dergelijk systeem al, namelijk de NS-Businesskaart’, onderstreept GroenLinks. ‘Ook is onlangs voor consumenten het NS Flex abonnement ingevoerd, dat werkt met reizen op rekening.’ Met andere woorden, het is geen ‘toekomstscenario’ meer. Waarom moet het voor studenten dan nog vijf jaar duren?

De SP is nog feller. ‘Het is schandalig dat studenten moeten opdraaien voor een falend systeem’, fulmineert de partij. De socialisten willen dat de boetes snel verdwijnen. Maar ja, het openbaar vervoer zal zijn verouderde apparatuur niet snel vervangen en daardoor blijft automatisch stopzetten nog een probleem. De SP geeft marktwerking daarvan de schuld en wil van de minister weten of ze het daarmee eens is.

Regeringspartij VVD heeft wat minder medelijden met studenten die een boete krijgen (‘Calculerend misbruik van het studentenreisproduct moet zo veel mogelijk voorkomen worden’), maar ook de liberalen willen graag dat het automatisch stopzetten mogelijk wordt. Ze zijn ‘teleurgesteld’ dat die oplossing voorlopig uit zicht blijft.

Kosten?

Ze stellen een paar detailvragen over de nieuwe plannen van het kabinet, maar willen ook iets weten over de financiële kant van de zaak. Het kabinet wil graag tweehonderd miljoen euro bezuinigen op de ov-studentenkaart door het ‘beter benutten’ van het openbaar vervoer. Als studenten vaker buiten de spits gaan reizen, kan de prijs van hun ov-studentenkaart immers omlaag. De VVD wil weten hoe alle kosten van de strijd tegen ov-boetes zich verhouden tot deze ‘onderhandelingsuitdaging’ van Beter Benutten.

De minister heeft de vragen nog niet beantwoord.

HOP, Bas Belleman