Waar komt jouw obsessie voor zelfhulpboeken vandaan?

‘Toen ik op de basisschool zat, ging ik iedere maandag naar de bieb om het maximale aantal boeken te lenen. Na een paar jaar had ik de jeugdafdeling en een gedeelte van de volwassenenafdeling uit en ging ik op zoek naar meer. Ik stuitte op de zelfhulpsectie en die boeken waren perfect voor mijn streberige boekenwurmbrein. Ik wilde graag overal beter in worden en zelfhulpboeken konden me daar blijkbaar bij helpen. Ik leende Zeven eigenschappen die jou succesvol maken van Sean Covey en vond het fantastisch. Dat wauwgevoel krijg ik nog steeds als ik een goed zelfhulpboek lees. Slechte zelfhulpboeken leg ik meteen weer weg, zonde van mijn tijd.’

Wat is dat wauwgevoel precies?

‘De inspirerende woorden van de auteur, de motivatie en positieve energie die je uit tips haalt. Goede boeken geven me vertrouwen en inspiratie, zetten aan tot groei en leren me op een positieve manier over mogelijke oplossingen.’

Op je site blog je als The Self Help Hipster over zelfhulpboeken en yoga. Hoe is dat zo gekomen?

‘Ik las dus veel boeken en artikelen over self-help, maar kon geen auteur vinden met wie ik me kon identificeren. Al die auteurs waren een beetje raar of zweverig. Ik was op zoek naar iemand die met een geintje en een knipoog naar het hele zelfhulpgebeuren keek en goede tips gaf. Die persoon kon ik niet vinden, dus werd ik ‘t zelf maar. In februari 2012 gooide ik mijn blog met de slogan ‘Wrote about self-help before it was cool’ online en begon ik met bloggen over alles wat een zelfhulpsmaakje heeft. Het heeft me veel opgeleverd: vriendinnen, interessante ontmoetingen, gratis boeken én een eigen boek, want via m’n blog werd ik benaderd door een redacteur die er wel een boek in zag. Ik was het daar natuurlijk mee eens en in 2015 tekende ik een uitgeefcontract. Daarna begon ik aan de allermeest-perfecte-versie van het boek. Niet lang daarna raakte ik enorm overspannen. Tijdens m’n herstel werd ik een leukere versie van mezelf en schreef ik tegelijkertijd een leukere versie van het boek. Dat boek is nu uit.’

Waarom heet het eigenlijk ‘Je moet (bijna) niks’? We moeten toch juist superveel? Studeren, werken, een leuk leven hebben, noem het maar…

‘Nee hoor, je moet echt bijna niks. Ik doe veel verschillende dingen: ik werk op de HR, ik blog, ik schrijf, ik ben docent bij een cursus creatief schrijven, ik maak een podcast, maar dat HOEF ik allemaal niet te doen. Het enige wat ik wel moet, is genoeg geld verdienen om een dak boven mijn hoofd te hebben en een goed mens zijn. Met al het andere kan ik op elk moment stoppen.

‘Ik kan me voorstellen dat studenten dat ik-moet-ik-moetgevoel wel hebben, en ja, soms moet je inderdaad iets wel of niet doen. Daar schrijf ik ook over in mijn boek. Maar als je echt goed kijkt, heb je veel meer de keuze dan je denkt. En trouwens, van wie MOET jij een leuk leven leiden? Alleen maar van jezelf toch?’

Volgens allerhande onderzoeken hebben studenten last van stress. Kan jij als decaan verklaren hoe dat komt?

‘Veel mensen vergeten dat studenten een heel leven buiten hun studie hebben. Ze zijn niet alléén student, ze hebben ook een baantje, een familie. En sommigen hebben zorgtaken of medische en psychische klachten. Dat soort klachten in combinatie met een studie kan stress op leveren.

‘Een paar jaar geleden was ik studentadviseur op de Erasmus Universiteit en het valt me op dat hbo’ers en wo’ers qua intelligentie heel dicht bij elkaar liggen. Ik zie meer overlap dan verschil, maar de problemen waarmee ze dealen, verschillen wel.

‘Op de universiteit kwam ik vooral studenten tegen met een burn-out en depressieklachten of een gebroken been. Op het hbo geldt vaker: when it rains, it pours. Ik zie bijvoorbeeld vaker studenten met meerdere diagnoses en daarbij hebben ze over het algemeen minder steun van ouders. Als je ouders een uitkering hebben, kun je niet financieel op ze terugvallen als je schulden hebt gemaakt. Als je vader heel ziek is en je moeder buiten beeld is, kunnen ze misschien niet met je mee naar de psycholoog als jij niet lekker in je vel zit. Het is bovendien niet makkelijk om op het juiste moment bij de juiste hulpverlening terecht te komen. Vaak sta je eerst maanden op een wachtlijst.

‘Mijn persoonlijke ervaring met studenten op de universiteit was dat zij vaak een vangnet hadden waardoor een probleem – hoe vervelend ook – redelijk goed kon worden opgevangen. Hier op de HR zijn er studenten die heel hard moeten werken om dingen recht te trekken. Daar helpen we als decanen bij, maar dat is vooral richting geven en ondersteunen. De student moet het zelf doen. Als dat dan lukt, ben ik zo trots. Ik weet dat dat echt niet makkelijk is.’

Vaak worden ook social media genoemd als een van de oorzaken van stress onder studenten. Alles moet altijd perfect zijn en iedereen is altijd op vakantie of op een feestje. Daardoor kan je het gevoel hebben dat je tekortschiet. Zie jij dat studenten hieronder lijden?

‘Ik zit zelf op Instagram, Facebook en Twitter en ik hou ervan. Ik gebruik mijn Instagramkanaal vooral om te laten zien dat mijn leven soms perfect is, maar meestal niet. Sommige mensen denken dat ik online leef, maar het tegenovergestelde is waar. Ik ben een voorstander van zo min mogelijk social media in je leven. Thuis bewaar ik mijn telefoon in een laatje van m’n bureau. Echt, ik maak geen grap! Ik merk dat ik me beter kan focussen als ik niet de hele tijd met een telefoon in m’n hand zit. Ik kan nu gewoon met m’n vriend praten, een serie kijken of een kop thee drinken zonder afgeleid te worden.

‘Ik denk dat het probleem met social media niet de fear of missing out is, maar dat we door al die social media niet meer aan onze eigen gedachten toekomen. Toen ik overspannen was, heb ik een periode helemaal geen social media gebruikt en dat was echt heel rustig voor m’n hoofd. En het mooie is: je mist niets.’

Is dit nou een pleidooi om te stoppen met social media?

‘Ik ben best wel weer actief op mijn kanalen, maar ik doe het echt alleen voor mezelf. Ik vind het leuk om te produceren, om grapjes te maken en om met mensen te praten, maar ik ben geen tijdlijnscroller. Bij de meeste posts ben ik me ervan bewust dat de maker me wat probeert te verkopen. Het ene account verkoopt je een ideaalbeeld qua beauty, het andere wil dat je kleding koopt of gaat sporten. Als je het ziet voor wat het is, wordt het ineens potsierlijk. De influencer die met cupcakes, heliumballonnen en perfect haar en make-up op bed zit, mét #wokeuplikethis. Dat is een onzinplaatje. Zo zit zij heus niet aan haar ontbijt. En die Facebookvrienden die altijd maar op vakantie zijn, worden daar ook gewoon onder de muggenbulten wakker.

‘Eigenlijk hou ik vooral een pleidooi voor verveling. Als je je verveelt, komt er vaak een idee dat er voorheen nog niet was. En als je alleen maar naar plaatjes van anderen kijkt, is je hoofd te druk voor eigen gedachten.’

Als je vanaf nu nog maar één zelfhulpboek zou mogen lezen, welk boek zou dat dan zijn?

‘Dat wordt dan The Life-Changing Magic of Not Giving a F**k van Sarah Knight. Dat tikte voor mij alle boxjes af: revolutionaire boodschap, goed geschreven, pittig taalgebruik. Het boek zegt niet ‘geef nergens om’, maar ‘geef alleen om de dingen waar je ECHT om geeft’. Ga niet naar kringverjaardagen, saaie vergaderingen of een sollicitatiegesprek voor een baan die je niet wilt. Ga dingen doen waar je wél een f**k om geeft. In mijn geval schrijven, dragqueenshows af en naar mijn opa’s en oma’s.’

Bio’tje Lianne Keemink (30)
2017 – heden: decaan op de Hogeschool Rotterdam
2016 – 2017: studentadviseur Erasmus Universiteit
2014 – 2016: programmacoördinator bachelor psychologie Erasmus Universiteit
2011 – 2014: tutor & trainer klinische psychologie Erasmus Universiteit
2006 – 2011: bachelor en Master klinische psychologie Erasmus Universiteit

Tekst: Tosca Sel
Foto: Aline Bouma