Uit de nieuwe voorjaarsnota, die vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd, blijkt dat het ministerie van Onderwijs dit jaar 172 miljoen in de min staat. Dat komt doordat de uitgaven aan de studiefinanciering hoger zijn (82 miljoen) en doordat er meer studenten en leerlingen zijn dan ingeschat (107 miljoen). Kleine meevallers (17 miljoen) waren niet genoeg om dit weg te poetsen.

OCW hoeft de oplossing voor dit jaar niet helemaal zelf te verzinnen. Het ministerie krijgt 63 miljoen euro uit de schatkist om de tegenvaller gedeeltelijk te dekken. De rest is ‘gevonden op de begroting’, zegt woordvoerder Michiel Hendrikx. Deels gaat het om subsidies die nog op de plank lagen, zoals lerarenbeurzen die niet zijn benut.

Meer diploma’s

De kosten van de studiefinanciering zijn hoger omdat meer studenten hun diploma behalen dan gedacht. Deze afstudeerders kregen nog de basisbeurs en hoeven die niet meer terug te betalen. Het gaat ook de komende jaren om enkele tientallen miljoenen euro’s.

‘Het klinkt misschien gek’, zegt Hendrikx, ‘maar het is eigenlijk goed nieuws. Er zijn meer jongeren uit het mbo naar het hoger onderwijs gegaan dan wij hadden verwacht en er zijn meer studenten afgestudeerd. Maar een meevaller voor hen is een tegenvaller op de begroting. We hebben het ook weleens andersom gehad.’

In september presenteert het kabinet een nieuwe begroting voor de komende jaren. Tot die tijd zullen de regeringspartijen (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) moeten zoeken naar een oplossing: geld erbij of een nieuwe bezuinigingsronde?

Het is niet de eerste keer dat het ministerie een verkeerde inschatting maakt van het aantal studenten. Vorige jaar leidde zo’n verkeerde inschatting (onder meer van het aantal internationale studenten) uiteindelijk tot een ‘doelmatigheidskorting’ (oftewel bezuiniging) van 183 miljoen.

Geen rol

Dit keer spelen de internationale studenten nauwelijks een rol in de verkeerde raming, zegt het ministerie. Weliswaar komen er nog altijd meer studenten uit het buitenland naar het Nederlandse hoger onderwijs, maar dat zagen de rekenmeesters aankomen.

De huidige doelmatigheidskorting leidt tot protest. Actiegroep WOinactie heeft het kabinet een ultimatum gesteld: de korting moet van tafel en het kabinet moet veel meer geld uittrekken voor het hoger onderwijs en onderzoek, anders volgen er protestacties in de week naar Prinsjesdag.

HOP, Bas Belleman