Blog Sterre: De finish is in zicht maar voelt onbereikbaar
Blog van SterreGepubliceerd: 1 week ago
| 
|
Jean Marie Molina is hoofddocent studiesucces en wijsgerig pedagoge. Ze begeleidt studenten (met studievertraging) bij het behalen van hun diploma. Haar eerdere blogs lees je hier.
Een student belt me en ik hoor aan zijn stem dat het mis is. Een docent zou hebben gezegd dat hij moet stoppen met de opleiding omdat hij het hbo-niveau niet aankan. Terwijl ik luister, voel ik zijn pijn, verdriet, frustratie maar vooral zijn paniek. Hij eindigt z’n verhaal met de vraag: ‘Mevrouw, wat moet ik doen?’
De boodschap van de docent is keihard: Jij bent niet goed genoeg, dus je kunt beter weggaan. Maar wat bedoelt zo’n docent nou eigenlijk wanneer hij een student ‘ongeschikt’ verklaart? En wat zeggen zulke uitspraken over onze mindset als docenten en onze eigen visie op leren en ontwikkelen?
In haar onderzoek stelt psycholoog Carol Dweck dat veertig procent van alle kinderen een fixed mindset heeft. Mensen met een fixed mindset geloven dat intelligentie, vermogen en vaardigheden vaste gegevens zijn. In het geval van de student: het hbo-niveau aankunnen is een kwestie van hebben of niet-hebben.
Als we de cijfers van Dweck zouden extrapoleren naar docenten, zouden we kunnen zeggen dat ook veertig procent van alle docenten een fixed mindset heeft. De vraag die ik dan meteen heb: Wat is de impact daarvan op de studieprestaties van een student?
Vervolgens vraag ik me af wat nu de ware situatie is. Beschikt de student inderdaad niet over het gevraagde niveau? Dat is uiteraard mogelijk: een hbo-opleiding is niet de weg naar succes voor iedere student. Maar het kan evengoed zijn dat er sprake is van een selffulfilling prophecy. De docent gelooft niet dat de student het niveau aankan, bejegent de student hiernaar en creëert mede deze situatie.
Ik heb de student het volgende gezegd: De persoon die de meeste invloed heeft op het wel of niet halen van je studie ben je zelf. Het kan zijn dat je nog niet beschikt over het hbo-niveau. Maar dat je iets nog niet kan, betekent niet dat je dit nooit zal kunnen. Het is jouw uitdaging om te ontdekken wat jij mist om op hbo-niveau te presteren en om dat te ontwikkelen. Daarnaast zegt de uitspraak van de docent veel meer over de docent en diens denkstijl dan over jou en jouw kunnen. Want zoals onderwijswetenschapper John Hattie stelt: ‘If the student is not learning, it is because [the teacher] has not yet found the strategy to make learning happen.’
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Docenten die dit soort uitspraken doen: Weet je zeker dat je wel docent wilt zijn en past bij de slogan: “overtref jezelf”? Als je jezelf wilt overtreffen dan doe je er alles aan om een student die het lastiger heeft te ondersteunen om erdoorheen te komen. Volgens mij mag deze docent eens wat vaker in de spiegel kijken.
En voor de student in kwestie: Er zullen altijd mensen zijn die zeggen dat je iets niet kunt. Denk goed aan de uitspraak van Henry Ford:
“Whether you think you can, or you think you can’t–you’re right.” Overtref jezelf 😉
Zonder de personen zelf te kennen is het lastig een duidelijk antwoord te geven. Maar ik durf te stellen dat het naar mijn inziens juist een goede docent is. Een goede docent zal altijd het beste uit zijn/haar studenten willen halen, maar is ook realistisch wanneer het succesvol doorlopen van een HBO studie niet haalbaar is, en zal proberen de student (en de docenten) een lijdensweg te besparen.
Een docent heeft de verantwoording, om te kijken wat het huidige niveau van de student is, wat het vereiste eindniveau is, en een inschatting te maken wat de potentie is om van het huidige niveau tot het eindniveau te komen binnen bepaalde grenzen, 10 tot 20 jaar over een studie doen is niet wenselijk. Een goede docent zou, gebaseerd op ervaring, moeten kunnen inschatten wat haalbaar en verantwoord is.
De boodschap is wellicht wat ongelukkig verpakt in zijn directheid, maar ik vermoed dat de docent de student een lijdensweg heeft proberen te besparen, en eveneens hem/haarzelf en collega’s uren van begeleiding bespaard die niet tot het gewenste einddoel leiden (i.e. afstuderen). Al met al komt dit het studierendement ten goede.
Het is even “tough love” voor de student en dit soort boodschappen zal hij nog wel vaker in zijn leven te horen krijgen. Het is een kenmerk van de Millenial Generatie dat ze moeite hebben met het incasseren van tegenslagen en afwijzingen. Binnen de hogeschool schieten we naar mijn idee te snel in de stress als een student ongelukkig is met zo’n oordeel.
En ja, als HBO instelling is het onze hoofdtaak om mensen op te leiden en een omgeving aan te bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen, maar we hebben ook kwaliteitsstandaarden die we moeten handhaven. Niemand wil, bijvoorbeeld, dat zijn/haar kind onderwezen wordt door een leraar niet over de capaciteit beschikt (zie de discussie of de pabo’s een paar jaar geleden). Selectie is onderdeel van een gezond onderwijssysteem.
Kortom, ik vertrouw erop dat de docent een juist oordeel heeft geveld, de wijze waarop verwachtingen zijn geschept en hoe het oordeel gecommuniceerd is, zijn verbeterpunten.
Wie op deze manier een student benadert, verdient de titel docent niet. Als jij vindt dat een student of het niveau niet aankan of de motivatie ontbreekt, dan ga je wel het gesprek aan, maar laat je de beslissing bij de student zonder zelf een oordeel te geven. En als het je eigen vakgebied is en de student is gemotiveerd, dan ben ik graag bereid mijn eigen tijd hieraan te spenderen. De uitspraak van John Hattie is prachtig, maar legt hiermee de bal te veel bij de docent. Alsof wij verantwoordelijk zijn voor de uitval bij het Hbo. Studenten zijn zelf verantwoordelijk voor hun keuzes, zoals ik verantwoordelijk ben voor de mijne.
Tsja,…De docent die mij vertelde dat ik mischien nooit zou afstuderen was uiteindelijk wel diegene die door dit te vertellen mij motiveerde om het tegendeel te bewijzen….
Didactisch misschien niet een voorbeeldige docent, maar in sommige gevallen nodig…..
Een docent zou hebben gezegd… De docent is in dit verhaal zelf niet aan het woord geweest. Het kan zijn dat het een ontzettende knurft is zonder enige empathie, maar het kan ook een uiterst versimpelde samenvatting van de student in kwestie zijn nadat de docent al tig gesprekken met hem/haar heeft gevoerd. Het lijkt me in ieder geval belangrijk dat een te hoog studieniveau niet meteen als een afgang of een falen wordt gezien. Er zijn veel meer wegen om gelukkig te worden dan een voltooide hbo-opleiding. En inderdaad: wat nu niet lukt, kan over een tijdje misschien wel lukken.