Geldproblemen bezorgen veel hbo’ers stress
Gepubliceerd: 6 February 2019 • Leestijd: 3 minuten en 4 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Ruim een op de vijf hbo-studenten komt moeilijk rond. De helft van de studenten met geldzorgen heeft daar last van bij het studeren. Studenten zouden graag willen dat de instelling hier meer aandacht aan besteedt.
Ruim 40 procent van de studenten heeft een betalingsachterstand, 2 procent heeft een rekening openstaan van minstens 500 euro. Ook kon ruim een op de vijf studenten in de drie maanden voor het onderzoek ten minste een keer niet pinnen. Volgens de studenten komen zij moeilijk rond omdat hun studie duur is en zij weinig inkomsten hebben.
Het lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht ondervroeg bijna 5.000 voltijd- en deeltijdstudenten aan vijf hogescholen, waaronder de Hogeschool Rotterdam.
Lagere cijfers door geldzorgen
De helft van de studenten die ‘heel moeilijk’ kan rondkomen, heeft daar last van. De meesten van hen kunnen zich moeilijk concentreren op hun studie. Ook denkt de helft er weleens aan om te stoppen met de opleiding. Daarnaast zeggen veel studenten lagere cijfers te halen omdat ze geldzorgen hebben (47 procent) of omdat ze naast hun studie moeten werken om rond te kunnen komen (52 procent). Studenten die moeite hebben met rondkomen, rapporteren ook meer stress, hoofdpijn en slaapproblemen dan hbo’ers zonder geldzorgen.
Maarten van Os, manager van de studentendecanen op de HR, geeft aan dat de decanen inderdaad studenten zien met stress door schulden. ‘Deze problematiek heeft veel effect op het studeren. De kern – de schulden – kunnen we helaas niet oplossen, we richten ons op het verminderen van de stress zodat ze toch succesvol kunnen studeren.’
Karlijn Tijink, studentendecaan bij de Rotterdam Academy (RAC) en gespecialiseerd in schuldenproblematiek, ziet regelmatig geldproblemen bij ‘haar’ studenten. Ze merkt dat geldproblemen zoveel stress en vermoeidheid geven dat de studie er vrijwel altijd onder lijdt. ‘We mochten uit een particulier fonds geld geven aan goed presterende studenten met geldproblemen. Het fonds zou hun collegegeld betalen. Uiteindelijk hebben we maar twee studenten gevonden die ondanks hun geldzorgen goed presteerden. Vrijwel allemaal ervaarden ze nadelige gevolgen voor hun studie. Soms moeten studenten zelfs stoppen met studeren vanwege financiële problemen. Zonde.’
Erover praten doe je niet snel
Volgens de onderzoekers praten studenten niet graag over hun geldzorgen: er heerst een gevoel van schaamte. Hbo’ers vinden dat zij eerst zelf hun problemen moeten proberen op te lossen voordat zij om hulp vragen. Studenten kloppen eerder aan bij hun ouders of zoeken informatie op websites van bijvoorbeeld DUO of het budgetvoorlichtingsinstituut Nibud. Studentendecaan Tijink herkent dit: ‘Studenten komen vaak bij me met een ander probleem. In het gesprek komt dan het geldprobleem boven water’.
Van Os denkt dat het ‘taboe’ een cruciaal probleem is: ‘Zonder die schaamte zouden meer studenten hun geldprobleem durven bespreken op een moment dat het nog niet uit de hand is gelopen.’ En des te eerder je het bespreekt, des te beter is het op te lossen.
Doorverwijzen naar JIP of Kredietbank
De studenten weten vaak niet goed bij wie ze terechtkunnen op hun opleiding, blijkt verder uit het onderzoek. De decanen van de HR verwijzen studenten met schulden door naar het Jongeren Informatie Punt (JIP) of de Kredietbank, vertelt Tijink. Wat de hogeschool zelf kan doen, is beperkt. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om studenten te ‘helpen’ met het collegegeld. ‘Wel is er het noodfonds, maar dat geld is bedoeld als lening voor een tijdelijke noodsituatie.’ Denk aan een gestolen laptop waardoor het afstuderen spaak loopt.
Van Os vertelt dat ook in de voorlichting aan aankomende studenten steeds meer wordt gehamerd op het feit dat studeren geld kost. ‘Het is niet zo dat alles voor je geregeld en betaald wordt. Het kost geld, denk alleen al aan het collegegeld, boeken. Je moet hier vooraf over nadenken, budgetteren.’
Financieel spreekuur
Twee derde van alle ondervraagden geeft aan dat het een taak van de hogeschool moet zijn om studenten met financiële vragen te helpen. Studenten zeggen makkelijker over hun geldzorgen te praten als hbo-medewerkers ook meer betrokken zijn.
Zij hebben daarbij een voorkeur voor een persoonlijke benadering: een vertrouwenspersoon bij wie zij terechtkunnen als zij daar behoefte aan hebben. Ook noemen zij een financieel spreekuur of financieel loket als een laagdrempelige manier om over geldzorgen te praten. ‘Op de hogeschool hebben we het keuzevak Omgaan met geld’, zegt Tijink. ‘Dat is populair en werkt goed. Het zou daarnaast goed zijn als de studieloopbaancoaches er meer aandacht aan besteden.’
Ook het lectoraat Schulden en Incasso vindt dat studieloopbaanbegeleiders en docenten een ‘een signalerende en doorverwijzende rol’ hebben. Nu merken medewerkers slechts sporadisch iets van de geldzorgen bij studenten. Het is vaak geen onderwerp van gesprek. Medewerkers zouden graag getraind worden om financiële problemen bij studenten te herkennen.
Tekst: HOP, Inge Schouten, Profielen, Edith van Gameren
Illustraties: Aileen Melief
Zou het verdwijnen van de basisbeurs deze problematiek voor nieuwe studenten in het HBO?
De oplossing ligt niet bij de HBO-instellingen, maar bij het VO. Het lenen van geld wordt vaak als iets slechts gepresenteerd en aan de andere kant wordt geld van DUO door studenten gezien als een inkomen ipv een lening.
Het gebrek aan financiële kennis is hier killing. Leerlingen op het VO leren niet hoe met geld om te gaan en het belang van geld. Als er al over gepraat wordt is geld de duivel van alles. Door op jongere leeftijd te leren omgaan met geld, wat niet iedereen adequaat bij het thuisfront leert, zullen stress en problemen om geld veel minder voorkomen.
Ipv geld te tekenen als iets slechts dient het belang en nut van geld te worden onderwezen. Geleerd moet worden hoe een budget opgesteld kan worden en hoe inkomsten en uitgaven verdeeld en gebalanceerd moeten worden. Dit kan tevens goed gecombineerd worden met vakken als economie en bedrijfseconomie, dan wel maatschappij gerichte vakken.
Het probleem moet je bij de wortels aanpakken, door geld problemen met geld op te lossen zullen de uiteindelijk geld problemen groter ipv kleiner worden.
Veel kinderen van nu beschikken over vrij veel geld als ze jong zijn en leren niet meer zuinig te zijn. Als ze iets willen krijgen ze dat van hun ouders (denk aan dure telefoons e.d.). Als ze dan als student rond moeten komen van een klein bedrag dat alleen de basisbehoeften dekt totdat ze geld gaan verdienen na hun studie, dan kunnen ze dat niet. Leren afzien en sparen voor als je iets wilt hebben is iets dat bij de opvoeding hoort. Veel ouders leren dat nu niet meer aan hun kinderen. Dus ja, het begint in het VO en de grootste taak ligt bij ouders en de opvoeding thuis.