Eigenlijk is hun idee nog tamelijk geheim. Aan het eind van het gesprek blijkt pas hoe geheim, en hoe spannend de studenten het vinden om details met een journalist te delen. Gaat iemand er straks met hun idee vandoor? Er loopt nog een procedure om hun ontwerp te laten beschermen en er zijn in het buitenland al een soort-van-concurrenten opgedoken. ‘Iedere keer als een van mijn groepsgenoten in onze appgroep iets schrijft als “moet je dit zien!”, met een link erbij, ben ik bang dat ze nu tóch de eerste Nederlandse concurrent hebben gevonden’, vertelt Thomas Baks.

Baks (21) is vierdejaars industrieel product ontwerpen (ipo) en bedenker van de luchtzuiverende plantenpot. Samen met studiegenoten Nick van Buijtenen (22) en Sander Bakx (21) is hij een eigen bedrijf gestart, PhytoAir. Profielen mag het idee uit de doeken doen, maar een foto van het huidige ontwerp delen ze liever niet.

‘Iets met planten doen’

Thomas: ‘Ik woon in een drukke straat in Rotterdam West. Ik heb vaak op het nieuws gezien hoe slecht de lucht hier is en ik had altijd al veel planten op mijn kamer omdat die voor schone lucht zorgen. Daarom wilde ik voor mijn minor iets met schone lucht doen. Mijn docent suggereerde dat het leuk zou zijn om ontwerpen en techniek met planten te combineren.’

Thomas kwam erachter dat de NASA al veel onderzoek heeft gedaan naar de luchtzuiverende kwaliteit van de bacteriën en schimmels rondom plantenwortels. ‘De schimmels en bacteriën die rondom een plant leven, zetten vuile stoffen om in voeding voor de plant.’

Planten eten vuile lucht

Planten eten dus vuile lucht. Dat is goed nieuws, want die vuile lucht is overal, dankzij de deodorant die we rondwalmen, de etenswaren die we koken en bakken, de middeltjes waarmee we schoonmaken en de verf die we op de muur smeren. ‘Daar komen verschillende schadelijke gassen bij vrij die samen VOC’s heten. Denk aan formaldehyde of benzeen. Dit zijn gassen die de meeste filters niet uit de lucht kunnen halen’, vertelt Nick.

De gassen zijn schadelijk, maar hun individuele aanwezigheid in de lucht is lastig te meten, leggen de studenten uit. Ze hebben als pilot een plant in een luchtzuiverende pot in een klaslokaal van een basisschool in Valkenburg gezet en daar zagen ze dat de totale hoeveelheid VOC’s dankzij hun speciale plantenpot sterk daalde. Ze onderzoeken nu hoe ze nog preciezere metingen kunnen doen.

Schone lucht in de klas

Naast VOC’s haalt het systeem van de studenten ook fijnstof uit de lucht. Door twee filters in de zijkant van de pot worden kleine roetdeeltjes en ander fijnstof opgevangen. Het kleinste fijnstof nemen mensen via de longen op in de bloedbaan. Dat is voor niemand goed, maar zeker voor kinderen niet omdat hun longen nog in ontwikkeling zijn.

Daarom richten de studenten zich in eerste instantie op een specifieke markt: basisscholen. Als ze die markt eenmaal hebben veroverd, willen ze de kantorenmarkt op, vertelt Nick. ‘We hebben serieuze gesprekken met bedrijven die planten in kantoren verzorgen. We moeten dan wel aanpassingen aan het ontwerp doen. Zo komen die bedrijven meestal eens in de drie á vier weken langs, terwijl onze plant wekelijks water nodig heeft. Daar zoeken we een oplossing voor.’

Geen kantoorbaan

Toen Thomas, Sander en Nick in hun derde jaar stage liepen, kwamen ze daar alle drie enigszins gedesillusioneerd vandaan. De hele dag op een ontwerpkantoor achter een computer zitten was duidelijk niet hun ambitie. Ze wilden de deur uit. Ze wilden eigenlijk wel gaan ondernemen.

Het project waar Thomas in zijn minor aan gewerkt had, leek hen een kansrijk idee voor een onderneming. Sander: ‘Zijn project heeft duidelijk toekomst. Ik vond het niet zo’n moeilijke keuze om mijn eigen project aan de kant te zetten.’

Afstuderen in eigen bedrijf

De drie productontwerpers hadden geen ondernemerservaring. Daarom kozen ze na de eerste ontwerpminor voor een tweede, extra minor in ondernemerschap. Nick: ‘Daardoor lopen we een halfjaar vertraging op.’ Thomas: ‘Verlenging!’ Nick: ‘Wij zien het natuurlijk als een halfjaar verrijking. Daarna gaan we in september beginnen met afstuderen, in ons eigen bedrijf. Dat kan eigenlijk niet bij ipo dus we hebben dat zelf moeten regelen. We hebben nu mondeling toestemming voor drie afstudeeropdrachten. Voor ons alle drie individueel, maar allemaal in ons eigen bedrijf.’

Een van de uitdagingen is bijvoorbeeld om de plantenpot interactiever te maken. Kun je op de een of andere manier zichtbaar maken wat die filterpotplant voor de luchtkwaliteit betekent? Met het fijnstof gaat dat makkelijker: ‘Als je na een halfjaar het fijnstoffilter uit de pot haalt, zie je hoe vies het is geworden. Dan zie je dus hoeveel vuil er niet meer in de lucht zit.’ Voor de VOC’s (de gassen) is dat een grotere uitdaging. Daarom wordt dat een van de afstudeervraagstukken.

Concurrentie

Hun plantenpot bestaat uit 3D-geprint plastic, met een filter en een ventilator erin. Preciezer dan dat willen de studenten liever niet zijn over hun ontwerp, ‘om de concurrentie niet al te veel op ideeën te brengen’, aldus Thomas.

De studenten hebben voor hun pilots gekozen voor de sansevieria, een plant die van nature veel verschillende VOC’s lust, tegen een stootje kan en niet veel licht nodig heeft. Hij past dus in ieder klaslokaal, verklaren de studenten.

De drie zetten alles op alles om hun product als eerste op de markt te krijgen. Er is wel concurrentie in het buitenland, maar die richt zich vooral op de VOC’s en niet op fijnstof, zegt Sander. ‘En de concurrentie is veel duurder’, vult Thomas aan. ‘Alhoewel’, corrigeert Nick, ‘we weten nog niet precies hoeveel ons product gaat kosten’.

Hun filterpot komt nu nog uit een relatief dure 3D-printer maar moet straks in massa geproduceerd worden. En ondertussen moeten ze maar hopen dat niemand hun idee pikt en er snel veel geld mee verdient. Maar in dat nachtmerrieachtige scenario weet je nu in ieder geval wie je moet bedanken voor de schonere lucht.

Tekst: Olmo Linthorst
Beeld: PhytoAir