Het Panel: ‘Lesmateriaal moet je kritisch bekijken op racisme en diversiteit’
Gepubliceerd: 12 May 2021 • Leestijd: 5 minuten en 12 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.In lijn met de plannen rond de ‘coalitie tegen racisme’ van het college van bestuur zouden de lesprogramma’s en -materialen van opleidingen moeten worden doorgelicht op racisme en discriminatie. Wat vindt Het Panel van dat plan?
Profielen besprak de coalitie met collegevoorzitter Ron Bormans en met twee deelnemers aan de gesprekstafels over racisme, student Jonnick Kirwan en docent Jean-Marie Molina Schmidt. In het plan wordt onder andere gewag gemaakt van het doorlichten van de curricula van alle opleidingen op racisme en discriminatie. Jonnick vindt daar de prioriteit moet liggen.
Kirwan: ‘Op de lerarenopleiding Frans leren studenten dat er in verschillende Afrikaanse landen ook Frans wordt gesproken, maar studenten leren niet waarom dat is. Terwijl we allemaal precies weten dat dat niet per ongeluk is gebeurd. Wat als we in dat curriculum ook ruimte maken voor Frans-Afrikaanse auteurs? Op die manier verrijk je de opleiding op professioneel en persoonlijk vlak.’
Daarom legden we de leden van Het Panel de volgende stelling voor:
‘Al het lesmateriaal moet kritisch worden bekeken (en zonodig aangepast) op racisme en diversiteit’
Joan Nunnely: ‘Concrete stappen en aanpassingen zijn NU hard nodig’
Docent studiesucces, diversiteit en talentontwikkeling bij de RAC
‘Ik ben het hiermee eens. Het is tijd om racisme te elimineren uit het systeem daar zijn duidelijke stappen voor nodig. De hogeschool wil inclusiever worden en inclusie gaat erover dat mensen zichzelf kunnen zijn en tegelijkertijd goed met elkaar kunnen samenwerken. Dat we samen een solide eenheid zijn en tegelijkertijd open staan voor alle soorten verschillen binnen de groep en daarbuiten. Dat we leren omgaan met botsende meningen, mensen die we niet kennen, niet altijd begrijpen en misschien niet zo leuk vinden. Inclusie gaat over grenzen, leiderschap, macht, privileges, conflicten, emoties, nieuwsgierigheid, verschillen en overeenkomsten. Over mensen betrekken, afwijkende standpunten actief uitnodigen en deze daadwerkelijk meenemen in de besluitvorming.
Het lesmateriaal daarop aanpassen zie ik als een belangrijke stap in het debat, zeker in het onderwijs. We komen er niet alleen met een workshop diversiteit. Elke Nederlander van kleur en elke Nederlander met een “andere” naam kent een vorm van racisme, iedere dag opnieuw. Concrete stappen en aanpassingen zijn NU hard nodig. Het is de hoogste tijd voor meer actie en zeker ook het lesmateriaal kritisch te bekijken op racisme en diversiteit.’
Ráchel Geleijnse: ‘Ik wil meer het verhaal van de andere kant zien’
Student lerarenopleiding geschiedenis
‘Ik zie ik dat er in de geschiedenislesboeken de afgelopen jaren veel meer op bepaalde onderwerpen wordt ingegaan. Als er sprake was van racisme en/of onderdrukking wordt dat meer erkend en er wordt zelfs een aantal voorbeelden benoemd die hier betrekking op hebben. De spreekwoordelijke ‘zwarte bladzijdes’ in de geschiedenis, ook die van ons eigen land, worden stukje bij beetje bespreekbaarder. Dit zorgt er ook voor dat er meer ruimte komt voor discussies met leerlingen over wat hun kijk is op racisme en diversiteit.
Maar ik mis nog iets meer diepgang. Ik zou zelf meer het verhaal van de andere kant willen zien. Er zijn genoeg bronnen en ooggetuigen te vinden die ons kunnen vertellen hoe het vanuit hun perspectief was of zelfs is, denk bijvoorbeeld aan Nederlands-Indië. Het kan bijdragen aan begrip en wederhoor naar elkaar toe. Ik ben van mening dat daar nog veel winst te halen valt.’
Ed Meesters: ‘Ik zou de stelling als lesmateriaal willen inzetten’
Docent social work
‘Binnen social work is er in jaar 1 een centraal thema: Ik en de ander. Dat gaat onder andere over bewustwording van ‘implicit bias‘: onbewuste vooroordelen met betrekking tot cultuur, seksualiteit, intelligentie, gezondheid et cetera. Het zou mooi zijn om juist een discriminerende tekst in te zetten die je uitdaagt om erover in gesprek te gaan, en ter bewustwording.
Dus doorlichten: Ja! Maar alleen maar vervangen van teksten leidt niet tot de dialoog en inclusie.
Ik zou de stelling als lesmateriaal willen inzetten. Daarbij kun je je ook afvragen hoeveel gemeenten bijvoorbeeld géén meertalige folders hebben. Hoeveel instellingen houden wel rekening met christelijke feestdagen maar niet met andere relevante dagen? Hoe zit het met veiligheid op het werk, wordt er gediscrimineerd? ‘
Stavroula Kafka: ‘Wij kijken al erg naar mondiale ontwikkelingen’
Student leisure management
Lesmateriaal moet zowel accuraat als up-to-date zijn! Ik kan me voorstellen dat het voor een aantal opleidingen een lastige taak wordt, maar we moeten blijven ontwikkelen en daar horen veranderingen bij.
Ik merk dat het op mijn opleiding makkelijk verloopt omdat wij erg kijken naar trends en ontwikkelingen op mondiaal niveau, maar ik kan me voorstellen dat er opleidingen zijn waar dat niet zo is en waar veel zal moeten veranderen. Vooral als we af willen van systematisch racisme. Ik vind het wel echt heel mooi om te zien dat er over wordt gesproken en dat er stappen worden gemaakt!’
Zeyad Al Mumar: ‘Ik begrijp verband lesmateriaal – racisme niet helemaal’
Student bedrijfskunde
‘Ik begrijp eerlijk gezegd het verband tussen lesmateriaal en racisme niet helemaal. Naar mijn mening staan ze grotendeels los van elkaar. Wel is het natuurlijk handig om je regelmatig met het onderwerp racisme bezig te houden en om alle studenten gelijke kansen te geven om zich in een professionele omgeving te ontwikkelen. Dit kan gedaan worden door er onderzoek naar te doen en daar meer over te weten komen, en dat creëert dan weer bewustwording en mogelijkheden. Ik denk dat dit meer een positief effect zal hebben.’
Gerben Sanders: ‘Vervang niet maar vul aan’
Embedded librarian
‘Het lijkt mij goed om kritisch te kijken naar wat wij studenten aanbieden op het gebied van racisme en diversiteit. Het voorbeeld van Jonnick over Frans op het Afrikaanse continent is heel sterk, dat is echt een lacune in historisch besef. In plaats van het “aanpassen” van lesstof, pleit ik liever voor aanvullen. Wat de Fransen in bijvoorbeeld Noord-Afrika hebben uitgespookt, of de Belgen in Congo, het kolonialisme van Nederland in Indonesië en Suriname, dat poets je allemaal niet meer weg. Dat is gebeurd, het was ongelofelijk abject.
Het lijkt mij beter om het perspectief van toen aan te vullen met onze contemporaine blik op kolonialisme, racisme en diversiteit. Een degelijk historisch besef en kennis van verschillende zienswijzen zijn het beste wapen in de strijd tegen racisme, discriminatie en kolonialisme. Wordt de foto van Rosa Parks voorin de bus niet een veel krachtiger beeld als je weet waartegen zij met deze actie protesteerde?’
Ilse Stokman: ‘Vooral LGBTQ-community krijgt weinig aandacht’
Student bedrijfskunde
‘Ik denk dat het belangrijk is om op racisme en diversiteit te letten in het lesmateriaal. Maar dan alleen als het alles betreft, dus over alle mensen, geloven, geaardheden en alle andere onderwerpen die onder deze categorie vallen.
Vooral de LGBTQ-community krijgt weinig aandacht. Maar er zijn ook verkeerde assumpties over geloven en rassen, waar meer op gelet moet worden.’
Hilde Valentin: ‘We zijn met z’n allen verantwoordelijk’
Docent bij de dienst onderwijs en ontwikkeling
‘Lesmateriaal kritisch bekijken op racisme en diversiteit is wel het minste wat we kunnen en moeten doen. Dit is slechts een begin. We moeten ons als docenten bewust zijn van ons taalgebruik, want ook daar zitten blinde vlekken. Uitsluitingsmechanismen in de klassen moeten we signaleren en steeds opnieuw ter discussie stellen, zoals bijvoorbeeld bij de vorming van projectgroepjes. Deze zijn soms snel ‘vol’ en ‘toevallig’ vallen de studenten met een kleurtje, of de wat oudere student of de student voor wie Nederlands niet de moedertaal is, daarbuiten.
Natuurlijk is het belangrijk dat er bij het aannamebeleid op gelet wordt dat de teams een afspiegeling van de samenleving zijn. Maar we mogen de verantwoordelijkheid voor het signaleren van racisme of uitsluiting nooit alleen bij de mensen neerleggen die er persoonlijk mee te maken hebben. We zijn er met ons allen verantwoordelijk voor een echte inclusieve leergemeenschap te zijn, waar elke student en elke werknemer, ongeacht huidskleur, afkomst, religie of seksuele voorkeur zich echt thuis voelt en daardoor maximaal kan presteren.’
Tekst: Jos van Nierop
Illustraties: Demian Janssen
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
Ik denk dat het belangrijk is om de lesstof door te nemen. We moeten niet willen dat het een verkeerd beeld schept en wel uit verschillende hoeken wordt bekeken.
Zo ook in de geschiedenisboeken en lesstof waarbij niet vermeld is dat slavernij ook bij de Afrikaanse stammen zelf ligt en dat slavernij en kolonisatie niet alleen door Blanke mensen werd gebezigd. Maargoed, ik/dat zal niet woke genoeg zijn, ben ik bang.
Gaan we echt racisme/discriminatie aanpakken op deze school? Dit betreft dan ook discriminatie naar ALLE kleuren, dus ook wit??
Anyway, ik ben benieuwd en wacht het af.
Ik heb gelukkig wel mijn officiele White Privilege Card binnen, kan ik hiermee ook afrekenen bij de cateraars op deze school?
https://officialhodgetwins.com/collections/all/products/white-privilege-card
@Jasper, wat heeft het vermelden dat anderen ook slavernij bedreven te maken met het onderwerp binnen een context zoals het gegeven voorbeeld van Franstaligheid in Afrika binnen een lerarenopleiding Frans?
Het komt over alsof je emotioneel getroost moet worden wanneer dergelijke dingen worden benoemd door te verwijzen naar andere mensen die ook slechte dingen deden, ongeacht of dit iets met het onderwerp te maken heeft of iets aan het slavernij-verleden van de westerse landen verandert. Bestaan er ook officiële White Fragility Cards?
Heb je ooit nog een voorbeeld kunnen vinden naar hoe er tegen witte mensen binnen de Hogeschool gediscrimineerd wordt? Bij deze herhaal ik het verzoek, ik ben nog steeds nieuwsgierig.
@S.Heikamp
Nogmaals: Er wordt geen onderzoek gedaan naar dit onderwerp.
Voorbeelden van discriminatie/racisme naar Witte mensen:
*in de krant, in columns.
* doorgeslagen diversiteitsbeleid.
*Anti-discriminatieburo`s die beweren dat racisme naar witte mensen niet bestaat of kan.
*docu`s op TV.
Waarbij een specifiek probleem inherent aan deze groep/huidskleur wordt verbonden.
Ik kan er wel links van plaatsen..
Weet je wat het probleem is,.. dat het voorkabbelt en erger wordt (en misschien lijdt tot geweld in de toekomst)… Het feit dat je alles mag zeggen over witte mensen en hen mag onderdrukken met beleid.. Dat is geen racisme, geen discriminatie.. Je zoekt het maar uit.
Ik ben op het punt dat ik iemand de ***** in scheld als degene dit tegen mij zegt/doet, in mijn gezicht.
Ja, misschien is die white fragilitycard wel te verkrijgen, lol, net als dat er black privilege en black fragility te krijgen is.
Nee, niet met beleid, gelukkig. In woord wel, namelijk bij monden van de directeur die zei: De school is te wit.
Of bijvoorbeeld in de comments op dit prachtig Woke platform als je wit bent en een mening hebt over racisme of ras.
Dat je het niet ziet, of niet kan erkennen is hypocriet. Want mocht dezelfde situatie zich voordoen, maar de kleuren zouden zijn omgedraait… Dan hoor ik o.a. jou weer B*tchen over anti-zwart racisme of racisme naar ‘mensen van kleur’.
Wat zou jij zeggen als ik zou zeggen: ‘Rotterdam is te gekleurd’, ‘deze school is te gekleurd’ of iets in die zin?
Maar tegen blanke mensen mag het.. hypocriet,.. weet je wel.
Anyway, dit is de laatste keer dat ik op dit onderwerp reageer en neem het maar niet meer serieus,.. ik ben er klaar mee,.. dat woke gedoe.
@Jasper, ik vroeg specifiek naar voorbeelden van discriminatie tegen witte mensen op de Hogeschool. Allicht ga je, als je de hele wereld neemt, voorbeelden vinden van discriminatie naar witte mensen. Het is een belachelijke positie dat dat niet mogelijk is of niet zou gebeuren, maar gelukkig is dat ook geen positie die breed wordt onderschreven door progressieve of zgn. “woke” mensen.
Sorry maar als witte mensen worden onderdrukt door systematisch beleid moet je dat in de realiteit aan kunnen wijzen, en dat gebeurt gewoon niet. Diversiteitsbeleid is geen onderdrukking van witte mensen, het is een gelijktrekking. Om de een of andere vreemde reden moet dit continu worden herhaald omdat zodra sommigen horen dat een systematisch voordeel gemitigeerd zou kunnen worden ze beginnen te piepen omdat opeens niet meer aan hun verwachtigen wordt voldaan.
Of deze verwachtingen realistisch zijn of van gelijkwaardigheid spreken doet er niet toe, het wordt als een verlies bestempeld en omdat het verlies is, discriminatie. Zo werkt discriminatie niet, positieve discriminatie corrigeren is geen discriminatie. Je kan niet klakkeloos alles wat je benadeeld als discriminatie bestempelen in de hoop dat je dan van hetzelfde argument gebruik kan maken als de reden dat dit uberhaupt gebeurd. Dat heeft niets te maken met het niet zien, dat heeft te maken met een onderscheid begrijpen tussen daadwerkelijke discriminatie, welke ook witte mensen kan overkomen, en alles wat je niet bevalt als discriminatie bestempelen.
Ik begrijp dat je bang kan zijn over de toekomst en daardoor allerlei doem-scenario’s gaat bedenken, maar realistisch is dit wederom niet. Veranderingen treden continu op, en vrezen dat dit kan leiden tot geweld, wat een veel voorkomend gevoel is, is een vrees die in verreweg de meeste situaties niet uitkomt. Voorspellingen over de toekomst gebaseerd op ‘of het erger wordt’ zijn niets anders dan een reflectie van angst, geen realiteit. We bezitten nog steeds geen kristallen bollen.
Over uitspraken als “de school is te wit” en “Rotterdam is te gekleurd” heb ik maar een reactie: wat wordt daarmee bedoeld? Als de Hogeschool een reflectie moet zijn van haar omgeving en daarin blijkt dat de structuur gedomineerd wordt door de aanwezigheid van een bepaalde groep waarbij die aanwezigheid niet in de omgeving gelijkwaardig blijkt te zijn, is dat een heel simpele en duidelijke betekenis.
Wanneer je zou zeggen “Rotterdam is te gekleurd” kan ik zo even niet bedenken wat je daarmee bedoelt omdat ik niet weet wat je daarmee vergelijkt. Het is dus totaal niet hypocriet, wanneer je denkt over wat de verantwoording en betekenis van een uitspraak is. Context is belangrijk. Je vraagt zelf regelmatig om definities, maar het blijkt ook uit iedere discussie dat je eerste ingeving is de definitie waar je het meest bang voor bent, direct in te vullen.
Verder staat het je vrij om op dit zogenaamde “woke platform” je mening te schrijven, maar ja dan krijg je wel eens weerwoord. Weerwoord geven is geen discriminatie, je verhinderen je mening te schrijven zou dit wel kunnen zijn maar dat gebeurt niet. Reacties hier gebeuren op persoonlijke noot, niet op basis van authoriteit, er staat je dus geen strobreed in de weg. De enige hinder is de kwaliteit van je inhoud, het zou wel eens kunnen zijn dat iemand je om verantwoording vraagt.