En dat is nodig, blijkt uit onderzoek van de mensenrechtenorganisatie elf procent van de vrouwelijke studenten en één procent van de mannen maakt in haar/zijn studententijd ongewenste seks mee. ‘Ik schrok zelf heel erg van deze cijfers’, zegt Ron Bormans, collegevoorziter van de HR, ‘en ik snapte niet dat dit niet meer teweegbracht, ik vond de cijfers shockerend.’

Wat het wel teweegbracht, is dat de HR vandaag een manifest ondertekende waarin de school belooft zich in te spannen tegen seksueel geweld. Een symbolisch moment, zegt Bormans ‘maar daar mag het niet bij blijven’. Hij spreekt de hoop uit dat dit symbool ervoor zorgt dat studenten die ‘ergens mee rondlopen’, wél de stap durven zetten om erover te praten.

Wetgeving met focus op wederzijdse instemming

Bormans zette zijn handtekening aanwezigheid van Norbert Hendriks en Janna Willems van Amnesty International. Zij werken samen aan de campagne ‘Let’s talk about yes’ en waren – gekleed in de campagne-hoodies – naar Museumpark gekomen om bij de ondertekening te zijn en met docenten en studenten in gesprek te gaan.

Amnesty is nu anderhalf jaar bezig met dit onderwerp, vertelt Janna. De organisatie pleit voor een wetswijziging van de strafwetgeving met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag; wederzijdse instemming moet centraal staan. Zo’n wet is nu in de maak, al mag het van Amnesty allemaal wel wat sneller gaan.

Vrienden horen het verhaal het eerst

In de klas bij de minor ‘geweld’ van Instituut voor Sociale Opleidingen (ISO) praten de Amnesty-medewerkers en Bormans verder met docenten en studenten. Hoe kan de school hier meer aan doen, vraagt Bormans. Een student denkt dat bij veel opleidingen de slc’er zijn of haar taak op dit gebied wat meer zou moeten pakken.

Het hoeft niet per se van docenten of begeleiders op school af te hangen, benadrukt Janna. De bewustwording onder studenten zelf mag ook groter zijn. ‘Bij de meeste studenten die iets meemaken is een vriend, vriendin of huisgenoot de eerste bij wie ze hun verhaal doen. Als wij er als vrienden of huisgenoten niet goed op reageren kan het zijn dat die persoon dichtklapt en het verhaal ook niet meer aan anderen durft te vertellen.’

Van nee naar ja

Met de slogan ‘Let’s talk about yes’ wil Amnesty de focus verschuiven van het slachtoffer (waarmee het zijn of haar ‘probleem’ is) naar beide betrokken partijen, van ‘nee’, naar ‘ja’. Misschien aanvankelijk onwennig of ongemakkelijk, maar ‘wederzijdse instemming kan de seksuele beleving veel leuker maken’, aldus Norbert.

De studenten in de minor-klas komen van de opleiding social work, maar ook van de lerarenopleidingen. De meningen over wat je wanneer met kinderen en jongeren moet bespreken, lopen uiteen. Zo zijn sommigen bang dat je met een project als ‘lentekriebels’ de indruk wekt bij basisschoolleerlingen dat ze al met seks bezig zouden moeten zijn. ‘Hier moet ik toch even ingrijpen’, zegt docent Jan, ‘uit onderzoek blijkt dat praten over seks niet leidt tot meer seks.’ Zijn collega Ewa valt hem bij. ‘Juist in landen waar dit allemaal onbespreekbaar is, rijzen de cijfers van ongewenste zwangerschappen en seksueel geweld de pan uit.’

‘Taboe lijkt groter geworden’

Sommige studenten zijn opgegroeid in een thuissituatie waar volop en in alle openheid over seks gepraat kan worden en juichen dat toe: ze weten beter waar hun grenzen liggen. Een student vertelt dat hij daardoor ook heeft geleerd hoe hij met de andere sekse om hoort te gaan: ‘Zelfs toen ik voor het eerst een meisje kuste op mijn twaalfde vroeg ik al toestemming.’ Docent Ewa, moeder van vier zoons, ziet het ook als haar taak hen te leren steeds toestemming te vragen.

De seksualisering van de samenleving is ook een onderwerp, meisjes die op jonge leeftijd het idee krijgen dat ze eruit moeten zien als een sekssymbool of dat het raar is dat ze nog maagd zijn – op hun twaalfde. ‘Die seksualisering houdt helemaal geen gelijke tred met het gesprek over seks, het taboe lijkt alleen maar groter geworden’, stelt docent Jan. ‘We denken ook dat jonge mensen heel veel weten over seks, over niet zwanger worden enzovoort, maar dat is helemaal niet waar’, zegt zijn collega Ewa.

Tot slot komen er cupcakes op tafel, vanwege de primeur die de HR had met de ondertekening. Kleine taartjes met ‘JA’, ondanks de ernst van het onderwerp hebben ze toch iets feestelijks. Want ‘praten over consent kan heel sexy zijn’.

Tekst: Edith van Gameren
Foto’s: Hans Tak

Volg ons op Instagram