Lieve Tosca, ik ben kwetsbaar en mijn collega wil zich niet laten vaccineren. Hoe moeten we samen werken?
Lieve Tosca,
Binnenkort mogen we allemaal weer op de hogeschool werken. Natuurlijk kijk ik daar naar uit want ik heb mijn collega’s al lang niet gezien, maar ik heb er ook buikpijn van. Ik heb een kwetsbare gezondheid en ben gevaccineerd, maar door de medicatie die ik slik werkt de vaccinatie niet zo goed als bij anderen. Een COVID-19 besmetting kan nog steeds heel naar voor mij uitpakken. Al mijn collega’s zijn gevaccineerd, op een na. Hij hield zich de afgelopen periode ook niet aan de coronaregels, maar daar had ik op afstand weinig last van. Straks komt hij ongevaccineerd naast me zitten, met mogelijk alle gevolgen van dien. Hoe moeten wij samen in een ruimte werken?
Lfs,
Risicogroep
Lieve Risicogroep,
Wat vervelend dat jullie hier in het team mee moeten dealen. Helaas vrees ik dat jullie niet de enigen zijn. Het RIVM doet doorlopend onderzoek naar vaccinatiebereidheid en vorige maand stond Nederland er als volgt voor: negentig procent van de Nederlanders is gevaccineerd of wil gevaccineerd worden, vijf procent twijfelt en de laatste vijf procent wil het niet. Dat betekent dat er ook op de Hogeschool Rotterdam medewerkers en studenten zijn die (nog) niet gevaccineerd zijn.
Op de website van de algemene onderwijsbond (AOB) staat dat een werkgever, in jouw geval dus de HR, vaccineren niet kan verplichten omdat het in strijd is met het recht op de lichamelijke integriteit. ‘In uitzonderlijke gevallen zou het van je gevraagd kunnen worden. Bijvoorbeeld wanneer je werkt met zeer kwetsbare leerlingen en/of collega’s en het vanwege medische redenen niet mogelijk is om de voorzorgsmaatregelen – anderhalve meter afstand, mondneusmaskers, et cetera – na te leven. Dan nog moet er eerst gekeken worden of je dezelfde werkzaamheden niet op andere (digitale) wijze kunt uitvoeren, of dat je (tijdelijk) andere vervangende werkzaamheden krijgt.’ Medewerkers beslissen uiteindelijk zelf of ze zich laten vaccineren en ze mogen het verzoek van de werkgever dus ook weigeren.
De HR laat weten dat ze de keuze van de student of medewerker om zich al dan niet te laten vaccineren respecteert en zegt ook: ‘We staan er als hogeschool uiteraard wel positief tegenover dat zoveel mogelijk mensen zich laten vaccineren, omdat het bijdraagt aan de bestrijding van het aantal besmettingen en ervoor kan zorgen dat ons onderwijs op locatie gewaarborgd blijft.’
Nou Risicogroep, daar zit je dan met je kwetsbare gezondheid en ongevaccineerde collega. De hogeschool moedigt vaccineren aan, maar kan niets verplichten. Het is dus aan jou, je collega en jullie leidinggevende om een manier te vinden om samen te werken. Er zijn opties. Als jullie allebei in deeltijd werken is het waarschijnlijk mogelijk om een rooster te maken waarin jullie zo min mogelijk samen op kantoor zijn. We hebben ondertussen geleerd dat thuiswerken vaak prima kan, dat biedt ruimte om flexibel te plannen en elkaar te ontlopen.
En als jullie toch in een ruimte moeten werken, zou je je collega kunnen vragen voor hij naar het werk komt een zelftest te doen. Het is misschien in strijd met zijn overtuigingen over het virus, maar zo’n test doet hem geen kwaad en kan jou een boel gedoe besparen. Medewerkers en studenten van de HR kunnen nog tot 31 juli gratis zelftesten bestellen. Als je dat nu alvast doet, heb je ze in ieder geval na de vakantie in huis.
Overigens is het goed om nu al na te denken over de situatie na de zomervakantie, want we hebben geen idee hoeveel mensen er tegen die tijd met het virus besmet zijn. Als de dalende lijn zich doorzet, zijn er na de zomervakantie amper mensen ziek en is de kans dat jij op het werk besmet raakt minimaal. Misschien is het dan voldoende om af te spreken dat mensen met corona-achtige klachten zich ziek melden of thuiswerken.
Ik hoop dat jullie er samen uitkomen en dat je collega zich een beetje menselijk opstelt in deze. Want dat jij vreest voor je leven om levenskeuzes die hij maakt, vind ik persoonlijk heel verdrietig.
Overigens zou ik heel graag een verhaal maken over medewerkers en studenten die zich (nog) niet laten vaccineren. Ik ben benieuwd naar hun overwegingen. Wil jij hier met me over praten – dat mag anoniem – dan hoor ik graag van je.
Lfs,
Tosca
Het nadeel van testen; het is een momentopname. Dus iemand kan – in theorie – een dag later wel besmettelijk zijn. Ik ben van 1954 en kan mij nog een vriendje op de basisschool herinneren die Polio had. Beide benen in ijzeren beugels. Zie je tegenwoordig niet meer. Hoe zou dat toch kunnen?
Ik spreek ook weleens mensen die geen vaccinatie willen. Ik kan ze niet altijd goed begrijpen, want inderdaad we gaan dankzij vaccinaties hier toch maar mooi door het leven zonder al die enge ziektes waar we vroeger nog aan doodgingen. Maar ik kan wel respecteren dat een ander er niet hetzelfde instaat als ik. En het is ook wel goed dat de regering mensen de keuze zelf laat maken. Ik denk dat juist wanneer het dwingend wordt, de vaccinatiebereidheid onder mensen verder zou dalen. We doen dingen nou eenmaal met meer enthousiasme als we de keuze zelf hebben gemaakt, dan als die voor ons is gemaakt.
Goed bedoeld advies maar in de praktijk lijkt me dit niet uitvoerbaar en bovendien niet accuraat…
Ook gevaccineerde mensen hebben geen garantie dat ze Corona niet meer zullen krijgen en niet meer kunnen doorgeven, het lijkt een paradox maar zodoende zijn de niet-gevaccineerde collega’s niet per se gevaarlijker voor mensen in de risicogroep dan de wel-gevaccineerde zijn. (https://www.rivm.nl/covid-19-vaccinatie/vragen-achtergronden/werking)
De mensen in de risicogroep zullen persoonlijke overwegingen moeten maken over het (relatieve) risico waar ze zichzelf aan blootstellen, ze kunnen anderen niet verplichten tot zelf-testen en ook het verplicht afwisselen op locatie qua rooster is wat mij betreft uiterst glad ijs. De vaccinatie-status is überhaupt een vertrouwelijke en beschermd stukje medische informatie – dus hoe wil je dat gaan bijhouden? En gaan we dat straks ook verplicht stellen voor andere besmettelijke ziektes die een risico vormen voor anderen? Waar stopt het dan?
Geen risico lopen is niet haalbaar in het leven, daar moeten we het met zijn allen mee doen vrees ik.
Hi Keen,
Goed punt, of iemand wel of niet gevaccineerd is, is vertrouwelijke informatie. Maar nu het bekend is en deze collega met een kwetsbare gezondheid zich niet veilig voelt op de werkplek, zie ik geen andere manier om tot een oplossing te komen. De kwetsbare collega kan immers niet ‘vergeten’ dat de collega zich niet laat enten.
Je schrijft ook terecht dat ‘geen risico lopen niet haalbaar is in het leven’, maar bepaal jij (of de werkgever) welk risico iemand acceptabel moet vinden? Een kwetsbare collega dwingen te werken op een manier die mogelijk schadelijk is terwijl we het afgelopen jaar hebben geleerd dat thuiswerken in veel gevallen prima kan, lijkt mij dan weer niet de oplossing.
Ik ben benieuwd naar jouw oplossing!
Grts Tosca
Hi Tosca,
Het is echt een lastige, want dat risico bepalen we uiteindelijk samen, maar mijn belangrijkste argument is dat de kwetsbare groep óók ten opzichte van de wel-gevaccineerde voorlopig nog voorzichtig moet zijn. Persoonlijk zou ik mensen in die situatie daarom aanraden om de preventiemaatregelen die nu in het algemeen gelden te blijven handhaven voor zover dat mogelijk is binnen hun omgeving, in ieder geval tot er meer duidelijk is over nieuwe varianten en de besmettelijkheid na volledige vaccinatie, voorlopig heeft het nog geen zin om iemand die zich niet laat vaccineren daar anders in te behandelen.
Bovendien is het ook goed mogelijk dat deze ongevaccineerde persoon toch immuun is als gevolg van een natuurlijke besmetting, en zou in dat geval dus exact zelfde risico opleveren als een gevaccineerd persoon… dus ja… als we zelfbeschikking, privacy en andere vrijheden vooropstellen in onze maatschappij is er niet echt een andere oplossing als je het mij vraagt… met het precedent dat we anders scheppen is het einde zoek.
Ik heb mij overigens zelf wel laten vaccineren en ben er ook voorstander van dat iedereen die kan het ook zou laten doen. Een verplichting en eventueel discriminerende maatregelen als gevolg daarvan is echter weer van een totaal andere orde.
@Keen, in je gegeven bron staat een link naar besmettelijkheid na vaccinatie, deze verwijst naar: https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/05/20/transmissie-na-vaccinatie
De eerste onderzoeken wijzen uit dat vaccinatie ook transmissie reduceert. De best beschikbare wetenschappelijke informatie die we op dit moment hebben leidt dus tot de conclusie dat gevaccineerde mensen een minder risico zijn voor kwetsbare groepen dan ongevaccineerde mensen.
Je conclusie dat niet-gevaccineerde mensen niet per se gevaarlijker zijn, is dus onterecht. Het feit dat geen garantie gegeven kan worden dat een gevaccineerd, geinfecteerd persoon alsnog corona kan doorgeven, betekent niet dat de risico’s van besmetting door een gevaccineerd geinfectered persoon en een ongevaccineerd geinfecteerd persoon gelijk zijn.
Natuurlijk heb je gelijk wanneer je zegt dat geen risico’s lopen niet haalbaar is, maar dat betekent natuurlijk niet dat alle risico’s over een kam geschoren kunnen worden. We schaffen ook de verkeersregels niet af omdat er wel eens een ongeluk gebeurt, onze samenleving zit vol met maatregelen die gericht zijn op het reduceren van risico. Risico beperken is normaal.
Verder sluit ik me bij Tosca’s vraag aan, hoe zie jij een oplossing?
Hoi S. Heikamp,
Als je die informatie goed leest zie je wel dat het voorlopige bevindingen zijn uit slechts twee onderzoeken die nog niet zijn peer-reviewed, met conclusies trekken moeten we dus beide voorzichtig zijn, maar ik vind mijn huidige stelling niet onterecht omdat ook het RIVM zelf aangeeft dat gevaccineerde mensen nog steeds een besmettingsgevaar vormen. Tot we echt zeker weten dat dat niet zo is zal dat advies ook blijven staan verwacht ik.
Daarnaast ook de vergelijking tussen immuniteit uit natuurlijke besmetting ten opzichte van die uit een vaccinatie… we kunnen voorlopig nog niet veel zinnigs zeggen over de verschillen tussen die twee groepen. Maar ik vind dat de nadruk in deze discussie meer zou moeten liggen bij de vraag of iemand immuun is; hoe die immuniteit tot stand is gekomen moet geen verschil uitmaken.
Zodoende denk ik toch echt dat het voor iedereen praktischer zou zijn als de risicogroep (zelf) nog een klein beetje afstand houdt op persoonlijk niveau terwijl de rest daar minder rekening mee hoeft te houden. (Dat bedoel ik met persoonlijkoverwegen risico)
Je gaf het verkeer als uitstekend voorbeeld, er gebeuren dagelijks ongelukken, en toch is het niet verboden om naast elkaar op straat te rijden zodat dat risico echt nul zou zijn, het moet immers wel praktisch blijven. Bovendien lijkt mij de kans dat ons iets overkomt in het verkeer toch nog altijd vele male groter dan de kans op Covid en inderdaad, we stoppen daarom ook niet met rijden en we nemen het onze werkgever ook niet kwalijk dat het verkeers-risico ons wordt opgedrongen. Toch?
de discussie gaat hier vooral over welke individuele risico’s aanvaardbaar zijn in deze situatie. Met wetenschappelijke onderbouwing leidt dit tot een discussie, die nog jaren kan duren.
praktisch gezien is de oplossing niet zo ingewikkeld:
1) beide werknemers hebben recht op een werkplek
2) de werkgever moet zorgen voor een veilige werkplek
als beide werknemers samen moeten werken, dan zal dit of digitaal of op flinke afstand moeten. Is er geen werkopstelling te vinden, waarbij bureaus enkele meters uit elkaar staan? Op die manier heb je wel menselijk contact. Schermen delen kan via Teams e.d.
Mocht de collega geen afstand houden, dan is dit ook een kwestie van geen respect voor de ander.
komende maanden moeten we allemaal weer wennen aan het accepteren van ‘vreemden’ in de personal space; hou dan ook rekening met mensen, die dit niet accepteren.
@Keen,
Ik heb dat inderdaad ook gelezen, maar het is niet erg logisch om nieuwe data te negeren omdat die mogelijk nog kritiek krijgt, wat evengoed niet hoeft te gebeuren. Als we onze conclusies op een door data ondersteund voortschrijdend inzicht baseren, kunnen we niet zeggen dat beide groepen een even groot risico vormen.
Als blijkt uit peer-review dat er kritiek te leveren is op die onderzoeken, kunnen we onze positie aan de hand van deze nieuwe gegevens aanpassen maar uit een mogelijkheid kan nooit een geldige conclusie worden getrokken over actualiteit. Dat verspreiding verminderd wordt door vaccinatie was al een goede hypothese, rekening houdend met hoe ziekteverspreiding werkt, er is positivistisch bewijs voor, en nog geen falsificatie.
Ik ben het met je eens dat we geen onderscheid hoeven maken in het pad naar immuniteit, maar nergens uit dit verhaal blijkt dat deze persoon geinfecteerd is geweest, en mensen die geinfecteerd zijn geweest zijn niet per definitie immuun; ze zijn niet eens net zo goed beschermd als mensen die gevaccineerd zijn. Het vaccinatieprogramma geeft dan ook aan dat deze mensen met 1 vaccinatiedosis evengoed beschermd zouden zijn.
Als we bij het verkeersvoorbeeld als vergelijking blijven, is verkeersveiligheid in acht nemen een basisvoorwaarde voor deelnemen aan het verkeer. In het verkeer passen we soms nieuwe regels toe om deze veiligheid te verbeteren, en veranderen we verkeerssituaties om de kans op ongelukken te reduceren, dus dat kunnen we prima ook doen bij infectieziektes.
Bij verkeersdeelname gaan we er niet alleen van uit dat mensen de regels in acht nemen, wat de collega in dit verhaal duidelijk niet eens wil doen, maar ook dat de verkeersveiligheid voorop staat en dat je daarnaar handelt. Mensen die naast elkaar rijden is misschien niet expliciet verboden (waar nog best wat vraagtekens bij te zetten zijn, overigens), maar bewust zo dicht mogelijk op de andere auto gaan rijden of andere soortgelijke acties die die situatie nog minder veilig maken kan je toch echt voor aan de kant gezet worden door de handhaver.
Bumperkleven was hier ook een goed voorbeeld voor, al is deze tegenwoordig in de wet gedefineerd, dit is pas sinds 2008. Het is doodnormaal om nieuwe maatregelen te introduceren wanneer mensen gedrag vertonen wat de veiligheid van anderen niet respecteert.
“Ik hield me aan de regels” is geen excuus voor het veroorzaken van verkeersongelukken, en ook dit is in de wet opgenomen via artikel 5 van de wegenverkeerswet, ik citeer: “Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.”
Als we verkeersdeelname een goede vergelijking vinden, en daar lijken we het over eens te zijn, behoort ook deze regel in acht te worden genomen. Wij hebben verantwoordelijkheid als deelnemers in het verkeer tegenover andere deelnemers. Soortgelijk hebben wij verantwoordlijkheid tegenover onze collega’s en hun veiligheid want deze verantwoordelijkheid treed in werking in iedere context van deelname aan het sociale domein. Afschuiven op de regelgevende instantie is te simpel.
Daarnaast mogen we ook de doelmatigheid van de handeling in acht nemen bij dit soort overwegingen. Bij verkeersdeelname kan je aantonen dat dit een doel dient die een risico waarborgt, namelijk het bereiken van een bestemming zoals b.v. werk. Ik ben heel benieuwd naar wat iemand denkt dat de doelmatigheid is van de onwil zich aan corona-maatregelen te houden ter bescherming van een collega.
Als iemand me die uit kan leggen, graag, ik zie het niet. Intussen wens ik onze kwetsbare collega het allerbeste.
@Keen Je legt de verantwoordelijkheid helemaal op de kwetsbare persoon. Mensen die kwetsbaar zijn ondanks vaccinatie leven sinds de pandemie al super voorzichtig. Ik ben een van die mensen. Ik draag altijd mijn mondkapje, ik ben sinds de pandemie niet bij vrienden thuis geweest en heb mijn familie een handvol keer bezocht. Zelfs nu de regering vindt dat de meeste maatregelen niet meer hoeven draag ik altijd mijn mondkapje in winkels en supermarkt. Bij uit eten zit ik alleen buiten en op terrassen die niet druk zijn. Ik vermijd drukke plekken en denk er niet eens aan om bijvoorbeeld naar de bioscoop te gaan.
Ik zou mogen hopen dat mensen die kwetsbaar en voorzichtig zijn ook op werk veilig kunnen zijn. We hebben ook gewoon recht op meedoen met de samenleving op een veilige manier. En niet dat we binnen moeten blijven omdat een deel van de mensen ervoor kiest om zich niet te laten vaccineren of zich niet te houden aan ‘thuis blijven bij klachten’ of 1.5m afstand houden. Ik wil in ieder geval niet komend jaar(en?) binnen blijven totdat corona beter beheersbaar is behandelbaar is, omdat anderen niet meehelpen aan de veiligheid van anderen. Het heet tenslotte een SAMENleving.