Meldingen op een Instagram-account in november 2020 brachten de zaak aan het rollen; een docent van de Willem de Kooning zou grensoverschrijdend hebben vertoond. Hoewel er geen ‘melding’ van gemaakt was via de officiële kanalen (bijvoorbeeld bij een slc’er, vertrouwenspersoon of de directie) was het aanleiding voor de academie om een onderzoek te laten uitvoeren. Vandaag werden de uitkomsten daarvan bekend.

De WdKA laat in een statement weten dat inderdaad sprake was van grensoverschrijdend gedrag.

De WdKA laat in een statement weten dat inderdaad sprake was van grensoverschrijdend gedrag. Er zijn passende maatregelen genomen, schrijft directeur Jeroen Chabot. De school betreurt het zeer, schrijft hij, dat ‘een aantal personen hier binnen de academie mee geconfronteerd is.’ Om privacyredenen wordt meer informatie niet gedeeld.

Behalve dit ene geval, zijn er geen andere signalen gekomen van grensoverschrijdend gedrag. Dat relaties tussen docenten en studenten niet gedoogd worden, was bij respondenten bekend, schrijft het onderzoeksbureau. Overigens vinden niet alle respondenten dat verbod nodig, er is immers sprake van meerderjarigheid. Maar, schrijft de onderzoeker: ‘Zij gaan hierbij volledig voorbij aan de afhankelijkheid die zal spelen en aan het effect op de omgeving. Medestudenten en collega’s zullen zich waarschijnlijk minder veilig voelen in het geval van een dergelijke relatie. Men weet niet wat er nog vertrouwelijk met de ander besproken kan worden (…)’

Breder onderzoek

Omdat het op grond van de signalen op sociale media niet juist leek om alleen de ene genoemde persoon te onderzoeken, heeft onderzoeksbureau Bezemer en Schubad een breder onderzoek gedaan. Aanleiding daarvoor waren ook meldingen van studenten die zich racistisch of discriminerend benaderd voelden.

Uit dat onderzoek, waarvan de redactie van Profielen een verslag heeft gekregen, kwam dat de sociale veiligheid op de WdKA een cijfer tussen de 6,5 en de 8 krijgt, een resultaat waar de academie blij mee is.

Subtiel seksisme

Er zijn bij de onderzoekers geen signalen binnengekomen over andere gevallen van grensoverschrijdend gedrag. Wel worden vrouwen anders behandeld dan mannen, zegt een respondent. Op dit gebied is het van belang, stelt het rapport, ‘dat men zich realiseert dat het van groot belang is om gezamenlijk aan een gewenste cultuur te werken, hetgeen betekent dat men elkaar gaat aanspreken op (soms subtiele) seksistische, buitensluitende opmerkingen.’

‘… noodzakelijk om medewerkers en studenten mee te nemen in de gedachtewereld van diversiteit en inclusie’

Als het gaat om discriminatie op grond van ras is ‘het noodzakelijk om medewerkers en studenten mee te nemen in de gedachtewereld van diversiteit en inclusie’. Ook heeft een van de respondenten aangegeven dat de WdKA niet voldoende zorgt voor gelijke mogelijkheden voor studenten met lichamelijke beperkingen. ‘Genoemd wordt dat ondanks gemaakte afspraken rondom de lichamelijke beperking, de student veel hindernissen tegenkomt omdat docenten het niet nodig vinden zich aan de afspraken te houden.’

‘Didactiek van breken niet meer van deze tijd’

De werkdruk is ook een aandachtspunt, al zijn de reacties van respondenten op dit gebied niet ‘alarmerend’. Toch adviseert het bureau om met de studenten na te gaan of er voldoende gedaan wordt om de opleiding ‘behapbaar’ te houden.

De onderzoeker geeft de WdKA ook een aantal expliciete complimenten.

Als het gaat om de didactiek spreekt een respondent van een aanpak van ‘afbreken’ om dan weer op te bouwen. De onderzoeker is daar duidelijk over: ‘Het idee dat het een goede methode is om studenten eerst te breken en dan weer te herstellen, met wat voor onderbouwing ook (zoals op deze wijze de student voorbereiden op de harde toekomst), is niet meer van deze tijd.’

De onderzoeker geeft de WdKA ook een aantal expliciete complimenten. Zo is er geen sprake van een pestcultuur, komt er zelden geweld voor en is er geen negatieve sfeer van concurrentie, die soms bij kunstopleidingen op de loer ligt.

WdKA zet veranderingen in

De Willem de Kooning gaat aan de slag met het rapport. Inmiddels zijn er twee medewerkers aangesteld die ‘in het bijzonder gaan adviseren op het gebied van gelijkheid, discriminatie en inclusie’, vinden er reguliere gesprekken plaats met studenten over dit onderwerp en wordt in de werving gestreefd naar diversiteit in het team en naar meer diverse perspectieven in het onderwijsprogramma.

Inmiddels zijn er twee medewerkers aangesteld die ‘in het bijzonder gaan adviseren op het gebied van gelijkheid, discriminatie en inclusie’.

Sociale veiligheid is een belangrijk aandachtspunt voor de directie: ‘We begrijpen dat directie en management hierin een voorbeeldrol vervullen om actief in gesprek te blijven met alle studenten en medewerkers over de sociale veiligheid op de academie’, schrijft Chabot, die verder meer transparantie en aanspreekbaarheid belooft over het beleid en de vorderingen.

‘Trial by social media’?

De onderzoeker stipt in het verslag ook een ander punt aan: dat studenten voor hun meldingen steeds vaker aan sociale media (zullen) denken, dan aan de traditionele wegen die daarvoor bewandeld kunnen worden. ‘Dit kan botsen met de waarden en normen van de oudere garde’, schrijft de onderzoeker, ‘die vindt dat je je in persoon moet richten tot degene waar je last van of onvrede mee hebt. Maar ook deze oudere garde weet dat het – vooral vanuit een afhankelijke positie – niet makkelijk is om feedback te geven en vanuit die gedachte moet het uiten van signalen via social media wellicht omarmd worden.’

Studenten zullen voor hun meldingen steeds vaker aan sociale media denken.

Maar dat betekent niet dat alles dan maar moet mogen, aldus het rapport: ‘Vanuit de gedachte dat communicatie via social media onvermijdelijk is, is het wellicht niet onlogisch om in gesprek te gaan met studenten hierover en met hen te bekijken wat er nodig is om deze vorm van communicatie respectvol en niet beschadigend te maken/houden.’ Een van de aanbevelingen is om een gedragscode hiervoor op te stellen, samen met de studenten.

Tekst: Edith van Gameren
Beeld: Shutterstock

Volg ons op Instagram