Docenten laten veel kennis over het leerproces van hun studenten liggen, betoogt voormalig docent van het jaar Machiel Blok. Talloze digitale tools kunnen docenten inzicht bieden in de vragen die studenten hebben. Lessen op de Hogeschool Rotterdam zouden veel effectiever en persoonlijker zijn als docenten die inzetten.

Digitale tools en data die de lessen persoonlijker maken? Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar zo kan het wel degelijk werken.

Het hoogste dat wij docenten kunnen bereiken is dat studenten iets van ons leren. Natuurlijk controleren we aan het eind van het blok met een toets of dat ook echt gebeurd is. Maar nog beter is het om vaker inzicht te krijgen in waar een student nu staat. Dan kun je namelijk al voor de toets studenten individueel aanspreken op hun leervragen. Dat zorgt ervoor dat studenten zich serieus genomen voelen. Ze voelen zich gehoord. Dat is goed voor de sfeer in de klas en voor de pedagogische relatie. Ook sluit het aan op de theorie van het constructivisme: kennis moet aansluiten op wat studenten al weten.

Nu kost het docenten nog veel tijd om er in de les achter te komen wat de studenten wel en niet weten. In het ergste geval weet een docent dat pas na de toets, als het vak al is afgelopen. Er zijn nu al digitale tools beschikbaar die docenten helpen inzicht te krijgen in het leerproces van studenten.

In de regel werkt het ongeveer als volgt. Studenten vullen thuis een paar vragen in over de lesstof en de docent analyseert vóór de les hun antwoorden. In de eerstvolgende les kan de docent op basis van die data daardoor feedback geven die is afgestemd op de leervraag van studenten.

Als een student zich op deze manier in het onderwijs gehoord weet, zal hij zich meer bij het leerproces betrokken voelen. We kunnen op deze manier het leerproces personaliseren en laten zien dat we begrijpen wat er leeft bij onze studenten. Dit is goed voor de binding tussen student en opleiding.

Deze benadering van data als leerhulpmiddel creëert niet alleen ruimte voor een meer persoonlijke benadering, het is ook effectiever. Een docent die niet weet wat studenten weten, loopt immers het risico de les te hoog of te laag in te zetten. Misschien zitten studenten zich in je les te vervelen omdat ze alles al weten; misschien snappen ze er helemaal niets van.

Het is niet altijd makkelijk om in de les uit te vinden wat studenten weten. Niet iedereen stelt vragen, niet iedereen trekt een moeilijk gezicht als-ie iets niet snapt. Bij vaardigheidsonderwijs is het vaak makkelijker om te zien of iemand de nodige vooruitgang boekt dan bij kennisonderwijs. Juist bij kennisoverdracht loont het daarom om slimmer te werken en je te laten helpen door de techniek die inmiddels beschikbaar is.

Is dit moeilijk? Moet je op cursus om te leren hoe je deze digitale tools gebruikt? Moeten we massaal bijgeschoold worden? Kost het zeeën van tijd? Nee, nee, nee. Je kunt gewoon klein beginnen, met bijvoorbeeld één les, ergens halverwege het blok misschien. Als je dat een tijdje volhoudt, leer je snel genoeg welke vragen je aan studenten moet stellen om nuttige data te krijgen. Na een tijdje kun je niet meer zonder.

Tegen de docenten die het lastig vinden om de eerste step te zetten zou ik willen zeggen: kijk het af van collega’s. Ik zie steeds meer collega’s die met Feedback Fruits of Lesson Up, Socrative of Kahoot werken. Ik heb het ze niet gevraagd, maar ik denk dat zij je graag op weg helpen bij het zetten van de eerste stappen richting deze digitale revolutie van het onderwijs. Kijk gewoon eens met ze mee. Misschien kunnen ervaren docenten hun lesopzet met je delen.

De hogeschool is al druk bezig vormen van blended learning in te voeren. Daarbij lopen thuis en school in elkaar over door een mix van online en offline activiteiten. Leerdata zijn de smeerolie die offline en online activiteiten op elkaar laten aansluiten. Het is hoog tijd dat we daar gebruik van leren maken.

Machiel Blok

Volg ons op Instagram

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?