Lieve Tosca, heeft het zin om je uit protest aan schilderijen te lijmen?
Lieve Tosca,
De afgelopen weken hebben klimaatactivisten stevig actiegevoerd. Op meerdere plekken hebben ze zich aan schilderijen vastgelijmd en hier in Nederland was er een actie op Schiphol tegen het gebruik van privé-jets. Ik wil ook dat we beter ons best doen voor het klimaat, maar hebben deze acties zin? Mijn ouders zeggen dat er niet naar activisten geluisterd wordt en dat ze beter op een normale manier het gesprek aan kunnen gaan. Is dat zo?
Lfs,
ACTIE!
Lieve ACTIE!,
De klimaattop in Egypte was de perfecte aanleiding voor activisten om aandacht te vragen voor het klimaat. Twee weken lang spraken wereldleiders met elkaar over de toekomst van de aarde en activisten grepen die top aan om de urgentie van het probleem extra onder de aandacht te brengen.
De hoop van de klimaatactivisten was dat er op de klimaattop plannen gemaakt zouden worden om schade door klimaatverandering te voorkomen, maar in de praktijk werden er alleen afspraken gemaakt over een fonds dat klimaatschade voor de armste landen moet compenseren. Een domper. Eurocommissaris Frans Timmermans noemde het akkoord ‘een te kleine stap voorwaarts’ en riep de deelnemende landen op te erkennen dat het akkoord tekortschiet.
Toen ik in onze Instagram-stories vroeg of onze lezers zich druk maken over klimaatverandering, was het antwoord luid en duidelijk: meer dan tachtig procent maakt zich zorgen. Ongeveer een derde heeft al eens geprotesteerd en/of actiegevoerd voor een beter klimaat en twee derde van de mensen die de poll invulden, denk dat actievoeren zin heeft.
Maar hoe voer je het meest effectief actie? Hebben acties waarbij er soep over schilderijen gegooid wordt of waarbij activisten zichzelf vastlijmen zin? Ik weet het niet. Joppe Hoekstra wel. Hij is mede-oprichter van Activist Handbook (een open source platform waarop vrijwilligers die de wereld willen veranderen hun tips en tricks kunnen delen en informatie kunnen vinden). Ik sprak hem al eerder over het nut van demonstreren en vermoedde dat hij ook van dit onderwerp wat af wist. Dat was zo en zijn antwoord op jouw vraag is duidelijk: Het heeft absoluut zin!
Hij legt uit: ‘Als je wilt dat veel mensen gaan nadenken over de klimaatcrisis, en daarover met anderen praten (bijvoorbeeld aan de keukentafel met je ouders) dan zijn disruptieve (doch geweldloze) acties zeer effectief. Kijk maar naar hoe vaak deze relatief kleine acties in het nieuws zijn gekomen in vergelijking met protestmarsen waar vele duizenden mensen op afkomen. Alleen op de NOS-site zijn al meer dan tien artikelen gepubliceerd over de soep-over-schilderij-acties. Terwijl het aantal mensen dat actief aan de acties meedeed op twee handen te tellen is.’
Dat mensen kritiek hebben op de manier waarop klimaatactivisten actievoeren, doet Hoekstra niet zo veel: ‘Je bent geen activist om een populariteitswedstrijd te winnen, de hele wereld mag me haten om wat ik doe. Het gaat er uiteindelijk om dat we ons doel halen: een leefbare aarde voor onszelf en toekomstige generaties. Positieve aandacht voor de actie is niet hetzelfde als positieve aandacht voor je cause. Vaak lukt activisten het eerste niet, maar het laatste wel.
‘Daarnaast weten we als activisten ook niet meer wat we nou moeten doen om aandacht te vragen, we hebben alles al geprobeerd: petities, brieven, marsen, de politiek in gaan, groene startups beginnen en bedrijven boycotten. Maar jaar na jaar gaat de CO2-uitstoot omhoog terwijl hij juist zo snel mogelijk naar nul moet gaan om een klimaatcatastrofe te voorkomen. Dan maar soep gooien. Dan maar wegen blokkeren zodat mensen wel moeten luisteren. De klimaatcrisis vereist dat we allemaal gaan nadenken over dit probleem en dat lukt met dit soort acties. Activist zijn is vaak niet makkelijk, maar wel heel erg nodig.’
Uit onderzoek blijkt dat disruptieve acties zoals het soep-schilderij-protest goed kunnen werken. Mensen zijn niet per se positief over je actie, maar wel over waar je voor staat. Hoekstra legt uit: ‘Het is belangrijk dat je geen geweld gebruikt en dat je eisen redelijk zijn. En zelfs dan zullen mensen misschien kritiek hebben op een actiegroep. Het is ook bewezen dat actiegroepen die wat “lievere” tactieken gebruiken, meer worden gewaardeerd dánkzij radicalere groepen. Daarom is het goed om zoveel mogelijk mensen te hebben die allemaal verschillende tactieken proberen. Er is geen tijd meer om rustig vanaf de zijlijn toe te kijken. Iedereen moet meedoen.’
Door de uitleg van Hoekstra kan ik maar een ding concluderen: als je aandacht wil, zijn geweldloze, radicale acties eigenlijk noodzakelijk. En als het om het klimaat gaat, hoop ik dat hij en z’n medestrijders alle aandacht krijgen die ze nodig hebben om de verandering te organiseren die we nodig hebben om de aarde leefbaar te houden.
Lfs,
Tosca
Het moet niet voor mijn neus gebeuren, ik weet niet of ik wreedzaam kan blijven. waarschijnlijk ‘neutraliseer’ ik de laffe activist en breng hem naar het politie bureau. Ik wordt hier zo kwaad om!
Het heeft geen enkele zin om wegen te blokkeren, soep over schilderijen te gooien of wat dan ook. Het kost klimaat en milieu schade en heel veel ergenis en geld. De mensen die dit doen, doen juist meer schade. En dat vaak alleen door een misplaatst ‘ kijk-mij-eens-deugen-F-jou-anders-denkende’ – gevoel.
@Jasper, kan je me even uitleggen hoe soep over schilderijen gooien (of laten we eerlijk zijn, over de glasplaat die er voor zit) zo klimaat/milieuschadend is?
Dat het ergernis oplevert en geld kost is juist het doel. Mensen praten meer over dingen die hen daadwerkelijk iets kosten, dit is ook de kern van het klimaatprobleem. Het gaat te geleidelijk voor mensen om een gevoel van urgentie over te krijgen.
Kan je trouwens ook nog even aantonen waarom het geen zin heeft? Je reageert net op een stuk waarin wordt gesteld dat het juist wel zin heeft. Misschien overtuigt het jou niet, maar het doel van protestacties is niet om ieder individu te overtuigen, maar om een breder effect te bereiken.
Verder zijn persoonlijke aanvallen nog steeds slechte argumenten. Heb je enige verantwoording voor de mentale staat die je deze mensen toeschrijft of heb je die stroman nodig om kritiek te kunnen leveren?
Verder leuke woordkeuze over “wreedzaam” blijven :D. Geen idee of het per ongeluk was of niet.
De moeite die ik heb met het specifieke soep-over-kunst voorbeeld is dat noch deze schilderijen noch kunst in het algemeen schuld draagt aan de klimaatcrisis. Ik geloof dat je hen moet raken die debet zijn aan de problemen die je bestrijdt. Dus activisten mogen het van mij meer zoeken in de hoek van bv. industriële sabotage van de meest vervuilende bedrijven.
Punt van kritiek: Ik mis in de conclusie van dit stuk ‘geweldloos’, want ik vind de zin: ‘zijn radicale acties eigenlijk noodzakelijk.’ toch een beetje gevaarlijk. Ik snap de intentie, maar zeker in een tijd waarin lontjes al veel korter zijn, mensen sterker neigen te polariseren en radicaliseren, is het denk ik verstandig om te benadrukken dat weliswaar radicalere acties nodig zijn om (nog) aandacht te verkrijgen, maar dat dit altijd geweldloos dient te zijn. Want ja, ook terroristen vragen aandacht en demonstreren in feite tegen iets m.b.v. hun acties. Deze grenzen worden steeds dunner.
@Bart, activisten doen dit ook, door bijvoorbeeld de acties van Just Stop Oil in het VK met het blokkeren van de toegangswegen tot raffinaderijen. Alles wordt geprobeerd, maar toch onderneemt de overheid weinig actie.
Kunst is niet beschadigd: De soep ging over een schilderij met glas ervoor en activisten lijmden zich enkel aan het frame van het meisje met de parel.
Het mooie van kunst als doelwit zonder het te beschadigen is dat er zowel aandacht naar kunst toe gaat als naar klimaatactie. Twee vliegen in één klap eigenlijk.
Hi Serge,
Geweld is voor mij zo géén optie dat ik vergeten was het te specificeren.
Ik voeg het toe zodat er absoluut geen onduidelijkheid over kan bestaan.
Bedankt voor het meelezen!
Grts Tosca
@S.Heikamp
Waarmee denk je dat het schoongemaakt moet worden? en het is pas sinds kort dat die glasplaat ervoor zit, hoe zou dat komen, denk je? Omdat het restoreren van schilderijen ook aardig wat kost. Niet alleen aan geld, maar ook aan oliën. We kennen allemaal de voorbeelden wel van schilderijen die zwaar beschadigd zijn geraakt.
Ik snap dat dat het doel is. Dit doel zorgt er tot nu toe voor dat veel sympathie bij de gematigde meerderheid verdwijnt of krimpt. Zoals bij mij.
Het heeft geen zin omdat het niet het gewenste resultaat oplevert, namelijk: sympathie en motivatie bij de rest van de bevolking.
Ja, dat zit hem in het bewijs van het slopen van andermans spullen, die er ook nog eens niets met de zaak te maken hebben. Daarnaast zijn het vaak radicale activisten die andere mensen hun recht blokkeren door op de weg te gaan liggen. Waardoor ambulances er niet door kunnen, of zwangere vrouwen in priveautos, of gewoon mensen die naar hun werk willen en hun baan willen behouden.
Ja, dankje, dat was een bewuste woordkeuze.