Thema’s als internationalisering, het woningtekort en het lot van de ‘pechgeneratie’ leverden tijdens het eerste grote verkiezingsdebat de nodige discussie op. Studenten stelden vooral veel vragen aan Pieter Omtzigt.  

In het tv-programma College Tour met Twan Huys kregen studenten in de Aula van de Vrije Universiteit Amsterdam zondagavond de kans om de vier lijsttrekkers van de grootste partijen in de peilingen aan de tand te voelen. Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract – NSC), Dilan Yeşilgöz (VVD), Frans Timmersmans (GroenLinks-PvdA) en Caroline van der Plas (BBB) zaten op het podium.

Pechgeneratie en stijgende rente

Hoe zit het met de ‘pechgeneratie’ en de almaar stijgende rente op de studieschuld, wilde een student weten die gaat afstuderen met zestigduizend euro in het rood. ‘Als ik in september was begonnen met studeren zou ik de helft minder schuld hebben.’

‘Ik heb mijn studieschuld eindelijk afgelost, dus ik snap je gevoel wel’, zei VVD-partijleider Yeşilgöz met een glimlach. ‘Maar studenten moeten hun opleiding toch zien als een investering in zichzelf.’ Daar voegde ze aan toe dat studenten dankbaar zouden moeten zijn om in ‘een van de mooiste landen van de wereld’ te mogen opgroeien en te studeren. Uit haar woorden klonk de echo van het ‘gave land’ van haar voorganger Mark Rutte, die ze verder niet afviel. Hoe afgestudeerden met een studieschuld worden beoordeeld door hypotheekverstrekkers, daar wilde ze wel naar kijken.

Volgens Timmermans moet de rente op de studieschuld worden bevroren op het huidige niveau. Op de vraag of de compensatie voor pechstudenten niet groter moest zijn dan 1.400 euro, reageerde niemand van de politici. Omtzigt wreef er nog even in dat het juist PvdA, GroenLinks en D66 waren die ervoor gezorgd hadden dat de basisbeurs in 2015 werd afgeschaft. ‘Daarom wil ik zo graag een coalitie op basis van goede plannen en niet op basis van poppetjes’, besloot hij.

Omtzigt: zorgen om internationalisering

Vooral Omtzigt was het doelwit van de vragenstellers, die wilden dat hij kleur bekende. De NSC-leider sloot desgevraagd niet uit dat hij premier wil worden, al gaat het hem daarbij wel ‘om de inhoud’ en niet ‘om de stoel’. Dat kwam hem op hoongelach te staan. Want een verkiezingsprogramma heeft hij, in tegenstelling tot al zijn collega’s, nog niet gepresenteerd. Dat gaat hij dinsdag doen, verzekerde hij.

Omtzigt maakt zich nog steeds grote zorgen over de internationalisering van het hoger onderwijs. Met het terugdringen van de verengelsing zal Nederland minder aantrekkelijk worden voor buitenlandse studenten. Dat zal de studiefinanciering bovendien minder kostbaar maken. ‘Nu hoeven Europese studenten maar één dag te werken om studiefinanciering te krijgen’. Ook die regels moeten volgens hem anders. Als er minder internationals naar Nederland komen, wordt ook de druk op de huisvesting minder, verwacht hij.

Alle vier de partijleiders maakten zich trouwens hard voor extra woningbouw. Timmermans wil dat dertig procent van alle nieuwe woningen onder de sociale huur valt. 

VVD-erfenis: wachtlijsten

Een student die kampt met acute zelfmoordgedachten en depressie beklaagde zich dat hij een jaar moest wachten op hulp. ‘Mijn leven heeft een jaar stilgestaan’. Wat zijn uw plannen om dit te veranderen, wilde hij weten van Van der Plas, die verder weinig vragen kreeg uit het publiek. ‘Er moet meer geld bij, want er is veel te hard bezuinigd op de zorg’, zei ze.  

Dezelfde student vroeg Yesilgöz daarna of dit niet de politieke erfenis van jarenlang VVD-beleid was. Kwamen de wachtlijsten niet door de decentralisatie van de zorg? Ze gaf toe dat haar partij steken heeft laten vallen op dit punt en beloofde dat de wachttijden zullen worden teruggedrongen. Hoe ze dat precies voor zich ziet, bleef in de lucht hangen.

Israël en Palestina houden studenten ook bezig

Ook het conflict tussen Palestina en Israël houdt de studenten bezig. Keuren de politici de acties van Israël af? Ze zaten grotendeels op één lijn. ‘Mijn hart huilt voor de mensen die vastzitten’, zei Yeşilgöz. Maar Israël moet zich wel proportioneel kunnen verdedigen, stelde ze.

En hoe moet het nu verder? Hamas is een terroristische organisatie, sprak Van der Plas resoluut. ‘Daar kan je niet mee praten’. Timmermans nuanceerde dat het wel belangrijk is om de Palestijnse burgers perspectief te bieden en dat Nederland daar samen met de internationale gemeenschap naar moet zoeken.

Tekst: HOP, Peer van Tetterode
Foto: Still uit collegetour