Weinig studentkandidaten, een lage verkiezingsopkomst en een grote onbekendheid bij studenten van het belang en de werkzaamheden van de diverse medezeggenschapsorganen op de HR. Uitdagingen in overvloed voor een commissie die zich over dit soort thema’s gaat buigen. We vroegen alvast wat studenten en medewerkers die recent in de cmr zaten naar hun verbeteropties.

Het is niet de eerste keer dat over dit onderwerp wordt nagedacht en wordt geschreven. Afgelopen juni stond het onderwerp op de agenda van de cmr en werd duidelijk dat het college van bestuur de raad graag bijstaat met extra geld en faciliteiten om het democratische gehalte van de medezeggenschap te verbeteren. De cmr hoeft, als het aan bestuurder Zakia Guernia, niet binnen de bestaande lijntjes te kleuren. Loop niet weg voor grote veranderingen, luidde de boodschap.

Werkgroep is nog niet gestart

Hoe die al dan niet grote veranderingen eruit moeten komen te zien is na driekwart jaar nog niet duidelijk.

Een werkgroep gaat zich over het onderwerp buigen maar het is nog onduidelijk wanneer, laat een van de bestuurssecretarissen van het cvb desgevraagd weten.

De onbekendheid van de medezeggenschapsorganen en het idee dat daar weinig aan wordt gedaan is een van de pijnpunten. De relatie met het lage aantal kandidaten en de magere verkiezingsopkomst is ook snel gelegd. ‘De informatie vooraf is niet handig genoeg’, zegt Jill Oosterink die zich anderhalf jaar geleden kandidaat stelde voor de cmr. ‘Wel heel lange teksten. Een korte duidelijke beschrijving van wat het cmr-werk inhoudt zou beter geweest zijn.’

Posters, meet & greets, Instagram

Jill zit nu nog in de opleidingscommissie van de pabo; afgelopen jaar zat ze ook in de centrale raad. Een van de dingen die ze noemt is betere communicatie. Ze vindt nu dat de cmr veel meer naar buiten moet treden. ‘Informatie op de koffieautomaten, posters, meet & greets organiseren en meer informatie op Hint (waarop de informatie op dit moment verre van actueel is, red.) en Instagram’. Aan dat laatste hielp ze zelf mee maar het moet nog beter kunnen met het account dat nu zo’n 120 volgers heeft, vindt ze. ‘We hebben veel gepost en het heeft ook geholpen; we zijn bijvoorbeeld opgemerkt door STUUR, de Rotterdamse studentenvakbond.’ 

Ook voormalig studentlid Raphael Kürün vindt dat er meer moet worden gedaan om de medezeggenschap bekender te maken. Instagram maar vooral ook live contact met de achterban zodat meer mensen weten wat de medezeggenschap doet en inhoudt. ‘Ga “On Tour”, en langs op locaties en daar met en aantal man in de kantine staan om vragen te beantwoorden. Begeef je onder de studenten!’

‘Ga openbare cmr-vergaderingen streamen’

Belangrijk dus maar onbekend en daardoor wat onbemind. Het werk nog beter en meer laten zien is het al eerder geuite devies. Dat heeft niet slechts met pr te maken, maakt Kai Glerum, tot afgelopen december een aantal jaar cmr-lid, duidelijk. De huidige manier van werken van de cmr is er bijvoorbeeld eentje van veel informele gespreken met onder andere leden van het cvb voordat een en ander in de openbare vergadering, waar Profielen meestal verslag van doet, aan bod komt. Kai: ‘Het is een beter proces dan voorheen maar wel minder zichtbaar. We moeten ons goed afvragen hoe we wél zichtbaar maken dat ergens al een hele soms kritische discussie aan vooraf is gegaan.’

Nog een tip van Kai: publiceer op z’n minst de agenda van de openbare vergaderingen op Hint.

‘En, het zou mooi zijn als je die openbare cmr-vergaderingen gaat streamen. Misschien denkt iemand die kijkt dan wel “Oh, jou ken ik. Misschien moet ik met haar eens koffie gaan drinken als ik iets aan wil kaarten”.’

‘Voor initiatieven van studenten was weinig ruimte’

International business-student Raphael zat tot afgelopen zomer een halfjaar in de cmr en ervoer dat er voor zoiets als On Tour gaan – los van de coronasituatie – eigenlijk te weinig tijd was. ‘Bij het cmr-werk voelde het alsof je meer bezig was met het reageren op voorstellen (van het college van bestuur) dan dat je de belangen behartigde van de mensen die jou hadden gekozen. Voor initiatieven van studenten was eigenlijk weinig ruimte.

Voor de goede orde: een reactie geven op cvb-voorstellen is een van de taken van de cmr. Maar de raad kan ook zelf met initiatiefvoorstellen komen. Ict-medewerker Kai Glerum, voelt hetzelfde ongemak als Raphael. ‘Als cmr-lid komt er zoveel op je af en er is zoveel dat moet, dat de tijd om met je achterban te praten eigenlijk ontbreekt.’

‘Misschien moeten er ook imr-leden in de cmr’

Kai vindt daarbij dat ook het contact tussen cmr, imr’en en oc’s beter moet. ‘Op hogeschoolniveau is of lijkt alles uitvoerbaar maar dat is het niet altijd bij alle instituten. Dat wil je als cmr-lid, vooraf weten.’

Het gestopte cmr-lid vindt sowieso dat het huidige medezeggenschapsstelsel niet meer voldoet en denkt aan een belangrijkere rol voor leden van imr’en in de cmr. ‘Misschien moeten die ook zitting nemen in de cmr. Een zo breed mogelijke participatie is pas echte participatie.’

‘Studentlid lijkt achterstand te hebben in de raad’

Op dit moment bestaat de cmr uit tien medewerkers en tien studenten, maar al eerder is de mogelijkheid geopperd om dat los te laten en zowel een aparte medewerkersraad (of een ondernemingsraad) als een apart studentenraad in het leven te roepen. Er zijn voor- en nadelen, maken de (vroegere) cmr-leden duidelijk. ‘In één raad is het makkelijk om als student te vragen naar de perspectieven van de medewerkers en vice versa’, heeft Raphael ervaren.

‘Het moeilijke is dat studenten vaak maar één periode van een jaar in de raad zitten; docenten en de andere medewerkers die er langer in zitten kennen de procedures al. Daarom lijkt het soms alsof de docent de student bij de hand neemt en dat de student dus een achterstand heeft. Op die manier heb je als student minder inspraak.’

Kai vindt een eigen studentenraad wel een goed plan, en waarom dan niet meteen twintig of dertig studentleden in plaats van tien? ‘Slechts’ een aparte studentenstem richting het college zou ook kunnen. ‘Op dit moment liggen er soms voorstellen die bijvoorbeeld goed zijn voor de studenten en minder goed voor de docenten. Denk aan extra studiesuccesmaatregelen tijdens corona tegenover toenemende werkdruk voor docenten. Die discussie vindt nu plaats in de cmr, maar die afweging hoort veel meer bij de bestuurders.’

‘Ik mis bij studentleden passie en ambitie’

Maram Sharout, cmr-lid en docent bij de opleiding civiele techniek, vindt het een rol van de medewerkers in de raad om de studentleden ‘te stimuleren om te kunnen meedraaien’. Want ook Maram ervaart verschillen tussen de medewerkers in de cmr en veel van de studentleden. ‘We zijn gelijk maar ik mis bij veel studenten de passie, de energie en ambitie om zich ergens voor in te zetten. Ze hebben dezelfde rechten maar hun gedrag is zo terughoudend.’

Het is niet helemaal de ervaring die Raphael heeft, hoewel het ook niet helemaal onwaar is. ‘In mijn periode zat er één student in de raad puur voor de vergoeding die je ervoor krijgt. Dat is jammer. Als je je inzet ben je echt belangenvertegenwoordiger, bouw je bepaalde skills op. Ik heb namens de cmr ook nog eens de minister van OC&W ontmoet.’

Een betere vergoeding?

Die vergoeding die studentleden ontvangen is op zich best wel goed, vinden Raphael en Jill.

Als studentlid ontvang je 500 euro per maand en dan word je verwacht elke maandag overdag te komen vergaderen (daarvoor staat acht uur) en zijn er vier uur berekend om onder andere die vergadering voor te bereiden.

Echter: Als je niet aanwezig kunt zijn, ook al is dat door ziekte, dan word je naar rato gekort op je maandelijkse vergoeding.

Het maandag aanwezig moeten zijn was de afgelopen jaren een heikel punt. Voorafgaand aan de verkiezingen is dat niet goed gecommuniceerd, stellen Jill en Raphael. En als je dan eenmaal in de raad zit is het vaak erg lastig om je lesprogramma nog om te gooien. ‘Het was een erg stressvol proces om dat met mijn onderwijsinstituut te regelen’, vertelt Raphael.

In principe hebben cmr-studenten recht op de topsportregeling waarbij het onderwijs rekening moet houden met in dit geval cmr-vergaderingen. ‘Maar daar kwam ik pas laat achter, en toen kon het een periode alsnog niet omdat een docent op bepaalde dagen niet kon’, vult Jill aan. Voor haar was het gedoe met de opleiding reden om zich niet herkiesbaar te stellen voor de cmr.

Beter inwerken en meer training

Van medewerkers in de cmr kreeg Raphael de suggestie om een bestuursjaar of iets dergelijks te nemen, waarin je je studie op een lager pitje zet om je vooral op de medezeggenschap te richten. ‘Sommigen deden alsof dat van ons verwacht wordt maar ik was daar helemaal niet op ingesteld. Als het van studentleden verwacht zou worden, had ik dat willen weten voordat ik de raad instapte.’

Een rigoureuzer inwerktrajecten en meer training (bijvoorbeeld over debattechnieken) zijn andere verbetermogelijkheden die de (oud-)cmr-leden noemen, net als veranderingen aan de zittingstermijn. Over dat laatste: bij de cmr wordt al nagedacht om in de toekomst raden niet meer per kalenderjaar te kiezen maar per studiejaar. ‘Essentieel’, vindt Raphael die afgelopen zomer vroegtijdig uit de raad stapte vanwege een buitenlandstage vanaf september. ‘Ik studeer international business en daar word van je verwacht dat je in het buitenland stage loopt’, vertelt de student die in samenspraak met onder andere zijn instituut tevergeefs probeerde om cmr-lid te kunnen blijven.

Studenten die in juli afstuderen of stoppen met de opleiding stoppen vanzelfsprekend ook met het cmr-werk. Nadeel van het werken met een studiejaar als zittingstermijn, en verkiezingen in juni, is dat eerstejaars zich niet kandidaat kunnen stellen.

Vaker maatschappelijke thema’s op de agenda

We hebben het nog niet gehad over de onderwerpen die in de medezeggenschap aan bod komen en of dat invloed heeft op de interesse en gedrevenheid bij studentleden. De tendens is, vertelt Idris In ’t Hof van Hbo Medezeggenschap in dit artikel, dat vaker dan voorheen maatschappelijke thema’s aan bod komen in de medezeggenschap. Zaken die betrekking hebben op studentenwelzijn bijvoorbeeld. Dit terwijl er in de medezeggenschap traditiegetrouw wordt gesproken over bijvoorbeeld de begroting van de hogeschool, nieuwe opleidingen, onderwijskwaliteit et cetera.

Jill vindt dat er op zich voldoende onderwerpen langskomen die studenten zouden moeten interesseren. Ze noemt het bindend studieadvies en de impact voor studenten van de zogenoemde Kwaliteitsafspraken. Raphael heeft wel gemerkt – en heeft er ook invloed op gehad – dat er meer ‘aansprekende’ zaken aan de orden kwamen. ‘Bijvoorbeeld de Oekraïne-discussie. We merkten dat veel studenten niet wisten van een regeling voor hen. Door ons is er toen meer communicatie vanuit de HR gekomen.’ 

‘Medezeggenschap houdt werk beleidsmakers scherp’

Want de medezeggenschap heeft wel degelijk impact, vinden in elk geval de medezeggenschappers zelf. ‘Ik vind van wel’, stelt Raphael. ‘Je hebt zo’n platform nodig om de wensen en zorgen van de studenten te manifesteren.’

Maram merkt dat de medezeggenschap ‘het werk van de beleidsmakers scherp houdt’. ‘Wij moeten dan een balans vinden tussen het belang van de organisatie en de rechten van de mensen die er werken en studeren. Wij geven de zeggenschap duidelijkheid over hun blinde vlekken.’

Maram: ‘Vanuit mijn perspectief als docent bij een technische opleiding missen studenten misschien een vak op dat gebied; je wil ze toch ook opleiden tot goeie maatschappelijke mensen? Het onderwerp medezeggenschap past daarbij.’

Tekst: Jos van Nierop
Illustraties: Demian Janssen

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?