Voor het tweede achtereenvolgende jaar is het aantal eerstejaars aan de hogescholen gedaald, blijkt uit de definitieve tellingen. In collegejaar 2022 – 2023 was de krimp 5,4 procent. Vooral de opleidingen verpleegkunde trokken veel minder eerstejaars. 

Vorig jaar begonnen er in Nederland 7.400 verpleegkundigen in spe aan de start. Dit jaar slechts 6.100. De opleidingen trokken gezamenlijk bijna 18 procent minder eerstejaars. Ook op de Hogeschool Rotterdam daalde het aantal verpleegkundigen dat aan hun opleiding begon van 678 in 2021 naar 555 in 2022.

En hoewel de inschrijving voor collegejaar 2023 – 2024 nog niet gesloten is, lijkt die daling door te zetten. Jeroen Oversier, directeur van het Instituut voor Gezondheidsopleidingen, baalt ervan dat er minder studenten voor verpleegkunde kiezen: ‘Nederland heeft verpleegkundigen nodig en we doen ons best studenten enthousiast te maken voor de opleiding. Zo is er op 1 april is er een extra open dag en er zijn ook nog extra voorlichtingsactiviteiten.’

De landelijke krimp in studenten-aantallen, ligt rond de vijf procent. Onder de grote hogescholen moeten vooral Fontys (-10,5 procent), Saxion (-9,2), Leiden (-8 procent), Inholland (-7,3) en de Hanzehogeschool (-6,7) een flinke afname van eerstejaars verwerken.

Het totale aantal inschrijvingen in het hbo, inclusief de ouderejaars, is met 3 procent gedaald. Er stonden in oktober bijna 478 duizend hbo-studenten ingeschreven, tegen ruim 492 duizend recordjaar 2021/22.

Was het wachten op de basisbeurs? 

De hogescholen speculeren dat het deels te maken heeft met de terugkeer van de basisbeurs in september: sommige jongeren wachten daar misschien op. Anderen willen allicht een jaartje reizen of werken na hun eindexamen. In de coronacrisis namen minder jongeren een tussenjaar.

Lees ook:

Verpleegkunde is niet de enige opleiding die minder populair werd, ook social work (-10 procent), commerciële economie en creative business (allebei -12 procent) tellen veel minder eerstejaars dan het jaar ervoor.

Ondanks deze krimp ontvingen de opleidingen tot leraar in het basisonderwijs (pabo) juist 146 studenten extra. In zijn reactie op de cijfers richt minister Dijkgraaf daar de aandacht op. ‘Ik ben bijzonder blij met de groei van het aantal nieuwe pabo-studenten’, zegt hij. ‘Hopelijk zet dat zich door. De samenleving heeft die leraren keihard nodig.’

Extra studenten

De hogescholen maken hun borst nat voor de komende jaren. Om extra studenten te trekken, richten ze hun pijlen onder meer op ‘een leven lang leren’. De tweejarige associate degree-opleidingen bijvoorbeeld tellen relatief weinig studenten, maar ze blijven wel groeien: dit jaar met 9,4 procent tot een aantal van 10.539 eerstejaars.

Ook hopen ze meer vwo’ers te trekken, die nu bijna automatisch voor de universiteit

lijken te kiezen. Het lukt al een beetje. Het aantal vwo’ers nam dit jaar met 6,5 procent toe tot ruim achtduizend. Maar het is weinig, vergeleken met de 43 duizend havisten en 33 duizend mbo’ers die dit jaar naar het hbo gingen.

Krimp

Al met al trekken de hogescholen dus minder eerstejaars dan vóór de coronajaren en de verwachting is dat die trend doorzet. Minister Dijkgraaf werkt momenteel aan een ‘toekomstverkenning’ en de krimp van het hbo is daarin een van de grote onderwerpen.

Vijf hogescholen kregen dit jaar geld alvast geld om de krimp van hun studentenaantallen op te vangen. Vanaf volgend jaar komt er meer geld.

Een commissie van de hogescholen zelf adviseerde om het hbo voor vwo’ers aantrekkelijker te maken. De opleidingen zouden als het ware op ‘ooghoogte’ moeten liggen. Daarvoor zou ook meer onderzoeksbekostiging nodig zijn.

Het zou kunnen dat minister Dijkgraaf ook die kant op denkt, al houdt hij de kaarten tegen de borst. Als dat zo is, staat het Nederlandse hoger onderwijs aan de vooravond van een fundamentele stelselwijziging.

Tekst & grafieken: HOP, Bas Belleman
Foto: Shutterstock

Volg ons op Instagram