Ingezonden: Langstudeerboete is een klap in het gezicht van Rotterdamse student
Gepubliceerd: 28 August 2024 • Leestijd: 3 minuten en 2 seconden • IngezondenSarah Wilton-Wels is voorzitter van het college van bestuur van de Hogeschool Rotterdam en is faliekant tegen de door de regering aangekondigde langstudeerboete. In deze ingezonden brief legt ze uit waarom ze die boete een ondoordachte en onuitvoerbare maatregel vindt die ten koste gaat van de student.
Nog een paar dagen en dan starten zo’n 10.000 studenten vol met dromen en ambities aan hun gekozen studie. Ik kijk ernaar uit om ze te verwelkomen, maar ik maak me ook zorgen. De door de nieuwe regering aangekondigde langstudeerboete is een bezuinigingsmaatregel over de rug van studenten die de kansenongelijkheid op onaanvaardbare wijze vergroot. De maatregel is onverwacht, ondoordacht en onuitvoerbaar en het creëert een nieuwe ‘pechgeneratie’. De boete komt binnen onze hogeschool in deze stad dubbelhard aan. Rotterdam is één van de armste steden van Nederland met een hyperdiverse populatie en veel kwetsbare jongeren.
Waar de beperkte basisbeurs studenten nu al ontmoedigt door het vooruitzicht op een forse studieschuld, doet de nieuwe coalitie er een schepje bovenop door studenten die langer over hun studie doen te bestraffen met een boete van drieduizend euro per jaar. Hier in Rotterdam zien we voor hoeveel uitdagingen veel van onze studenten vaak staan. Denk aan groeiende geldzorgen en een nóg grotere druk op hun mentale welzijn, die sinds corona al stevig op de proef is gesteld. Ze hebben onze steun nodig en geen boete! Het College van Bestuur van Hogeschool Rotterdam roept samen met collega’s van vele andere hbo-instellingen op de langstudeerboete zo snel mogelijk te laten verdwijnen.
Hogeschool Rotterdam werkt keihard mee aan gelijke kansen. Met hoger beroepsonderwijs voor elke student die een hbo-opleiding wil gaan volgen. Voor de studenten die het binnen de gestelde tijd doen, en net zo hard voor studenten die er wat langer over doen! Bijvoorbeeld omdat ze naast hun studie mantelzorger zijn, veel moeten werken om de studie te bekostigen, topsport beoefenen of last hebben van mentale of fysieke problemen. Wat zo kwalijk is, is dat juist jongeren die kwetsbaar zijn en niet over een financieel vangnet beschikken, worden ontmoedigd te starten met een studie die de deur naar een betere toekomst kan openen. Emancipatie! Jezelf ontwikkelen, kansen creëren voor een mooie toekomst.
Aan al die studenten die weinig geld hebben is de boodschap van het kabinet: “Eigen schuld, dikke bult. Wanneer je vertraging oploopt, moet je maar harder werken.” Hiermee verstevig je juist een systeem gericht op ‘kansrijke’ jongeren met een financieel vangnet. Dat is terug in de tijd, dat is onacceptabel en is iets waar ik me kwaad over maak!
Ik zie straks weer duizenden studenten binnenstromen. Hier in Rotterdam zitten daar bijvoorbeeld veel eerstegeneratie-studenten bij, iets om trots op te zijn. Onder onze studenten zijn er ook veel die achter de voordeur vaak met allerlei zaken te maken hebben. Met vallen en opstaan halen ze tóch de eindstreep, al hebben ze daar soms wél meer tijd voor nodig. Voor andere studenten geldt dat ze een doorstart zouden willen maken naar een andere studie, maar vrezen daar straks geen reservetijd meer voor te hebben. En studenten die al in een vergevorderd stadium van hun studie zitten, dreigen nu in het zicht van de finish af te haken, omdat zij een financiële strop willen voorkomen. Kamerleden, maar ook bewindspersonen praten met gemak over onze studenten als ‘lakse’ en ‘luie mensen’. Dat is stuitend. Ik vind dat jongvolwassenen die ondanks allerlei belemmeringen tóch studeren juist een pluim verdienen en het niet verdienen zo te worden af geserveerd.
Wat helemaal wrang is: niemand binnen het kabinet is er gepassioneerd over, anders had het wel in partijprogramma’s gestaan… Over de kosten die de invoering van zo’n maatregel met zich meebrengt wordt ook niet gerept. Ik zet grote vraagtekens bij de uitvoerbaarheid van dit kabinetsplan.
Dit voorstel is gedoemd te mislukken; ik zie een nieuwe parlementaire enquête al aankomen. Bovendien wordt de opbrengst van deze bezuinigingsmaatregel niet geïnvesteerd in het hoger onderwijs. Het kabinetsplan heeft hiermee een desastreus effect op onze economie, het vestigingsklimaat en ons innovatieve vermogen.
Dit kabinet beweert dat de zon voor alle Nederlanders weer gaat schijnen. Maar blijkbaar niet voor de duizenden studenten die onze arbeidsmarkt zo hard nodig heeft. Geef studenten perspectief en laat die langstudeerboete zo snel mogelijk verdwijnen. Persoonlijk ga ik ook dit collegejaar weer gepassioneerd aan de slag voor de studenten in deze mooie stad. Met de simpele overtuiging: ze hebben recht op goed onderwijs, geen boete!
Tekst: Sarah Wilton-Wels
Illustratie: Demian Janssen
Ook de vakbonden roepen de regering op de plannen aan te passen. Ik hoop dat hier de bestuurders met de vakbonden samen op willen trekken en laten zien dat de toekomst van de Nederlandse arbeidsmarkt op het spel staat!
Hear, hear! Wat een geruststellende gedachte dat we een collegevoorzitter hebben die begrijpt waar de studenten van onze hogeschool tegenaanlopen en bereid is zich tegen deze contraproductieve maatregel uit te spreken. Hopelijk volgen de rectoren van andere hogescholen en universiteiten dit voorbeeld.
Maandag 2 september is er een actie in Utrecht van 11.00 tot 12.30 uur. De alternatieve jaaropening bij de universiteit Utrecht tegen de geplande bezuiniging van 1 miljard op het hoger onderwijs (inclusief de langstudeerboete).
Zie de link hieronder voor meer informatie:
https://www.aob.nl/actueel/campagne/kabinetsloopthogeronderwijs/
Ik vind dit een moeilijke kwestie..
Als ik het goed begrijp heeft een student al 10 jaar de tijd hun studie af te ronden, krijgt de student dan een boete in het 5de jaar als hij/zij een 4 jarige studie doet? zo ja, is het belachelijk. Als dit pas na 10 jaar zo is, is het heel logisch.
Ook is het ergens logisch om hogere opleidingen strenger te maken, er zijn veel praktische banen die heel erg nodig zijn en we ook ‘studenten’ (lees: leerlingen in vooral MBO) nodig hebben in de technische sectoren, waar de opleiding betaald wordt door de werkgever(!).
Studeren is nu eenmaal ook niet voor iedereen weggelegd, helaas.
@Jasper, de boete is voor elke student die langer dan nominaal studeert; bij een 4-jarige studie is dat dus vanaf het 5e jaar. Dus ja, ik ben het met je eens: het is belachelijk.
Verder is mensen beboeten om ze te dwingen een MBO-opleiding te volgen wel een enorm kromme wereld. Als dat het beeld is wat het kabinet voor zich heeft wanneer ze zeggen dat “de zon weer gaat schijnen”, komt die zon meer over als een wraakzuchtig verzengend oog wat je verbrandt wanneer je buiten je kaste durft te willen treden.
Studeren is niet voor iedereen weggelegd? Waarom niet? Sommige mensen moeten maar levenslang onder hun niveau presteren; een drijfveer voor ongeluk? Waarom dan?
De hele notie dat studeren slechts voor een klein deel van de samenleving is, is een artefact van het kansrijke, zo niet letterlijk rijke, deel van de samenleving die studies kon betalen voordat studiefinanciëring bestond. Het zegt minder over de capaciteiten van een persoon en meer over de portemonnee van een persoon.
Daarnaast is een zelfstandig persoon in een ‘praktische baan’ ook ondernemer en kan daarbij vaardigheden gebruiken die op HBO-niveau liggen. Verder wonen we in een samenleving die al decennialang aan het automatiseren is en met de opkomst van AI zullen nog meer basale taken worden overgenomen door geautomatiseerde processen, waarbij er een stijgende vraag is naar complexere functies in de informatie- en financiële sectoren, die de sterkst groeiende sectoren zijn op gebied van werk.
Verder is een deel van het praktisch banentekort (zoals bijv. zorg) ook een consequentie van falend beleid, en juist om dat soort zaken te verbeteren heb je opgeleide mensen nodig. De zorgsector is hier een goed voorbeeld, zorgkosten en zorgbehoevendheid rijst de pan uit, als directe consequentie van ongezonde leefpatronen waar slecht of geen beleid op is. Dat zijn complexe zaken die je niet alleen moet aanvliegen door meer zorgpersoneel er tegen aan te willen gooien.
Zo simpel is het dus allemaal weer niet.
@ S.Heikamp
Al hebben wij geen kaste maatschappij, gelukkig, ben ik het met je eens dat dat een hele domme zienswijze zou zijn van het kabinet. Wel denk ik dat het bevorderen van technische opleidingen en het tegengaan van stigmatiseren van MBO/werken met de handen veel meer nodig is.
Ik zie nooit campagnes van de overheid o.i.d. om deze opleidingen te bevorderen. Daarnaast, wat willen we liever, nog meer mensen in business-opleidingen die later geen werk hebben in dat vak (overmatig opleiden) én een studieschuld hebben opgebouwd? Om daarna te balen over het feit dat het nauwelijks tot geen zin heeft gehad.. Of dat deze mensen naar het buitenland gaan, waardoor het onze economie verlaat, terwijl de schuld nooit afbetaald kan worden, niet door de student of de maatschappij. Het is totaal niet aantrekkelijk of normaal om zelfstandig te zijn in die sector.
Ik zei helemaal niets over presteren onder het niveau, dat maak jij er zelf van. Het was in samenhang met wanneer iemand de eventuele lang-studeer boete zou krijgen. Als dit na 10 jaar studeren pas zou komen en iemand is dan nog niet met zijn opleiding klaar, vraag ik mij af of iemand wel het intellect heeft om de opleiding af te ronden (alle tegenvallers in het leven daar gelaten). Daarnaast heeft nu eenmaal niet iedereen de mentale, fysieke of intellectuele capaciteit om een HBO/WO opleiding af te ronden.
Met je laatste deel ben ik het geheel met je eens.
@Jasper, nee, wij hebben geen kaste-maatschappij, tenzij je je gaat afvragen waarom mensen met een kleine portemonnee, een groep die een correlatie heeft met minder opleiding, een disproportionele impact gaat voelen van een langstudeerboete vanaf het 5e jaar. Wat voor samenleving denk je dat je hebt, wanneer de mogelijkheid tot opwaardse sociale mobiliteit zwaar onder druk komt te staan?
Wat denk je dat het betekent wanneer je mensen die HBO of WO-niveau aankunnen, naar van hun gewenste studierichting worden geweerd door langstudeerboetes dan “gedwongen worden te presteren onder je niveau”? Het zou leuk zijn als je ook nadenkt over de implicaties van wat je roept.
Het klopt inderdaad dat niet iedereen de mentale, fysieke of intellectuele capaciteit heeft om een HBO/WO-opleiding af te ronden maar waarom moet dat door middel van een financieel drukmiddel een selectie worden gemaakt terwijl dit middel daar helemaal niet op kan selecteren? Een boete selecteert alleen op financiele capaciteit.
Als je kijkt naar een bron over dit onderwerp, bijv. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2021/hoe-vergaat-het-studenten-in-het-leenstelsel-/3-resultaten, zie je dat het percentage hbo-studenten wat nominaal afstudeert tussen de 30-35% zweeft. De enige maatstaf van de capaciteit om te slagen, is of iemand daadwerkelijk slaagt. Slechts 1 jaar later ligt dit percentage rond de 65% en het stijgt alleen maar verder.
Er zijn echter ook verschillen in studenten van verschillende welvaartniveau’s. Studenten uit het eerste welvaartstertiel hebben in de eerste vier jaar slechts een slagingspercentage van ongeveer 22%, tegenover ongeveer 29% en 36% van het tweede en resp. derde welvaartstertiel. Nu drie maal raden wie de meeste impact gaat voelen van een langstudeerboete, zijn dat de studenten met een hoger of met een lager welvaartsniveau?
Ik zie eerlijk gezegd nooit campagnes van de overheid maar dat is waarschijnlijk omdat ik alle vormen van reclame ontwijk. Het enige wat ik er over zal zeggen is dat er een enorm verschil is tussen bepaalde opleidingen bevorderen en mensen ervoor bestraffen ze te willen volgen. Je kan MBO-opleidingen aantrekkelijk maken zonder HBO en WO-studenten te beboeten.
Betreffende waar we mensen voor opleiden, vraag ik me af hoe je bij je conclusies komt. Allereerst, technische opleidingen bestaan ook op HBO en WO-niveau. Ten tweede, hoe kom je bij het idee dat “MBO/werken met de handen” veel meer nodig is? Ten derde, hoe kom je erbij dat mensen met business-opleidingen later geen werk hebben in dat vak?
Laten we eens een bron erbij pakken: https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-arbeidsmarkt/banen-werkgelegenheid/toelichtingen/werkgelegenheidsstructuur
Niet alleen is ‘zakelijke dienstverlening’ daar de grootste banensector maar het is ook de grootst groeiende. Zorg staat daar onder, daar hebben we het al even over gehad en is een erkend probleem. Handel staat op derde, met groei. Onderwijs, cultuur en recreatie, informatie en communicatie, allemaal forse groei. Alleen financiele dienstverlening daalt. Ik denk dat het met een business-opleiding wel goed komt hoor.
Als we kijken naar sectoren die we onder de noemer “werken met de handen” zouden scharen zien we maar 2 sectoren met groei: Bouwnijverheid, een sector waarin als ik naar het grafiekje eronder kijk, ongeveer 45% zelfstandig is, en horeca waarin de meeste banen dat niet zijn. De overige sectoren blijven gelijk of dalen. Dus hoezo zijn er meer mensen nodig die “werken met hun handen”?
Betreffende mensen die naar het buitenland gaan, dat scheldt je schuld niet kwijt hoor. Zou leuk zijn, effe tussenjaar naar Spanje en je studieschuld is pleite :D.
Wat enorm goed om te horen dat je het opneemt voor onze studenten. Hard nodig!
‘@Jasper, nee, wij hebben geen kaste-maatschappij, tenzij je je gaat afvragen waarom mensen met een kleine portemonnee, een groep die een correlatie heeft met minder opleiding, een disproportionele impact gaat voelen van een langstudeerboete vanaf het 5e jaar. Wat voor samenleving denk je dat je hebt, wanneer de mogelijkheid tot opwaardse sociale mobiliteit zwaar onder druk komt te staan?
Wat denk je dat het betekent wanneer je mensen die HBO of WO-niveau aankunnen, naar van hun gewenste studierichting worden geweerd door langstudeerboetes dan “gedwongen worden te presteren onder je niveau”? Het zou leuk zijn als je ook nadenkt over de implicaties van wat je roept.’
– Tuurlijk, hoe minder geld je hebt, hoe meer impact, en dat is oneerlijk. helemaal met je eens, dat zal je me zeker niet horen ontkennen. Zeker, dat is heel slecht voor een samenleving!
Wat je met je laatste zinnen hier zegt, begrijp ik niet helemaal, denk ik.
‘Het klopt inderdaad dat niet iedereen de mentale, fysieke of intellectuele capaciteit heeft om een HBO/WO-opleiding af te ronden maar waarom moet dat door middel van een financieel drukmiddel een selectie worden gemaakt terwijl dit middel daar helemaal niet op kan selecteren? Een boete selecteert alleen op financiele capaciteit.’
– Dat moet niet, daar kiest dit kabinet helaas voor. Ik ben er ook geen voorstander van. Tuurlijk gaan mensen met een lager welvaartsniveau hier meer van voelen, dat is (helaas) logisch en niet eerlijk. Ik ontwijk TV en reclame ook, maar ook ik zie het niet op straat o.i.d. dus denk dat je gelijk hebt en er best campagnes mogen komen. Sturing is wrel gewenst maar niet op deze wijze!
‘Betreffende waar we mensen voor opleiden, vraag ik me af hoe je bij je conclusies komt. Allereerst, technische opleidingen bestaan ook op HBO en WO-niveau. Ten tweede, hoe kom je bij het idee dat “MBO/werken met de handen” veel meer nodig is? Ten derde, hoe kom je erbij dat mensen met business-opleidingen later geen werk hebben in dat vak?’
– Tuurlijk bestaan er technische opleidingen op HBO en WO-niveau. Echter hebben we een enorm tekort aan lager opgeleide bouwvakkers, zoals Elektriciens, loodgieters, e.d. Dat kan je doen met een WO-opleiding in watertechnieken, maar ik denk dat iemand dan voor niets met een studieschuld zit. Hoe ik hier allemaal bij kom? Dit is al jaren algemeen bekend, zie alle vacatures, stimulatie om die vakken te gaan doen, de politiek is hier ook al lang mee bezig. Ik heb niet naar de statistieken gekeken, maar als ik mijn oud collega`s en werknemers mag geloven kunnen zij nauwelijks mensen krijgen.
‘Niet alleen is ‘zakelijke dienstverlening’ daar de grootste banensector maar het is ook de grootst groeiende. Zorg staat daar onder, daar hebben we het al even over gehad en is een erkend probleem. Handel staat op derde, met groei. Onderwijs, cultuur en recreatie, informatie en communicatie, allemaal forse groei. Alleen financiele dienstverlening daalt. Ik denk dat het met een business-opleiding wel goed komt hoor.
Als we kijken naar sectoren die we onder de noemer “werken met de handen” zouden scharen zien we maar 2 sectoren met groei: Bouwnijverheid, een sector waarin als ik naar het grafiekje eronder kijk, ongeveer 45% zelfstandig is, en horeca waarin de meeste banen dat niet zijn. De overige sectoren blijven gelijk of dalen. Dus hoezo zijn er meer mensen nodig die “werken met hun handen”?’
– Ik denk dat sector-niveau misschien wat te weinig nuance bevat, misschien is het beter om opleidingen te bevorderen of ontraden op basis van werkgelegenheid (mocht dit nog niet zo zijn). Wat betreft de percentages zelfstandigen (45% bij bouwnijverheid, bijv.) is in mijn ogen een signaal dat het slecht gaat in die sector. De salarissen zijn relatief laag, slechte secondaire voorwaarden en enorme werkdruk, dit zie je ook in andere sectoren waar het slecht gaat, zoals de zorg. Voor statement over meer met handen werken, zie hierboven over lager opgeleid technisch personeel als bouwvakkers in het algemeen. Zoals er in de zorg ‘meer handen aan het bed’ nodig zijn.
Sectoren kunnen groeiende zijn, dat zegt niet veel over de vraag naar mensen op bepaalde positief in de sector, denk ik.
‘Betreffende mensen die naar het buitenland gaan, dat scheldt je schuld niet kwijt hoor. Zou leuk zijn, effe tussenjaar naar Spanje en je studieschuld is pleite :D.’
– Haha, was het maar zo`n feest, idd! dat zou makkelijk zijn. Ik bedoel meer mensen die hier hun opleiding behalen en dan vertrekken naar het buitenland en dat dat nadelig is voor Nederland (kwijt raken expertise). Ik snap dat de student dan nog met hetzelfde probleem zit qua schuld 🙂