Het gaat om een eerstejaars toets ‘boekhoudkundige cyclus’. De examencommissie van het instituut voor lerarenopleidingen (IVL) heeft drie bronnen gehoord die onafhankelijk van elkaar hebben verklaard dat er op grote schaal – dat wil zeggen: door veel van de aanwezige studenten – werd gepraat tijdens de toets, ook nadat de surveillant aangaf dat het stil moest zijn. Verder werden antwoordbladen doorgegeven, werd afgekeken en medestudenten om antwoorden gevraagd.

Op basis van gesprekken met getuigen en het proces-verbaal van de surveillant heeft de examencommissie de fraude kunnen bewijzen. De hele klas moet de toets nu overdoen, ook de studenten die niet hebben gefraudeerd. Examencommissievoorzitter Michèle Hollander legt uit waarom er geen individuele sancties zijn opgelegd: ‘Als het zo onrustig is in een klas kan één surveillant niet met zekerheid vaststellen welke mensen die overlast veroorzaken. De examencommissie kan alleen een individuele sanctie opleggen als het feit ook werkelijk kan worden toegewezen aan die persoon.’

En dat was in deze situatie te lastig voor de surveillant. Onderwijsmanager Sjaak Nuijt werd tijdens de toets gewaarschuwd en nam poolshoogte. ‘Toen ik het lokaal binnenkwam, voelde ik dat het niet pluis was. Toch kon ik geen directe bewijzen vinden. De tassen lagen in de hoek, er waren geen telefoons in het zicht, maar bij de surveillant – een jonge, potige kerel – stond het zweet op zijn voorhoofd. Mijn komst zorgde voor rust. “Daar heb je de onderwijsmanager”, hoorde ik zeggen. Maar toen ik na een tijdje vertrok, werd het opnieuw onrustig.’

‘Onregelmatigheden’
Eerder dit jaar werd er bij de lerarenopleiding maatschappijleer ook al een toets ongeldig verklaard vanwege een vergelijkbare, grootschalige fraude.

Bovendien loopt er los van deze uitspraak momenteel een onderzoek naar andere niet nader benoemde ‘onregelmatigheden’ rondom toetsen bij de lerarenopleiding economie. Veiligheidsadviseur Paul Goossens van de HR deed een vooronderzoek en dat gaf de directie van IVL aanleiding om een onafhankelijk vervolgonderzoek in te stellen. De afdeling amc – auditoring, monitoring en control – zal dit onderzoek uitvoeren.

Studenten moeten zich ervan bewust worden dat dit gedrag niet past bij het beroep van leraar.

Schrikeffect
Voorzitter van de examencommissie Michèle Hollander hoopt dat er een schrikeffect uitgaat van het ongeldig verklaren van de toets boekhoudkundige cyclus. ‘Ook heeft de commissie geadviseerd om de rest van het collegejaar op deze groep met twee surveillanten te werken, van wie één een vakdocent van de opleiding is. Verder is het zaak om dit soort groepsgedrag mee te nemen in de studieloopbaancoaching en moeten studenten zich ervan bewust worden dat zulk gedrag niet past bij het beroep van leraar. Als het op het bordje van de examencommissie komt, is het te laat. Bij maatschappijleer zijn ze hier in de slc al mee bezig.’

De directie van IVL neemt de zaak hoog op. De kwaliteit van de opleiding moet boven alle twijfel verheven zijn, en gerommel met tentamens hoort daar niet bij. Onderwijsmanager Sjaak Nuijt: ‘Vooruitlopend op het verdere onderzoek zijn we nu voor periode drie aanvullende maatregelen aan het voorbereiden. Bij de lero economie wordt voorlopig alleen nog door eigen docenten gesurveilleerd. Ook zullen we scherper zijn met het toewijzen van zitplaatsen tijdens tentamens en zullen we aanpassingen doorvoeren in lokaalindeling en tafelopstelling.’

Esmé van der Molen